کورتیزون چیست؟ موارد مصرف، عوارض،قیمت و نحوه تزریق

 کورتیزون یکی از داروهای تزریقی است که می تواند به تسکین دردها کمک کرده و در نتیجه منجر به بهبود حالت جسمانی شما شود. این دارو معمولا به مفاصل تزریق می شود که در ادامه برایتان به طور کامل آن را معرفی خواهیم کرد.

کورتیزون چیست؟

کورتیزون(به انگلیسیCortisone) یکی از داروهای غیر استروئیدی است که برای تسکین دردهای مفاصل چون مچ پا، ران، زانو، ستون فقرات، آرنج و یا مچ دست کاربرد دارد و برای درمان بسیاری از شرایط مختلف مانند اختلالات آلرژیک، شرایط پوستی، کولیت اولسراتیو، آرتریت، لوپوس، پسوریازیس یا اختلالات تنفسی استفاده می شود.

نحوه ای عمکلرد یا مکانیسم اثر داروی کورتیزون به این صورت است که از انتشار موادی در بدن که باعث التهاب می شوند، جلوگیری می کند.داروی کورتیزون را می توان به اشکال قرص، پماد و آمپول از داروخانه ها با نسخه پزشک تهیه کرد.

هشدار مصرف کورتیزون

• حساسیت: در صورت داشتن حساسیت نباید کورتیزون مصرف شود.
• بارداری: اطلاعات کافی در خصوص تاثیر نامطلوب کورتیزون بر جنین وجود ندارد.در طول مصرف کورتیزون اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید را به به پزشک معالج اطلاع دهید.
• شیردهی: داروی کورتیزون می تواند به شیر مادر منتقل شود و در نتیجه به نوزاد آسیب برساند. توصیه می شود در طول مصرف این دارو شیردهی انجام نشود.
• کودکان: رشد ناکافی و غیرطبیعی کودک در طول مصرف کورتیزون را به اطلاع پزشک برسانید.
• عفونت قارچی: در صورت ابتلا به عفونت قارچی نباید کورتیزون مصرف کنید زیرا این دارو باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می شود که می تواند عفونت موجود را بدتر کند و یا احتمال عفونت جدید را بالا ببرد.
• واکسن: در طول درمان با کورتیزون هیچگونه واکسن دارای  ویروس زنده( واکسن سرخک، اوریون، سرخجه (MMR)، ب ث ژ (BCG)، خوراکی فلج اطفال، روتاویروس، آبله، حصبه، تب زرد، آبله مرغان، زوستر (زونا)، آنفلوانزا) نباید انجام دهید.
• آبله مرغان یا سرخک: در طول درمان با کورتیزون اگر مبتلا به آبله مرغان یا سرخک شدید به پزشک اطلاع دهید. 
• سوابق بیماری: قبل از مصرف کورتیزون، در صورت داشتن شرایط پزشکی و بیماری های مانند تیروئید، دیابت،  کبدی، کلیوی، سل، سابقه مالاریا، پوکی استخوان، هر گونه اختلال عضلانی (مانند میاستنی گراویس)، عفونت چشمی هرپس ، آب مروارید، افسردگی یا بیماری های روانی، نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، زخم معده، کولیت اولسراتیو، یا دیورتیکولیت را به پزشک اطلاع دهید.
• محدودیت تزریق: آمپول کورتیزون ۴ بار در سال برای فرد تزریق می شود و بیش تر از آن باید زیر نظر پزشک باشد تا بتوانند تمامی عوارض ایجاد شده را کنترل کرده و آن ها را به حداقل برسانند.
• الکل: از مصرف الکل در هنگام مصرف کورتیزون خودداری کنید.
• در صورت نياز به جراحی و مصرف داروی کورتیزون در بيماران ديابتی بايد احتياط مصرف کرد.
• بدنبال مصرف داروی کورتیزون ممكن است آزمايشات بررسی عملكرد محور هيپوتالاموس-هيپوفيز –غده فوق كليوی دچار اختلال شود.
• مصرف داروی کورتیزون در افراد مسن و به خصوص خانم های يائسه، شانس ايجاد پوكی استخوان و افزايش فشار خون، بالا می رود.
• این دارو با آزمایش های پزشکی خاص می تواند نتایج غیرمعمول ایجاد کند. به پزشک معالج خود بگویید که از کورتیزون استفاده می کنید.
• چنانچه بیمار سابقه ی زخم‌های گوارشی دارد یا علائم جدی سوهاضمه دارد، تصویر برداری دستگاه گوارشی توصیه می‌شود.

