ربات زیرآبی یک آتشفشان پنهان پیدا کرد

فرادید| روباتی که تابستان گذشته در کف دریاچه بایکال سیبری مستقر شده بود، تصاویری از شکاف‌ها و تغییرشکل‌های ناشی از آتشفشان‌های گلی ناشناخته قبلی را ثبت کرد. 

به گزارش فرادید، این ربات در دو مکان، یعنی خلیج مالایا کوسا و خلیج گوریاچینسکایا در امتداد ساحل شمال غربی دریاچه، شکاف‌های بجامانده از فوران‌های گل را در اعماق ۱۰۰ تا ۱۶۵ متری کشف کرد. اگرچه دانشمندان از قبل می‌دانستند دریاچه بایکال دارای آتشفشان‌های گلی است، اما این یافته نزدیک یک منطقه گسلی معروف به Severobaikalsk یا گسل شمالی بایکال است که در ساحل دریاچه قرار دارد. نشانه‌های فوران‌های اخیر در کف دریاچه می‌تواند گواه فعال بودن گسل باشد. 

آتشفشان‌های گلی تجلی سطحی فرآیندهای زمین‌شناسی عمیق‌تر و نتیجه‌ی گل‌های روان و گازهایی هستند که از زیر فوران می‌کنند. به گفته اوکسانا لونینا، زمین‌شناس ساختاری، دهانه‌های ساحل شمال غربی دریاچه بایکال دارای شکاف‌هایی موازی با گسل سوروبایکالسک است و نشاندهنده زنده بودن گسل است. 

«در گودی بایکال شمالی که توسط این گسل محدود شده، در گذشته زلزله‌های شدیدی رخ داده است.» 

دو سایتی که محققان در آن، ربات زیرآبی خودکار را مستقر کردند، بسترهای به شدت شکسته‌شده و پوشیده از خاک رس، رسوبات نرم و رسوبات فوران‌شده دارند. در شمالی‌ترین مکان خلیج گوریاچینسکایا، جایی که فیلم گرفته شد، دهانه‌هایی به عمق ۱۳۰ متر از یک توده گل سرازیر شده بودند که نشان میداد اخیراً فورانی رخ داده است. 

این فیلم لایه‌هایی از سنگ را نشان می‌دهد که در اثر فوران‌های گل و سیالات اشباع‌شده از گاز، پاره شده و به بیرون کشیده شدند. محققان خاطرنشان کردند که به نظر می‌رسد تخته‌سنگ‌ها از پایین به بیرون کشیده شدند و گرد و غبار خاک رس و گل بالای آن، بهم‌خورده و متخلخل به نظر می‌رسد. 

محققان در عمق بیشتر خلیج گوریاچینسکایا، ۱۶۰ متر زیر سطح، صدها دهانه کوچک مخروطی شکل را مشاهده کردند: «آن‌ها همه جا هستند و زیر آن‌ها تغییر شکل‌های شکننده دیده میشود. دریچه‌ها که ۵ سانتی‌متر ارتفاع و عرض داشتند، مملو از دوپایان و گاستروپودها بودند، در حالی که سطوح سخت اطراف، میزبان کلونی‌های اسفنج‌های سفید بودند. 

با نفوذ AUV به نواحی کم‌عمق‌تر، مشخص شد کل شیب تند با آتشفشان‌های گلی پوشیده شده است. آتشفشان‌های گلی معمولاً در چنین نواحی کم‌عمقی شکل نمی‌گیرند، چون به دما و فشار بالا نیاز دارند. 

آتشفشان‌های گلی دریاچه بایکال معمولاً با هیدرات‌های گازی تغذیه می‌شوند؛ کریستال‌هایی از آب و گاز که زیر توده‌های آب تشکیل می‌شوند. هیدرات‌های گازی می‌توانند در مناطقی که فرآیندهای تکتونیکی در حال انجام است، به دلیل گرمای اضافی که در پوسته زمین ایجاد می‌شود، ناپایدار شوند. 

به گفته لونیا، اما یافته‌های ما می‌تواند مکانیسم دیگری داشته باشد. حرکات کوچک و لرزه‌ها در گسل Severobaikalsk می‌تواند سبب بالا آمدن مواد آبکی و فوران در کف دریاچه بایکال شود. بعید است فواره‌های گل و گازهای محلول، عمق دریاچه را مختل کنند.

مترجم: زهرا ذوالقدر