تربچه یکی از صیفیجات پرکاربرد در سفره های ایرانی است که خواص درمانی زیادی دارد و در طب سنتی با طبع گرم و تر بسیار توصیه شده است.
تربچه چیست؟
تربچه ( به انگلیسی Radish) يکى از سبزىهاى غدهاى با نام علمى Raphanus sativus متعلق به خانواده چليپائيان (Cruciferae) مىباشد. تربچه از جمله سبزیجاتی می باشد که دارای ریشه خوراکی است و در شکلهای مختلف و به رنگهای قرمز، سفید، بنفش و سیاه وجود دارد.
تاریخچه تربچه
تربچه از قدیمیترین گیاهان زراعتی است که هزاران سال سابقه ی کشت دارد. این گیاهان از قدیم در مدیترانه و خاور دور کشت می شد. سوابق نیز نشان می دهد که بطور وسیعی در زمان فراعنه در مصر کشت می شده است. خصوصاً یونانیها علاقه به تربچه داشتند. تربچه حدود اوایل قرن شانزدهم به انگلستان و فرانسه وارد گردید. و در سال 1806 یازده نوع آن در آمریکا شناخته شده بود .
مرکز اوليه پرورش آن کشور فرانسه بوده و از آنجا به ساير کشورهاى اروپائى راه يافته و امروزه در تمام دنيا پرورش داده مىشود. علت گسترش سريع تربچه را در دنيا مىتوان نتيجه رشد سريع دوره رشد کوتاه، کم توقع بودن، کم نيازي، مصرف بهصورت خام و قابليت کشت و برداشت آن در تمام طول سال ذکر کرد. تربچه از قرن هيجدهم همانند کاهو ابتدا در فرانسه و بعدها در ساير کشورها در گلخانه و يا زير پوششها کاشته شد.
جدول ارزش غذایی تربچه خام
تشکیل دهنده اصلی | مقدار در100 گرم |
---|
انرژی (کالری) | 16 کیلوکالری |
کربوهیدرات | 3.40 گرم |
پروتئین | 0.68 گرم |
چربی | 0.10 گرم |
آب | 95.27 گرم |
فیبر | 1.60 گرم |
قند | 1.86 گرم |
کلسترول | 0.00 میلی گرم |
ویتامین های تربچه خام
نام ویتامین | مقدار در 100 گرم |
---|
ویتامین A | 0.00 میکروگرم |
ویتامین D | 0.00 میکروگرم |
ویتامین E | 0.00 میلی گرم |
ویتامین K | 1.30 میکروگرم |
ویتامین C | 14.80 میلی گرم |
تیامین (B1) | 0.01 میلی گرم |
ریبوفلاوین (B2) | 0.04 میلی گرم |
نیاسین (B3) | 0.25 میلی گرم |
کولین (B4) | 6.50میلی گرم |
پانتوتنیک اسید (B5) | 0.17 میلی گرم |
ویتامین B6 | 0.07 میلی گرم |
فولات (B9) | 25.00میکروگرم |
ویتامین B12 | 0.00 میلی گرم |
مواد معدنی تربچه خام
نام ماده معدنی | مقدار در 100 گرم |
---|
کلسیم | 25.00 میلی گرم |
آهن | 0.34 میلی گرم |
منیزیم | 10.00 میلی گرم |
فسفر | 20.00 میلی گرم |
پتاسیم | 233.00 میلی گرم |
سدیم | 39.00 میلی گرم |
روی | 0.28 میلی گرم |
مس | 0.05 میلی گرم |
منگنز | 0.07 میلی گرم |
سلنیم | 0.60 میکروگرم |
29 خاصیت تربچه
- تربچه یک ضد قارچ طبیعی است. آب تربچه حاوی آنزیمهایی است که قارچهایی را معمولاً در بدن انسان وجود دارند نابود میکند.
- حاوی ترکیباتی است که به معدوم کردن مواد سرطانزا در بدن کمک کرده و جلوی رشد تومورها را میگیرد. تربچه از بدن در برابر سرطان کولون، سرطان کلیه، سرطان معده و سرطان دهان محافظت میکند.
- تقویت چشم با آب برگ تربچه
- خاصیت نرم سازی بدن بخصوص در مخاط های بینی، سلول ها و ریه ها با آب تربچه
- تنظیم متابولیسم بدن
- موثر برای معالجه روماتیسم
- تخم تربچه اشتها آور است.
