آزاد، اما نه آباد

مستند «از آزادی تا آبادی» به کارگردانی محمد دیندار، محصول روایت فتح است که با هدف شناسایی راه‌های برون‌رفت از بحران شهر خرمشهر، از مقاومت 40 روزه تا وضع کنونی این شهر را مورد بررسی قرار داده است. مستندی که با هوشمندی اتفاقات امروز خرمشهر را پیش بینی کرده و به دنبال راه‌حلی برای برون رفت از این بحران گشته است.
این مستند در ظاهر و همان‌گونه که خود نیز اشاره می‌کند سه هدف دارد. مقاومت 45 روزه خرمشهر هدف اول، آزادسازی این شهر هدف دوم و در نهایت ساخت و آبادسازی خرمشهر که در این فیلم با نام حماسه سوم یاد می‌شود، از لزوم عزم مسئولان، برای رقم زدن حماسه سوم سخن می‌گوید؛ حماسه‌ای که بیش از 30 سال است وقوع آن به تاخیر افتاده است.
مستند از اینجا به بعد به بیان مشکلات شهر و مردم می‌پردازد و به‌واقع مستند را از «آزادی تا آبادی» به «آبادی» تبدیل می‌کند. «آبادی» که حق مسلم مردم خرمشهر است و این روزها مطالبه مردمی را در پی دارد.
فیلم با هدف بازگو کردن تمام و کمال مشکلات این شهر، به ابعاد مختلف خرابی‌های شهر خرمشهر می‌پردازد. شهری که ایران به آن مدیون است از شرایط بد درمانی و بهداشتی، کثیفی شهر، نبود امکانات رفاهی و ورزشی و نبود شغل و مشکلات عدیده دیگر رنج می‌برد. روزگار برای این این شهر تاریخ‌ساز به گونه‌ای رقم خورده که موجب شده بسیاری از ساکنان، از این شهر کوچ کرده و شهر دیگری را برای زندگی انتخاب کنند.
زخم کهنه خرمشهر
«از آزادی تا آبادی» مستندی است گفت‌وگو محور، که سعی بر آسیب‌شناسی مسائل روز شهری را دارد که در قلب ملت ایران جای دارد، اما حالا گویی به دست فراموشی سپرده شده است.
این مستند از ایده خوب و ارزشمندی برخوردار است که دغدغه‌مندی سازنده این اثر را نشان می‌دهد، آن هم قبل از این اتفاقات اخیر و از طرفی در پرداخت این ایده نگاه دلسوزانه و مثبت حاکم بر اثر موجب شده تا این مستند دلنشین شود.
برای «از آزادی تا آبادی» بحث گذشت زمان و تاریخ مصرف یکی دوساله مطرح نیست زیرا در سراسر مستند، نگاه موشکافانه و متعهدانه جاری است که بخشی از آن به تحقیق و پژوهش جامع و اصولی که در این اثر انجام شده، بازمی‌گردد و بعد‌ها از این مستند به عنوان اثری جریان ساز یاد شود.
در «از آزادی تا آبادی»، جز بخش میانی کار که با پرداخت فعلی کمی کار را از ریتم انداخته است، تمام مسائل و مشکلاتی که به آن اشاره می‌شود در خدمت هدف و موضوع فیلم است‌.
بهترین قسمت فیلم یک‌سوم پایانی آن است. جایی که دغدغه امروز خرمشهر است، جایی که خوزستان چشم انتظار آن است و قرار است مسائل کاربردی‌تری مطرح شود و راه‌های برون‌رفت از این بحران مورد بررسی قرار گیرد.
مستندی خوب هر چند دیر
«از آزادی تا آبادی» مستندی است دلسوزانه، جسورانه و هوشمندانه که باید سال‌ها پیش تولید می‌شد تا به مسئولان، وظیفه خطیرشان در قبال شهر حماسه‌ساز و تاریخ‌ساز دفاع‌مقدس را همان سال‌های پس از جنگ یادآوری کند و مطالبه کند که مصرع دوم شعر معروف تحقق یافته و «خون یارانت، پر ثمر گشته» یا خیر؟!
خواسته‌های برحقی که مردم این شهر دارند و سال‌هاست که از آن می‌گذرد. به روایت فیلم، پدر فرمانده خرمشهر، شهید محمد جهان‌آرا در سال 88 در صحن علنی مجلس شورای اسلامی بخشی از این خواسته‌ها را بیان کرد، اما تاکنون اقدامی صورت نگرفته و غفلت شده است.
شاید با توجه به اتفاقات اخیر حالا همه نگاه‌ها به خرمشهر باشد و هنرمندان مدام مسائل را در بوق و کرنا کنند اما پیش از این شاهد بودیم که سایر مردم از جمله فیلمسازها و هنرمندان نیز زیاد سراغ این مسأله را نمی‌گرفتند‌. گویی خرمشهر را همان سال 61 پس از خوابیدن شور و حرارت مردم، به دست فراموشی سپرده بودند.
همین‌هاست که ارزش «از آزادی تا آبادی» را دوچندان جلوه می‌دهد؛ مستندی که نگاهی صادقانه و دلسوزانه را قبل از این که به سوژه روز تبدیل شود، به شهری که از خون هزاران دلیر بنا شده، داشته است. حالا با گذشت چند ماه از تولید این اثر، با شدت گرفتن مشکلات مردم که نشان از سوء‌مدیریت مسئولان استان و شهر دارد، هوشمندی و دغدغه‌مندی تیم و ارگان سازنده را بیش از پیش، به اثبات می‌رساند.