واریس یک بیماری عروقی سیاهرگی شایع است که حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد جمعیت دنیا به آن مبتلا هستند و به شکل‌های مختلفی در سطوح بدن مثل صورت، پا، معده و...بروز پیدا می‌کند.سن، جنسیت، تغییرات هورمونی، سبک زندگی ناسالم و اضافه وزن خطر ابتلا به واریس را افزایش می دهند.ما در این ملطب اطلاعاتی از واریس چیست و چگونه درمان می شود؟ را در اختیار شما قرار می دهیم و به سوالاتی چون ایا واریس به قلب ربط دارد؟ پاسخ می دهیم:
واریس چیست؟
واریس(به انگلیسیVaricose) یک بیماری عروقی سیاهرگی است که به گشاد شدن سیاهرگ ها یا تورّم ورید گفته می شود. سیاهرگ‌های در بدن وظیفه خون‌رسانی را برعهده دارند اما ممکن است دریچه‌های کبوتری سیاهرگ‌های سطحی تخریب شوند که و این امر باعث بازگشت خون به داخل سیاهرگ و در نتیجه گشاد شدن، متورم شدن و پیچ‌وتاب خوردن این عروق شود.
واریس سیاهرگها (به انگلیسی: Varicose veins) که از ریشه واژه لاتین واریکس Varix به معنای پیچ‌خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگها یا تورّم ورید گفته میشود.
واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰–۱۰٪ جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشاد شده و پرپیچ و خم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹–۴۰ سالگی برآورد شده‌است. رگ‌های واریسی بزرگ، کاملاً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می‌باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی‌متر پیدا می‌کنند.
انواع واریس
انواع واریس برحسب محل ایجاد، شدت و ضعف آن به دسته‌های مختلفی تقسیم میشود که واریس پا، واریس شکمی، واریس متوسط و موارد دیگر از جمله این تقسیم‌بندی‌ها هستند.واریس انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- واریس ورید صافن بزرگ ، بزرگترین سیاهرگ بدن است که از مچ پا به ناحیه کشاله ران می‌رسد و واریس پشت ران، واریس پاها و قسمت بیرونی ران‌ها جزو آن هستند.
- واریس ورید صافن کوچک بیشتر پشت مچ پا و پشت زانو را درگیر می‌کند.
- بعضی از واریس ها از نظر شدت متوسط هستند. واریس متوسط از نظر اندازه بزرگ است، رنگ کبودی دارد و لیزر و اسکلروتراپی روش‌های شایع برای درمان هستند.
- تغییر رنگ پوست، ورم شدید رگ و زخم پوستی از نشانه های واریس شدید هستند که ظاهر نازیبایی روی پوست ایجاد می‌کند
- واریس عنکبوتی بیشتر پاها را درگیر می‌کند و رگ‌های کوچک و پیچ‌دار با رنگ قرمز هست.
- واریس شاخه ای یا واریس طنابی ریشه دار زیر زانوها را درگیر می کند و شکل برآمده و بزرگی دارد.
اما واریس بر اساس شدت به‌وجودآمدن و متورم شدنشان، به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- واریس خفیف
- واریس متوسط
- واریس شدید
همچنین واریس می‌تواند در سطوح مختلفی از بدن به وجود آید.رایج‌ترین نواحی برای بروز این بیماری عبارت‌اند از:
- واریس پا
- واریس مری
- واریس بیضه
- واریس صورت
- واریس معده
- واریس شکم
- واریس رحم
- واریس واژن
علت واریس
علت واریس ضعف یا اختلال عملکرد دریچه‌های لانه کبوتری است.موقعی که دریچه‌ها درست کار نکنند، جریان خون به عقب باز می گردد و در رگ‌ها جمع میشود. نتیجه آن تورم و بزرگ‌شدن رگ‌ها و سنگینی پاها خواهد بود. در حالت کلی مهم‌ترین عللی که در بروز بیماری واریس نقش دارند، عبارتند از:
- ژنتیک
- بارداری
- اضافه وزن
- نوع فعالیت شغلی
- مشکلات قلبی و عروقی
- جنسیت: طبق تحقیقات انجام شده درصد بالایی از مبتلایان به واریس را زنان تشکیل می‌دهند.
- سن: بیشتر افرادی که به واریس مبتلا می‌شوند، در محدوده سنی بالای ۳۰ الی ۳۵ سال قرار دارند.