- افزایش شیر مادر با مصرف تخم تربچه
- تربچه از سبزیجاتی است که به هضم غذا کمک میکند؛ خوردن آن همراه غذا مفید است.
- تربچه یکی از کمکالریترین سبزیجات موجود است که هر یک عدد از آن فقط یک کالری دارد، بدون اینکه هیچ چربی یا کربوهیدراتی داشته باشد و این کالری خالی نیست. چون تربچه منبع خوبی از ویتامین C. است و همانطور که میدانید این ویتامین به چربیسوزی کمک میکند.
- تربچه خاصیت ضد خارش دارد و آب آن میتواند راهکار مؤثری برای کاهش خارش و سوزش محل ناشی از گزش حشرات باشد.
- گفته میشود که تربچه به کاهش دمای بدن کمک میکند و التهاب ناشی از تب را تسکین میدهد.
- پاکسازی معده و درمان مسمومیت ؛در گذشته هنگام مسمومیت غذایی مقداری تخم تربچه را با سکنجبین به بیمار می دادند.
- درمان سوزش ادرار ؛ برای رفع سوزش می توان به جای تربچه، از دم کرده ی برگ های آن استفاده کرد.
- تربچه شاخص گلیسمی پایینی دارد یعنی خوردن آن، قند خون را خیلی بالا نمیبرد.
- مصرف تربچه میتواند به رفع سنگ کلیه و مثانه کمک کند چون ادرار آور است.
- موجب رویش مجدد موهای ریخته در بیماری داء الثعلب میشود.
- تربچه دیوروتیک (مدر) است، یعنی تولید ادرار را افزایش میدهد. آب تربچه کمک میکند التهاب کاهش پیدا کرده و احساس سوزش حین ادرار تسکین پیدا کند.
- جلوگیری از فعالیت نوعی آنزیم که سبب تشکیل جرم دندان می شود
- پیشگیری از پوسیدگی و افتادن دندان ها
- بوی تربچه برای سینوس ها مفید است
- پیشگیری از لخته شدن خون
- ویتامین سی موجود در تربچه نه تنها تقویتکنندهی سیستم ایمنی است بلکه به تنظیم سوخت و ساز بدن کمک میکند که برای پروسهی تبدیل چربی به انرژی قابل مصرف در بدن بسیار اهمیت دارد.
- خواص سمزدایی و ضد سرطانی تربچه باعث شده دانههای آن در درمان پیسی مفید باشند.
- تربچه سرشار از پتاسیم است که کمکتان میکند فشارخونتان پایین بیاید. همچنین تربچه برای تولید کلاژن مفید است.
- تربچه منبع خوبی از آنتوسیانینهاست. این فلاوونوئیدها نه تنها عامل رنگ قرمز تربچهاند بلکه کمکتان میکنند قلبتان به خوبی عمل پمپاژ را انجام دهد.
- تربچه سرشار از سلولز و فیبر است و کمکتان میکند سیستم گوارشتان جریان خوبی داشته باشد.
- تربچه کمک می کند تا از لکه های تیره ، ملاسما و دایره های تیره که روی پوست تأثیر می گذارد خلاص شوید .
- تربچه برای خلاص شدن از شر جوش ها و جوش های موثر بر پوست کار می کند .
خواص تربچه از نظر طب سنتی
تربچه گیاهی ادرار آور است که موجب دفع سموم بدن می شود. این خاصیت ضد سمومی و ضدسرطانی برای درمان سرطان های مختلف مانند کلیه، روده، معده و... مؤثر است.- تربچه با دارا بودن ویتامین C، فسفر، روی و ویتامین B کمپلکس، برای پوست مفید است.
- تربچه خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد که موجب رفع اختلالات پوستی مانند خشکی، ترک و جوش های قرمز می شود. این گیاه که غنی از فیبر، آب و حاوی میزان پایین کربوهیدرات قابل هضم است، بنابراین در کاهش وزن مؤثر است.
- تربچه علاوه بر مقابله با تب، رفع اختلالات ادراری مانند التهاب، آلودگی قارچی، سوخت و ساز بدن را تنظیم می کند و گردش خون در بدن را بهبود می بخشد.
تربچه چه طبعی دارد؟
طبع و مزاج تربچه در طب سنتی گرم و تر است. مصلح و بهبود دهنده خواص و مزاج تربچه ؛ مصرف آن همراه نمک یا عسل است.زیرهای که در سرکه خیسانده شده باشد نیز مصلح تربچه است و از آسیب آن به بدن کم میکند.