موارد مصرف کورتیزون

• درمان نقرس
• درمان التهابات مفاصل
• درمان آرتریت روماتوئید
• درمان موقتی کمر درد
• درمان روماتیسم مفصلی
• کاهش نشانه های آزار دهنده بیماری آرتروز
• کاهش روند بیماری های خطرناک و پیش رونده

9 نکته درباره نحوه استفاده از کورتیزون

1. قبل از شروع درمان با کورتیزون بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید. 
2. دوز و مقدار قرص کورتیزون از فردی به فرد دیگر متفاوت است. لذا دارو را دقیقاً همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده است، استفاده نموده و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف اجتناب نمایید.در صورت جراحی، بیمار بودن، تحت فشار روانی قرار داشتن و وجود تب یا عفونت، ممکن است نیازهای دوز شما تغییر کند.
3. از تماس نزدیک با افرادی که مریض هستند یا عفونت دارند، خودداری کنید.
4. استفاده از داروی کورتیزون را ناگهانی متوقف نکنید زیرا ممکن است علائم ترک ناخوشایند داشته باشد. در مورد چگونگی جلوگیری از علائم ترک در هنگام قطع دارو با پزشک خود مشورت کنید.
5. یک کارت شناسایی را که بیانگر استفاده از کورتیزون هست، همراه خود داشته باشید. تمامی ارائه دهندگان خدمات پزشکی که شما را معالجه می کنند، باید بداند که شما داروی استروئیدی مصرف می کنید.
6. بهتر است قرص کورتیزون همراه با غذا یا شیر مصرف شود تا عوارض گوارشی به حداقل برسد.
7. رژیم کم نمک در طول درمان با این دارو و مصرف مكمل های حاوی پتاسيم تحت نظر پزشک توصيه می شود.
8. در صورت مصرف بیشتر از ۶هفته، معاینات چشمی به صورت منظم و دوره‌ای انجام شود.
9. در صورت مشاهده علائم حساسیت به کورتیزون (آنژیوادم، برونکواسپاسم، راش و کهیر) به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز دارو قطع شود.

تزریق آمپول کورتیزون 

تزریق آمپول کورتیزون معمولا توسط پزشک متخصص در بیمارستان یا کلینیک انجام می گیرند.

آموزش تزریق آمپول کورتیزون

در ادامه اقدامات قبل، حین و بعد از تزریق را می خوانید:

اقدامات قبل از تزریق

• یک الی دو هفته قبل از تزریق آمپول کورتیزون با پزشک در مورد رژیم غذایی و داروهایی که باید از خوردن آن ها بپرهیزید سوال کنید.
• اگر در دو هفته گذشته تب بالای ۳۸ درجه داشتید بهتر است با پزشک در میان بگذارید.
• اگر از داروهای رقیق کننده خون مانند قرص وارفارین یا آسپرین استفاده می کنید باید برای مدتی آن ها را کنار بگذارید و چند روز قبل از تزریق کورتیزون اصلا از این دارو استفاده نکنید. این کار برای کاهش خون ریزی و کاهش کبودی در محل تزریق می باشد.
• اگر از مکمل های غذایی خاصی استفاده می کنید باید حواستان باشد که آن ها را به پزشک اطلاع دهید زیرا برخی از آن ها خاصیت رقیق کنندگی دارند.
• اگر مبتلا به دیابت هستید باید قبل از تزریق اقدامات لازم را انجام داده و پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید.

