مقاومت مشتریان نفتی ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا

دولت دونالد ترامپ، هجدهم اردیبهشت ماه امسال از توافق هسته‌ای برجام خارج شد و اعلام کرد خریداران نفت ایران باید تا چهارم نوامبر (13 آبان) واردات نفت خود را متوقف کنند. ترامپ بارها هشدار داده بود با رسیدن موعد تحریم‌ها، تخلف مشتریان در توقف خرید نفت از ایران با عواقب بدی برای آن‌ها مواجه خواهد شد.
اما همزمان با اعلام برنامه آمریکا برای توقف و به صفر رساندن صادرات نفت ایران، کارشناسان بر ناکارآمدی این سیاست تاکید کردند؛ به نظر کارشناسان علاوه بر ناتوانی بازارهای جهانی نفت برای پر کردن خلاء ناشی از نفت ایران، خریداران اصلی نفت ایران نیز قادر به توقف کامل خرید نفت نخواهند بود.
بر این اساس، نگاهی به تحولات هفته‌های اخیر نیز نشان می‌دهد که بازار جهانی نفت آمادگی خروج ایران از بازار را نداشته و مشتریان نفتی نیز همچنان در پی ادامه خرید نفت از کشورمان و مستثنی کردن خود از این تحریم‌ها هستند. واشنگتن نیز در مواجهه با سیل انتقادات و پی‌بردن به ناتوانی در کنار گذاشتن ایران از بازار جهانی انرژی، به تدریج در حال بازنگری در این سیاست خود و اعمال معافیت‌های مختلف نفتی است.
بر این اساس پایگاه خبری «واشنگتن فری بیکن» گزارش داد که دولت دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا معافیت از تحریم‌های نفتی ایران به برخی کشورها را پذیرفته است.
این پایگاه خبری به نقل از چند مقام آمریکایی نوشت: دولت ترامپ به رغم وعده‌ای که برای تشدید تحریم‌ها علیه تهران داده بود، پذیرفته است که به برخی کشورها اجازه تداوم واردات نفت از ایران را بدهد. این مقام‌ها افزودند که برخی کشورها از تحریم‌هایی که قرار است در چهارم نوامبر (13 آبان) علیه ایران اعمال شود، به صورت موقت معاف می‌شوند. به نوشته واشنگتن فری بیکن، برخی مقام‌های دولت ترامپ در تلاش هستند تا از طریق معافیت و دیگر امتیازها، شدت تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهند. خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک مقام دولت آمریکا خبر داد که واشنگتن در حال بررسی معافیت‌های تحریمی برای کشورهایی است که واردات نفت خود را از ایران کاهش می‌دهند.
تداوم خرید توسط بزرگترین مشتری نفتی ایران
چین به عنوان بزرگترین مشتری نفت ایران به تنهایی بیش از 600 هزار بشکه نفت از کشورمان وارد می کند، این کشور در دور قبلی تحریم‌ها، 40 درصد نفت ایران را خریداری می‌‌کرد که پس از اجرای برجام، حجم واردات نفت را افزایش داد. با وجود فشارهای آمریکا و اعزام چند نماینده در ماه‌های اخیر، چین اعلام کرده است که خرید نفت از ایران را ادامه می‌‌دهد. شرکت‌های پالایشی چین برای تضمین خرید نفت ایران و جلوگیری از کارشکنی آمریکا، استفاده از نفتکش‌های ایرانی را افزایش داده‌اند.
دومین مشتری بزرگ ایران به دنبال معافیت از تحریم
هند پس از چین به عنوان دومین خریدار بزرگ نفت ایران به شمار می‌رود که آمریکا فشارهای گسترده‌ای را برای توقف خرید نفت توسط آن‌ها وارد کرده، اما این کشور تاکنون در مقابل این خواسته مقاومت کرده است.
به گزارش رویترز، مسئولان هندی اعلام کردند پیش از آغاز تحریم‌های آمریکا ضد ایران در ماه نوامبر امسال، هند امیدوار است بتواند از این تحریم‌ها معاف شود. هند اعلام کرده است قصد دارد در ماه نوامبر (آبان‌- آذر) امسال 9 میلیون بشکه نفت از ایران وارد کند. نکته جالب این است که واردات 9 میلیون بشکه‌ای نفت توسط هند از ایران در ماه نوامبر، یعنی ماهی انجام خواهد شد که قرار است تحریم‌های آمریکا از آن تاریخ آغاز شود.
دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند نیز پیش از این اعلام کرد که این کشور برای دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا، در حال مذاکره با همه مسئولان ذی‌ربط است.
پالایشگاه «ایندین اویل» و شرکت پترو پالایش «مانگلور»، از جمله خریداران هندی نفت ایران در دوره پس از تحریم‌ها هستند.
عقب نشینی آمریکا در مقابل تحریم میدان مشترک گازی ایران و انگلیس
میدان گازی رهام که در دریای شمال در اروپا قرار دارد، به‌طور مساوی به ایران و انگلیس تعلق دارد؛ این میدان گازی حدود پنج تا هفت درصد نیاز گازی انگلیس را تامین می‌کند، بنابراین ادامه فعالیت آن برای انگلیس ضرورت دارد.
بر اساس سیاست آمریکا در تحریم شرکت ملی نفت ایران، باید فعالیت این میدان گازی نیز متوقف می‌شد اما با فشار انگلیس، دولت آمریکا در مقابل تحریم این میدان کوتاه آمده است.
بر این اساس، رویترز روز سه شنبه (17 مهر) گزارش داد که آمریکا به شرکت «بریتیش‌پترولیوم» و «سریکا انرژی» برای ادامه فعالیت در میدان گازی دریای شمال(میدان رهام) که بخشی از آن متعلق به ایران بوده، مجوز داده است.