خواص آب تربچه
اگر آب تربچه را به طور عادی مصرف نمائید، از خواص آن برای پاک کنندگی و نرم سازی بدن بهخصوص در مخاط های بینی، سلول ها، مجاری معده، کیسه صفرا، کبد، روده ها، کلیه، ریه ها و همچنین برای معالجه روماتیسم بهرهمند می شوید.
آب تربچه طعم تندی دارد به همین دلیل بهتر است با آب سایر میوه جات و سبزی ها ترکیب شود. برای آبگیری، باید تربچه های قرمز تازه و جوانه های سبز همراه با برگ انتخاب شود.
علاوه بر خواصی که ذکر شد، آب تربچه موجب روشن شدن رنگ چهره، افزایش نیرو، رفع گرفتگی کبد، از بین بردن سنگ صفرا و کلیه، آلرژی ها و خارش ها، کهیر، یرقان و سرفه های خشک می شود.
مصرف روزانه ی دو تا سه بار، آب تربچه (1 قاشق مرباخوری) همراه 1 قاشق مرباخوری عسل، برای رفع بیماری هایی مانند سرفه معمولی، سیاه سرفه، گلودرد و ناراحتی ریوی بسیار مفید است.
مضرات تربچه
زیاده روی در مصرف ترب موجب دل پیچه شده و برای دندان و گلو مضر است.- تربچه برای همه مناسب نیست، مثلا افراد با معده مرطوب از مصرف تربچه ضرر خواهند کرد (بخصوص اگر قبل از غذا مصرف کنند).
- تربچه میتواند سبب نفخ و دل پیچه شود؛ افرادی که از نفخ و سنگینی معده رنج میبرند، از مصرف آن پرهیز کنند.
- مصرف همزمان تربچه با ماست مضر است.
- خوردن بیش از حد تربچه ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارشی شود.
- تاکنون گزارشی مبنی بر مضر بودن تربچه برای زنان باردار و مادران شیرده ثبت نشده اما اگر احساس می کنید نیاز است در مصرف آن احتیاط کنید.
- تربچه باعث افزایش تولید صفرا می شود ممکن است برای افرادی که به سنگ صفرا مبتلا هستند مضر باشد، بنابراین لازم است قبل از مصرف آن حتما با پزشک مشورت شود.
- مصرف بیش از حد تربچه ممکن است باعث ایجاد اختلال در تولید هورمون تیروئید شود، بنابراین افرادی که مشکل تیروئید دارند از مصرف آن خودداری کنند.
طریقه مصرف تربچه
تربچه را به صورت خام به عنوان سبزی خوردن و یا برای تهیه انواع سالاد سبزیجات، سس سالاد، ساندویچ و ترشی استفاده می کنند.
برگ های تربچه را به صورت خام می توان به عنوان سبزی خوردن یا برای تهیه سالاد به کار برد.
برگ تربچه
برگ تربچه نیز همراه تربچه به فروش می رسد اما بسیاری از افراد تنها خود تربچه را مصرف کرده و برگ آن را دور می اندازند.زیرا برگ تربچه، تقریبا خشن و طعم خاص و فلفلی دارد. اگر همه افراد مزایای برگ تربچه را بدانند،مطمئناً به رژیم غذایی خود اضافه می کنند تا از خواص آن بهره مند شوند.
با برگ تربچه چه کنیم؟
برگهای سبز تربچه اغلب به تنهایی و یا همراه با سایر سبزیجات به صورت خام یا برای درست کردن سوپ یا سایر خوراکیهای گیاهی مورد استفاده قرار میگیرند.- غذاهای سنتی شمال هند، «دال» و «قدی» اغلب با برگهای تربچه درست میشوند.
- برگ تربچه خشک شده به صورت پودر و به عنوان طعم دهنده به غذاهای کرهای اضافه میشود.
- برگ تربچه تازه را میتوان در سالاد و همراه با غذا مصرف کرد.
- خمیر تولید شده از ترکیب پودر برگ تربچه با شکر و آب، در اطراف مقعد برای درمان بواسیر به کار میرود.
- آب برگ تربچه دارای خواص دیورتیک است که برای درمان سنگ مثانه و زردی مفید است.
مصرف برگ تربچه برای پیشگیری از سرطان معده مفید است.- برگ های تربچه به دلیل داشتن فیبر به تسکین بیماری های ناخوشایند مانند یبوست و نفخ معده کمک می کند.
