احیای تالاب انزلی از حرف تا عمل
طرح احیای تالاب بین‌المللی انزلی سال 89 با اعتباری افزون بر 900 میلیارد ریال برای پنج سال از محل ردیف‌های خاص معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی به تصویب رسید اما مرحله نخست مطالعاتی احیای تالاب انزلی که در حوزه شناسایی منابع آلاینده و اقدامات برای رفع آن از سال 89 تا 91 انجام‌شده بود، منتهی به نقشه‌های فنی و اجرایی نشد.
سال 93 نیز طرح جامع مدیریت حوزه آبریز تالاب انزلی مبتنی بر اصول مدیریت اکولوژیک در حوزه آبخیز تالاب انزلی با تمرکز بر سه محور پسماند، فاضلاب‌ها و رسوبات آغاز شد.
اما با وجود همه این حرف‌وحدیث‌ها نه‌تنها علائمی از بهبود حال تالاب نیست بلکه خبر وخامت حالش به آن‌سوی مرزها نیز رسیده است.
احیای تالاب بودجه زیادی می‌خواهد
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان چندی پیش در این زمینه گفته بود: پروژه‌های احیای تالاب انزلی که از سال 89 آغازشده و در حال سپری شدن است، نیاز به اعتبارات زیادی دارد.
قربانعلی محمدپور اعتبار مصوب امسال احیای تالاب انزلی را 9 میلیارد و 250 میلیون تومان و میزان تخصیصی را حدود 60 درصد بیان می‌کند.
او رسوبات وارده و موجود در بستر را یکی از معضلات مهم تالاب انزلی خوانده و می‌افزاید: برای کنترل و مهار این رسوبات که توسط رودخانه‌ها وارد تالاب می‌شوند باید احیای حوزه آبخیز در بالادست و تثبیت مسیر رودخانه و احداث تله‌های رسوب‌گیر را داشته باشیم.
به گفته او روندی که بتوان رسوبات وارده را مهار کرد و در یک مقیاس قابل قبولی رساند در حال طی شدن است.
محمدپور در ادامه توضیحاتش در مورد رسوبات موجود در تالاب انزلی متذکر می‌شود: با توجه به بررسی‌ها و مطالعات انجام‌شده توسط دانشگاه تهران در خصوص نوع و جنس و ترکیبات رسوب در بستر تالاب انزلی، جنس رسوبات در بخش‌های مختلف تالاب انزلی فرق می‌کند.
او با بیان اینکه در حوزه جنوبی تالاب انزلی جنس رسوبات بیشتر گل‌ولای است می‌افزاید: این بخش را مثل پروژه احیای پناهگاه حیات‌وحش سلکه و سرخانکل باید به‌صورت لایه‌برداری کار کرد.
او خاطرنشان کرد: در حوزه‌های مرکزی و شمالی تالاب می‌توان از رسوبات موجود به‌صورت رسوب برداری و پهنه برداری برای پروژه‌های عمرانی بهره‌برداری کرد.
به گفته محمدپور پروژه‌هایی برای این امر تعریف‌شده و حتی سازمان بنادر و دریانوردی هم ورود کرده تا با استفاده از تجهیزات و امکانات و لایروب‌های در اختیارشان به احیاء تالاب کمک کند.
سهم کشاورزان چقدر است؟
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست گیلان در این زمینه گفت: کشاورزان با متصل کردن اراضی کم آب و خشک تالاب انزلی به شالیزارهایشان هرروز بیشتر از روز گذشته موجب کوچک‌تر شدن تالاب ارزشمند بین‌المللی را فراهم می‌کنند.
ساسان اکبری پور با بیان اینکه تالاب انزلی از اکوسیستم‌های ارزشمند کشور است که باید در حفظ آن عزم ملی وجود داشته باشد، گفت: در حال حاضر تصرف اراضی حاشیه این تالاب از دغدغه‌های اصلی یگان حفاظت محیط‌زیست استان قرارگرفته است.
او افزود: تنها 30 درصد از تالاب بین‌المللی انزلی جزء مناطق حفاظت‌شده محیط‌زیست است و مابقی به‌طور مرتب مورد طمع سودجویان است.
اکبری پور با بیان اینکه اراضی تالاب انزلی در سه شهرستان رشت، انزلی و به‌خصوص شهرستان صومعه‌سرا همواره مورد تجاوز متصرفین قرار می‌گیرد، ادامه داد: کشاورزان با متصل کردن اراضی کم آب و خشک تالاب انزلی به شالیزارهایشان هرروز بیشتر از روز گذشته موجب کوچک‌تر شدن تالاب ارزشمند بین‌المللی را فراهم می‌کنند.
او تصریح کرد: تالاب انزلی متعلق به همه مردم کشور است و تبدیل اراضی تالابی به اراضی کشاورزی و یا دیگر موارد صدمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست استان وارد می‌کند.
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست گیلان با بیان اینکه پیشگیری از تصرفات اراضی تالاب انزلی مهم‌تر از درمان آن و تحویل گرفتن مجدد آن است، گفت: برای جلوگیری از تصرفات سودجویان در مناطق غیر از مناطق چهارگانه با خلاء قانونی مواجه هستیم و هرچه سریع‌تر باید تدابیر خاص در این خصوص اندیشیده شود.
او اضافه کرد: خوشبختانه دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله دستگاه قضایی و نیروی انتظامی همکاری خوبی دارند و از ابتدای سال جاری تاکنون 28 پرونده تصرف اراضی تالاب انزلی به دادگاه معرفی‌شده‌اند.
اکبری پور خاطرنشان کرد: هرچند که تصرفات به اراضی تالاب انزلی امسال کمتر از سال گذشته است اما باید از همه ظرفیت‌های استان استفاده کرد تا این آمار به صفر برسد.
او گفت: تالاب انزلی ارثی نیست که از گذشتگان به ما رسیده باشد بلکه امانتی است که باید به آیندگان برای حفظ محیط‌زیست کشورمان تحویل داده شود پس هرگز نباید منافع آتی را فدای منافع آنی در این اکوسیستم ارزشمند ببینیم.
