چاقی مفرط زمانی رخ می‌دهد که وزن فرد حداقل ۲۰ درصد بیشتر از وزن متناسب با قد او باشد؛ تناسب قد و وزن با فاکتوری به نام شاخص توده بدنی (BMI) اندازه‌گیری می‌شود به طوری که شاخص توده بدنی ۳۰ و بالاتر نشان از ابتلای فرد به چاقی مفرط می‌دهد. وزن اضافه، به ویژه چربی دور کمر افراد ممکن است خطر ابتلاء به بعضی از بیماری‌ها را افزایش دهد که در ادامه به معرفی و بررسی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم:
بیماری کبد چرب
زمانی که مقدار زیادی چربی در کبد افراد جمع شود بافت اسکار در کبد ایجاد می‌شود و در نتیجه ممکن است جریان خون به کبد متوقف شود. پزشکان هنوز دقیقاً عوامل بروز بیماری کبد چرب را نمی‌دانند، اما معتقد هستند که اضافه وزن به ویژه در سنین میان‌سالی خطر ابتلاء به این بیماری را افزایش می‌دهد.
دیابت نوع دوم
چربی شکم مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد که در این صورت سلول‌های بدن به درستی به انسولین تولید شده واکنش نشان نمی‌دهد. بنابراین قند خون فرد بیش از میزان طبیعی خواهد شد و خطر ابتلاء به دیابت و متعاقباً مشکلات قلبی و عصبی افزایش پیدا می‌کند. تقریباً از هر ۱۰ فرد مبتلا به دیابت نوع دو، هشت نفر از چاقی مفرط رنج می‌برند. بنابراین توصیه شده است افراد به منظور پیشگیری از بروز بیماری دیابت نوع دو وزن خود را کاهش دهند.
فشار خون بالا
وقتی فرد به چاقی مفرط مبتلا باشد قلب باید با نیروی بیشتری خون را پمپاژ کند تا به همه سلول‌های بدن دسترسی پیدا کند این نیرو ممکن است به دیواره رگ‌های خونی فشار وارد کند و به آن‌ها آسیب برساند. پزشکان به افراد چاق توصیه می‌کنند روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنند، مصرف سدیم خود را به هزار و ۵۰۰ میلی گرم در روز محدود و سیگار را ترک کنند. در صورتی که شاخص توده بدنی (BMI) افراد نزدیک ۲۵ باشد، فشار خون در محدوده طبیعی قرار خواهد گرفت.
بیماری کلیوی
وظیفه اصلی کلیه تصفیه کردن خون و کنترل فشار خون است، اما در صورتی که چربی درون آن‌ها تجمع پیدا کند به رگ‌های خونی فشار وارد می‌شود یا رگ‌های خونی مسدود می‌شود، بنابراین کلیه‌ها نمی‌توانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند. در این صورت سموم موجود در بدن به خوبی دفع نمی‌شود و خطر ابتلاء به انواع بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که چاقی تأثیر مستقیمی بر بروز بیماری کلیوی دارد.
سرطان
اضافه وزن خطر ابتلاء به بعضی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ، سرطان آندومتر و سرطان کلیه را افزایش می‌دهد، زیرا سلول‌های چربی نوعی هورمون تولید می‌کند که نحوه رشد سلول‌ها را تغییر می‌دهد. متأسفانه عاداتی که منجر به اضافه وزن می‌شود، شبیه مواردی است که خطر ابتلاء به سرطان را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، توصیه شده است افراد با هر وزنی که دارند، از رژیم غذایی سالم پیروی و ورزش کنند تا خطر ابتلاء به سرطان کاهش پیدا کند.
وقفه تنفسی در خواب
اضافه وزن باعث می‌شود فرد نتواند هنگام خوابیدن به درستی نفس بکشد، با صدای بلند در خواب خر خر کند یا حتی ممکن است تنفس او چندین بار به مدت چند ثانیه متوقف شود. وقفه تنفسی در خواب باعث می‌شود فرد خواب آرام و با کیفیتی را تجربه نکند و به مشکلات قلبی، ذهنی و خلقی مبتلا شود. علاوه بر این بی خوابی یا کمبود خواب ممکن است تأثیر منفی قابل توجهی بر فعالیت‌های روزمره فرد داشته باشد.
مشکلات تنفسی
اضافه وزن و چاقی باعث می‌شود ریه‌های فرد نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، بنابراین اکسیژن کافی وارد بدن نخواهد شد. التهاب ناشی از چربی شکم ممکن است بر ریه‌های فرد تأثیر بگذارد، در این صورت فرد فعالیت‌های ساده مانند بالا رفتن از پله‌ها را نمی‌تواند به راحتی انجام دهد. علاوه بر این، اضافه وزن علائم بیماری آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) را وخیم‌تر می‌کند.
آرتروز
چاقی خطر ابتلاء به آرتروز را افزایش می‌دهد به طوری کلی هر چقدر وزن فرد بیشتر باشد مفاصل بزرگ مانند زانوها باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند، بنابراین خطر ابتلاء به آرتروز در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. اضافه وزن حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را نیز افزایش می‌دهد. ورزش کردن باعث می‌شود عضلات اطراف مفاصل تقویت شود، در این صورت ثبات مفصل افزایش پیدا می‌کند، البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود. بنابراین بهتر است افراد با پزشک خود مشورت کنند تا بتوانند بر اساس شرایط فیزیکی بدن خود، مناسب‌ترین ورزش را انتخاب کنند.
کلسترول بالا
رژیم غذایی و ورزش نقش مهمی در کنترل کلسترول خون دارد؛ رژیم غذایی ناسالم باعث افزایش وزن و متعاقباً افزایش کلسترول بد خون و تری گلیسیرید می‌شود. مواد غذایی حاوی فیبر محلول مانند جو دو سر و سایر غلات سبوس‌دار، لوبیا، سیب، انگور، توت فرنگی، بادمجان و بامیه به کاهش کلسترول خون کمک شایانی می‌کند.