بهتر است بدانید علت واریس در جوانی راه رفتن، ایستادن و نشستن طولانی مدت به علت شغل مانند آرایشگری و پرستاری است یا انجام ورزش‌های سنگین نامتعارف و غیر اصولی مانند بدنسازی.
علائم واریس
- آشکار شدن رگ‌ها در سطح پوست به رنگ آبی یا بنفش
- تورم و برآمدی رگ‌ها
- تیرکشیدن عضلات پا
- گرفتگی پا در هنگام ایستادن
- سوزش در ناحیه ظاهرشدن رگ‌ها
- احساس درد یا گاهی سنگین شدن پاها
- حس خارش و تغییر رنگ پوست در اطراف رگ‌های واریسی
تشخیص واریس
تشخیص واریس، مهم‌ترین مرحله برای درمان این بیماری است. معمولاً پزشک با معاینه قسمت درگیر در حالت ایستاده، واریس را تشخیص می‌دهد اما برای تعیین میزان شدت و نوع آن معمولا از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- سونوگرافی داپلر وریدی یکی از آزمایشات است که در آن با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، مقدار خون در جریان داخل وریدها و شریان‌ها شخص اندازه گیری میشود.
- سونوگرافی داپلکس ترکیبی از سونوی سنتی و داپلر است که تصویر این عروق را با استفاده از امواج صوتی، چاپ می‌کند.
- ونوگرافی نوعی آزمایش با استفاده از اشعه ایکس است که در آن ماده‌ی کنتراست به درون رگ تزریق میشود تا جریان خون درون رگ‌ها قابل مشاهده گردد.
- پلتیسموگرافی یک آزمایش غیر تهاجمی است که تغییرات حجم و فشار خون را هنگامی که در بافت‌های بدن جریان پیدا می‌کند، اندازه‌گیری و ثبت می‌نماید
- تست ترندلنبرگ
درمان واریس
درمان واریس با استفاده از روش های چون لیزر، جراحی، جوراب واریس، اسکلروتراپی، آراف رادیوفرکانسی و ...امکان پذیر است که در ادامه به صورت مختصر توضیح می دهیم:
- اسکلروتزاپی با سونو یکی از روش های درمان واریس است که پزشک از سونوگرافی برای هدایت محلول اسکلزو به داخل رگ‌ها استفاده می‌کند.
- فشرده‌سازی( جوراب واریس) یکی از روش ها برای درمان سریع واریس است که بیشتر برای درمان واریس پا استفاده میشود. بیمار با پوشیدن جوراب واریس، به عروق پیچ‌خورده فشار زیادی وارد می‌کند در نتیجه جریان خون را به قلب هدایت و تسهیل می‌کند.
- میکروفلبکتومی جزو روش‌های غیرتهاجمی یا کم تهاجم است که برش‌‌های کوچکی در سطح پوست ایجاد میشود و با استفاده از این روش اقدام به خارج کردن عروق مشکل‌دار می‌کنند.
- مسدودکردن رگ واریسی یک درمان سرپایی و مؤثر است که سیاهرگ واریسی قبل از رسیدن به یک سیاهرگ عمیق و اصلی، گره زده می‌شوند.
- لیزردرمانی یک روش غیرتهاجمی است که پزشک عروق درگیر را با استفاده از لیزر مخصوص، مسدود می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد.
- جراحی آندوسکپی زمانی استفاده می شود که از سایر روش‌ها استفاده می شود اما نتیجه مطلوب به دست نیامده باشد. در این روش پزشک یک برش در ناحیه درگیر ایجاد می‌کند، سپس سیاهرگ‌های درگیر را با فرستادن یک دوربین کوچک به داخل بدن شناسایی می‌کند و آن‌ها را با یک برش کوچک از بین می‌برد.
درمان دارویی واریس
درمان دارویی واریس زمانی کاربرد دارد که بیماری خیلی شدید نیست و پزشک با استفاده از نسخه‌های دارویی از جمله تجویز پماد یا توصیه مالیدن روغن برای درمان واریس اقدام می کند. کرم واریکاست و واریس واری استاپ دو کرم ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد هستند که گردش خون در رگ‌ها را بهبود می‌بخشند.همچنین گاهی درمان واریس پا با ورزش در نوع خفیف آن توصیه میشود.