اقدامات حین تزریق

• از مواد بی حس کننده استفاده می کنند تا دردی در حین تزریق تجربه نکنید.
• در برخی از موارد که مفصل بسیار مهمی در بدن انتخاب شود پزشک از دستگاه های مخصوصی برای دیدن سوزن در بدن استفاده می کند.
• در حین وارد شدن سوزن به بدن خود کمی فشار و سوزش را احساس خواهید کرد ولی اگر درد شما بسیار زیاد شد باید آن را به پزشک خود اطلاع دهید.
• بعد از قرار گیری درست سوزن ماده کورتیزون در محل مناسب آزاد خواهد شد.

اقدامات پس از تزریق

•  اگر دچار گرگرفتگی و حرارت بسیار بالای بدن شدید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
• یک یا دو روز بعد از تزریق باید از محل تزریق مراقبت کنید. اگر مفاصل دست شما برای تزریق انتخاب شده است نباید وسایل سنگین را بلند کنید و اگر از مفصل های پا برای تزریق استفاده شده بود باید سعی کنید استراحت کنید و زیاد راه نروید.
• اگر درد شدید دارید می توانید از کمپرس یخ استفاده کنید و آن را روی محل تزریق بگذارید تا بتوانید با روش های طبیعی درد خود را کاهش دهید. یادتان باشد که استفاده از کمپرس گرم می تواند درد شما را تشدید کند.
• دو روز در وان حمام نروید و اگر می خواهید به حمام بروید باید سریعا این کار را انجام دهید و سعی کنید از آب ولرم برای دوش گرفتن استفاده کنید.
• نشانه عفونت ها را جدی بگیرید زیرا این نشانه ها یک به یک بروز می کند و اگر آن ها را نشناسید ممکن است مشکلات بسیاری برایتان ایجاد شود. این نشانه ها شامل قرمزی، درد و تورم در محل تزریق است.
• نتیجه این دارو بعد از ۴۸ ساعت نمایان می شود و می تواند تا ماه ها شما را از درد رها کند ولی یادتان باشد که این دارو درمان کننده نیست و بعد از چند ماه دردهای شما باز خواهند گشت.

 مقدار مصرف کورتیزون

عوارض کورتیزون

• پارگی تاندون ها
• ضعف در تاندون ها
• گرگرفتگی موقتی صورت
• آسیب دیدن اعصاب بدن
• ایجاد پوکی استخوان شدید
• آسیب و از بین رفتن غضروف ها
• ایجاد عفونت شدید در مفصل ها
• افزایش قند خون به صورت موقتی
• سفید شدن پوست در ناحیه تزریق
• نازک شدن پوست و بافت در محل تزریق
• سوزش، درد و التهاب شدید در منطقه تزریق
• از بین رفتن ماهیچه های نزدیک کننده بین مفاصل

این لیست عوارض کامل نیست در صورت مشاهده و احساس هر نوع عارضه حتما با پزشک مشورت کنید.

منع مصرف کورتیزون

• عفونتهای قارچی سیستمیک
• ازدیاد حساسیت به این محصول

تداخل دارویی کورتیزون

این جدول شامل همه تداخل های دارویی نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین مصرف اين دارو ممكن است آزمايشات بررسی عملكرد محور هيپوتالاموس-هيپوفيز –غده فوق كليوی دچار اختلال شود.

مصرف بیش از حد کورتیزون

در صورت شک به مصرف بیش از حد کورتیزون بلافاصله با مرکز کنترل مسمومیت و یا اورژانس تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت کورتیزون

در صورت فراموش كردن دوز اين دارو، به محض يادآوری آن را مصرف كنيد. چنانچه زمان دوز بعدی فرا رسيده بود،طبق همان زمانبندی پيش برويد و دوز فراموش شده را تكرار نكنيد. هيچگاه دوز دارو را 2 بار متوالي تكرار نكنيد و برای جبران آن داروی اضافی مصرف نکنید.

شرایط نگهداری از دارو کورتیزون

• دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.

اطلاعات تخصصی درباره کورتیزون

سخن آخر

کورتیزون یکی از داروهای غیر استروئیدی است که برای تسکین دردهای مفاصل چون مچ پا، ران، زانو، ستون فقرات، آرنج و یا مچ دست کاربرد دارد و با عوارضی چون آسیب و از بین رفتن غضروف ها همراه است.اگر درباره کورتیزون، نحوه مصرف،عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایرین به اشتراک بگذارید.