- آب برگ تربچه یک دیورتیک طبیعی است. این ماده کمک میکند تا سنگها کاملا حل شوند و کلیه و مثانه را کاملا پاکسازی میکند.
برگ تربچه حاوی ویتامین ث، فسفر، روی و برخی از ویتامینهای بی است و همهی اینها به بهداشت و زیبایی پوست کمک شایانی میکنند.
- برگ تربچه همچنین به عنوان یک آبرسان برای پوست عمل میکند.
- برگ تربچه، حاوی خواص ضد التهابی و ضد خارش است؛ بنابراین در برابر نیش حشرات، آرام بخش مناسبی به حساب میآید.
- برگ تربچه حاوی ویتامین ث، فسفر، روی و برخی از ویتامین های ب است.
- ترکیب برگ سبز تربچه با رژیم غذایی روزانه همراه با سایر مواد غذایی حاوی آهن و ویتامین ث، میتواند همچنین به درمان کم خونی فقر آهن در زنان باردار کمک کند.
- مصرف برگ تربچه (ترب قرمز و ترب سفید) در رژیم غذایی روزانه، با توجه به وجود ویتامین ث در آن،ممکن است در ایجاد یک سیستم ایمنی قوی نقش مفیدی داشته باشد.
- تربچه و برگ آن خواص زیادی برای کبد و صفرا دارند.
- همچنین برگ تربچه حاوی آنزیمهایی است که از زخم و عفونت در کیسه صفرا پیشگیری مینماید
علت زرد شدن برگ تربچه
مشکلات پرورش تربچه گوناگون است که از جمله آنها میتوان به شلوغی و کمبود فضا، عدم دریافت نور کافی خورشید، حضور زیاد علفهای هرز، آبیاری ناکافی، کمبود مواد مغذی بیماریها و هجوم آفتها اشاره کرد.
دمنوش برگ تربچه
می توانید با برگ های تربچه یک دمنوش خوشمزه درست کنید و تمامی خواص برگ تربچه استفاده کنید.دمنوش برگ تربچه را می توانید با نبات شیرین کرد.
سوالات متدوال
کالری تربچه چقدره؟ |
کالری تربچه در حالت خام 16 کیلو کالری در 100 گرم می باشد. |
طبع تربچه چیست؟ |
مزاج آن گرم و تر است. |
مصلح تربچه چیست؟ |
مصلح و بهبود دهنده خواص و مزاج تربچه ؛ مصرف آن همراه نمک یا عسل است.زیرهای که در سرکه خیسانده شده باشد نیز مصلح تربچه است و از آسیب آن به بدن کم میکند. |
تربچه برای لاغری مفیده؟ |
تربچه حاوی درصد زیادی فیبر با کربوهیدرات پایین است و کالری کمی دارد و بنابراین احساس سیری می بخشد و غذایی مناسب برای سیستم های رژیم غذایی است. |
مزایای تربچه برای مو؟ |
تربچه رشد مو را تحریک کرده و پوست سر را تحریک می کند همچنین به درمان ریزش مو و مشکلات روغنی مو کمک می کند و از شوره سر نیز محافظت می کند. |
تربچه برای یبوست مفیده؟ |
مقادیر بالای فیبر موجود در تربچه با بهبود حرکات روده به سم زدایی بدن و پیشگیری و درمان یبوست کمک می کند. |
تربچه برای پیشگیری از سنگ صفرا موثره؟ |
تحقیقات انجامشده نشان میدهد مصرف تربچه از بروز سنگهای صفراوی مختلف جلوگیری کردهو میتواند برای پیشگیری از حدود هشتاد درصد انواع سنگهای صفرا مؤثر باشد. |
تربچه برای سلامت قلب مفیده؟ |
تربچه دارای فلاونوئید به نام آنتوسیانین بوده که براساس مطالعات انجامشده در سالهای گذشته دارای خاصیت ضد التهابی قوی می باشد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی از جمله بیماریهای نارسایی قلبی و حتی بیماریهای کلیوی را کاهش می دهد. |
تربچه برای درمان زردی مفیده؟ |
تربچه میتواند برای درمان طبیعی و کامل زردی مفید باشد |
تربچه باعث افزایش قند خون می شود یا کاهش؟ |
تربچه دارای خاصیت ضد دیابت قوی بوده که باعث جذب گلوکز شده و به کاهش قند خون کمک میکند. افراد دیابتی میتوانند از تربچه استفاده کنند. |