درمان خانگی واریس پا
بهتر است برای درمان خانگی واریس حتما با متخصص قلب و عروق مشورت کنید و بدون تجویز پزشک سراغ درمان خانگی نروید:
- ورزش یکی از مؤثرترین و بهترین درمان‌های خانگی برای واریس پا هست زیرا علاوه بر کاهش وزن باعث افزایش گردش خون و کاهش فشار خون در بدن می شود.
- یکی از روش های طب سنتی برای درمان واریس، مالیدن روغن مانند سیاه دانه، روغن بابونه، روغن درخت سرو، روغن لیمو است که موجب باز شدن رگ‌های واریسی و افزایش گردش خون میشود.روغن سیاه دانه به عنوان معجزه درمان واریس شناخته شده است.
- ماساژ دادن ناحیه درگیر نیز به درمان واریس کمک می‌کند.
- خاکشیر به دلیل خاصیت ضدالتهابی، ضددرد و آنتی‌اکسیدانی که دارد برای درمان واریس مناسب است.
- فلفل قرمز سرشار از ویتامین c و بیو فلاونوییدهاست که برای بهبود جریان خون و کاهش التهاب رگ مناسب است.
- استفاده از عصاره زنجبیل روی رگ‌های واریسی با افزایش گردش خون به تسکین درد کمک می‌کند
- روزی ۲ بار سرکه سیب غلیظ روی پوست ناحیه آسیب دیده بمالید و چند دقیقه ماساژ دهید.
- استفاده از وازلین برای واریس می‌تواند یک راه حل کاربردی برای درمان باشد.
درمان های خانگی واریس پا
درمان واریس در طب سنتی
درمان واریس در طب سنتی شامل تغییر سبک زندگی، تغذیه، حجامت، زالو درمانی، بادکش و استفاده از روغن‌های گیاهی است.
برای درمان واریس چه بخوریم؟
- موز
- انگور
- آووکادو
- زنجبیل
- امگا 3
- سبزیجات
- توت فرنگی
- زغال اخته
- سرکه سیب
عوارض واریس
- درد
- ورم مچ پا
- خستگی
- بی‌قراری پاها
- گرفتگی عضلات
- خونریزی و زخم
- ترومبوز سطحی و عمقی
- تغییر رنگ پوست
- ایجاد زخم وریدی
- بروز آمبولی ریوی
پیشگیری از واریس
پیشگیری از واریس به صورت قطعی امکان پذیر نیست اما پزشکان معتقد هستند با انجام کارهایی که به افزایش و بهبود گردش خود در بدن کمک می‌کند، می‌توان تا حد بسیار زیادی از بروز واریس در بدن جلوگیری کرد. مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از واریس عبارت‌اند از:
- اصلاح سبک زندگی
- جلوگیری از اضافه‌وزن
- بالاگرفتن پاها چندین مرتبه در روز
- پرهیز از روی هم انداختن پاها به مدت طولانی
- پرهیز از ایستادن و نشستن طولانی‌مدت
- انجام روزانه فعالیت ورزشی مثل پیاده‌روی و دویدن
- اجتناب از مصرف مواد غذایی ناسالم و شور
- عدم استفاده از کفش‌های نامناسب و پاشنه بلند
- محافظت از پوست صورت در مقابل نور خورشید با کرم ضد آفتاب
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
بهتر است افراد در صورت دیدن هر نوع برآمدگی یا ظاهرشدن غیرعادی سیاهرگ ها در قسمت‌های مختلف بدن، به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنند.
پرسش های متداول
| ایا واریس به قلب ربط دارد؟ |
| هیچ ارتباطی بین واریس و مشکلات قلبی وجود ندارد اما اگر همزمان دچار واریس و بیماری قلبی هستید این احتمال وجود دارد که به عوارضی مانند تورم و عفونت نیز مبتلا شوید. |
| ایا واریس باعث مرگ میشود؟ |
|
واریس باعث مرگ نمیشود اما عدم درمان به موقع باعث ایجاد عوارضی می شود که بسیار خطرناک و کشنده هستند. |
| ایا واریس باعث کمر درد میشود؟ |
| بله، 90 درصد مبتلایان به واریس، با دیسک کمر مواجه هستند. |
| آیا واریس درد دارد؟ |
|
واریس ممکن است باعث درد شود. |
سخن آخر
در این مطلب هر آنچه درباره واریس را باید بدانید در اختیار شما قرار دادیم و شما را با علت، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کردیم.در صورت ابتلا به این بیماری، تجربیات تان را در درمان این بیماری در قسمت نظرات تان با دیگران به اشتراک بگذارید.
