نوید بهاری باغ نوا

استاد شهناز که نامش با تار قرین است و به قول پرویز یاحقی با مرگ او دفتر تار بسته شد، در اول خرداد سال 1300 در اصفهان در خانواده‌ای که همگی از اهالی سرشناس موسیقی بودند؛ به دنیا آمد. جلیل شهناز مقدمات موسیقی را از پدر و برادرش آموخت. از حدود سال 27 همکاری او با تاج اصفهانی و حسن کسائی آغاز شد. کار اجرا شده توسط این جمع سه‌نفره با اقبال شنوندگان مواجه شد و آنان به یاران ثلاثه معروف شدند. استاد شهناز یکی از برجسته‌ترین نوآورانی است که در موسیقی معاصر ایران ظهور یافته و راه و روش‌های بدیعی که در تار نوازی بنیاد نهاده، برای دیگر تار نوازان چراغ و راهنمای راه به شمار می‌آید. وی با استفاده از تکنیک‌های برجسته در شیوه تار نوازی توانست بسیاری از ردیف‌های موسیقی سنتی ایران را با تار بنوازد که از جمله نواختن در مایه دشتی و دشتستانی است که بسیار باارزش است. استاد، ضمن تسلط به‌ردیف و اطلاعات جامع موسیقی و آشنایی با بیشتر سازهای ایرانی و شعر و ادبیات کلاسیک ایران این ویژگی‌های منحصربه‌فرد را در ساز خود جمع کرده بود: جواب آواز، تسلط به ریتم، زنگ صوتی شفاف و درخشان، تغییر صدادهی با استفاده از تغییر محل مضراب روی انگشت سبابه و کنده‌کاری‌های متنوع و مکرر. به‌راستی که لطافت طبع استاد شهناز و ملاحت ساز ایشان زبانزد عام و خاص است. تار در دستان او دیگر شی خارجی نبود؛ تو گویی عضوی از پیکر استاد بود که جان داشت و با زبان دل با انسان سخن می‌گفت. ساز شهناز در عین راز و رمز، روایت گر بود و پیوندهای عمیق عاطفی با گذشته داشت. از جمله آثار استاد جلیل شهناز می‌توان به آلبوم‌های آواز و تصنیف‌های ایرانی نوبهار، ره‌آورد، راز، آواز شهناز، باغ نوا، بیات ترك، چهارمضراب، صدسال تار، مهر، دفتر تار، افتخار آفاق، عشق و زندگی، نوید بهاری، شور و زندگی، تار سولو، تار و ترمه، یاران زنده روز و شهناز شهنواز اشاره کرد. وی در سال 1383 به‌عنوان چهره ماندگار حوزه هنر و موسیقی برگزیده شد. هم چنین در ۲۷ تیر سال ۱۳۸۳، مدرک درجه یک هنری برای تجلیل از یک‌عمر فعالیت هنری به وی اهدا شد. جلیل شهناز، علاوه بر نواختن تار، با نواختن ویولون، سنتور و تمبک نیز آشنایی داشت.  این استاد برجسته تار صبح 27 خرداد 92 درگذشت تا به قول شهرام ناظری آخرین فرد از نسل غول‌های موسیقی از دست برود. پس از مرگ شهنواز تار ایران کتاب‌هایی در مورد وی نگاشته شد که دو نمونه از آنها بر تارک تار و شفاف‌تر از تار است. کتاب بر تارک تار مروری است بر زندگی و هنر استاد جلیل شهناز، به همراه تصاویر و گفت‌وگوهایی که توسط انتشارات هنر موسیقی روانه بازار گردیده است. بخش نخست این کتاب تبارشناسی خاندان جلیل شهناز است. در بخش بعدی گفتارها و نوشتارهایی از بزرگانی چون علی تجویدی، حسن کسایی، فرهنگ شریف، بیژن ترقی، پرویز یاحقی، ساسان سپنتا، همایون خرم، محمدرضا شجریان، محمدرضا درویشی و… درباره شخصیت و ساز زنده‌یاد شهناز منتشر شده است. همچنین کتاب شفاف‌تر از تار که توسط شیما حدادگر اصفهانی نگارش یافته و به همت نشر ماهریس منتشر شده است به زندگی هنری جلیل شهناز پرداخته است.