شرکت سریکا انرژی در بیانیه‌ای اعلام کرد که این لغو ممنوعیت اجازه خواهد داد تا سریکا به فعالیت خود در میدان گازی رهام ادامه دهد.
مجوز معافیت از تحریم به شرکت بریتیش‌پترولیوم و سریکا انرژی تا 31 اکتبر 2019 (9 آبان 1398) اعتبار خواهد داشت و ممکن است پس از آن نیز تمدید شود.
تهیه سازوکار تداوم فروش نفت به اروپا
اروپایی‌ها در دوره برجام حدود 40 درصد از نفت ایران را خریداری می‌کردند که مذاکره با آن‌ها برای تداوم خرید ادامه دارد.
با وجود اعلام برخی شرکت‌های اروپایی برای توقف واردات نفت، اتحادیه اروپا و ایران در حال نهایی کردن سازوکار فروش نفت هستند که براساس آن علاوه بر تداوم صادرات نفت به اروپا، پول حاصل از فروش نفت نیز در اختیار ایران قرار می‌گیرد تا بتواند محصولات مورد نیاز خود را خریداری کند.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در این‌باره گفته است: ایران و اروپا در آستانه توافق نفتی هستند.
چشم بادامی‌ها همچنان خواستار نفت ایران
ژاپن که یک از پنج مشتری اصلی نفت ایران محسوب می‌شود همچنان در حال خرید نفت از ایران بوده و حتی در ماه‌های اخیر میزان خرید آن افزایش داشته است؛ نفت ایران 5.5 درصد واردات نفت ژاپن را تشکیل می‌دهد.
بر این اساس «ژاپن تایمز» به نقل از وزارت اقتصاد و تجارت ژاپن اعلام کرد: واردات نفت ژاپن از ایران، به‌رغم تحریم نفتی تهران توسط آمریکا، برای پنجمین ماه متوالی افزایش یافته است.
واردات نفت ژاپن از ایران در ماه آگوست (مرداد- شهریور) نسبت به مدت مشابه سال گذشته 65 درصد افزایش یافت.
بر اساس آمارهای وزارت اقتصاد و تجارت ژاپن، در ماه آگوست این کشور در مجموع سه میلیون و 390 هزار بشکه برابر با روزانه 177 هزار و 500 بشکه نفت خام از ایران وارد کرده است. ژاپن پیشتر از آمریکا خواسته بود با توجه به نیاز پالایشگاه‌های این کشور به نفت ایران، توکیو را از تحریم‌های نفتی تهران معاف کند.
مقاومت ترکیه در مقابل تحریم‌ها
آمریکا، ترکیه را نیز مشمول تحریم‌های نفتی دانسته و خواستار توقف خرید نفت از ایران توسط آن‌ها شده بود، اما آنکارا نسبت به این موضوع، واکنش منفی نشان داده است.
نهاد زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه در واکنش به زیاده خواهی آمریکا گفته است: تصمیم ایالات متحده در خصوص تحریم نفتی ایران نیز به ما ارتباطی ندارد و آنکارا مجبور به اجرای آن نیست.
وی با اشاره به اعلام آمریکا مبنی بر لزوم توقف خرید نفت ایران از سوی کشورهای مختلف تا ماه نوامبر افزود: این تصمیم مربوط به وزارت تجارت خارجی آمریکاست و ربطی به ترکیه ندارد و ما به هیچ چیزی، خارج از منافع ملی ترکیه تن نمی‌دهیم و به رسمیت می‌شناسیم.
زیبکچی اظهار کرد: در خصوص خرید نفت ایران تنها موظف به تبعیت از تحریم‌های بین‌المللی مصوب سازمان ملل هستیم. خارج از مصوبات سازمان ملل، تنها به منافع ملی ترکیه فکر می‌‌کنیم.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در گفت‌و‌گو با بلومبرگ در واکنش به اعلام تحریم خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، بر ادامه پایبندی کشورش به قراردادهای گاز و نفت با ایران تاکید کرده و گفته بود: ایران شریکی مهم برای ترکیه است.
وی افزود: آنکارا ایران را یک شریک تجاری مهم خود می‌داند و از قراردادهای نفت و گاز با جمهوری اسلامی ایران دست بر نخواهد داشت و ترکیه همواره بر اساس منافع اقتصادی خود عمل خواهد کرد.
کالین اظهار کرد: آنکارا در چارچوب منافع اقتصادی خود حرکت می‌کند و موافق تحریم نفتی آمریکا علیه ایران نیست.‌
به گزارش رویترز، دیده‌بان انرژی ترکیه اعلام کرده است: بزرگترین پالایشگاه ترکیه در چهار ماه نخست سال 2018 به طور میانگین روزانه 187 هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده است و همچنان به خرید خود ادامه می دهد.
کره جنوبی خواستار
از سرگیری خرید نفت از ایران
در میان مشتریان سنتی نفت ایران، تنها کره جنوبی در سه ماه اخیر اقدام به توقف خرید نفت ایران کرده است که البته گزارش‌ها نشان می‌دهد با وجود توقف، در حال مذاکره با آمریکا برای معاف شدن از تحریم‌ها است تا بتواند خرید نفت از ایران را از سر بگیرد.
کره تاکنون چندین بار اقدام به مذاکره با آمریکا و اعزام هیات‌های نمایندگی برای کسب معافیت از تحریم‌های نفتی ایران کرده است.
دانگ یئون، معاون نخست وزیر و وزیر دارایی کره جنوبی به تازگی نتیجه دیدار خود با وزیر خزانه‌داری آمریکا درباره تحریم‌های نفتی ایران را مثبت ارزیابی کرده است.