صرع (epilepsy) یک نوع بیماری مغز و اعصاب و چهارمین بیماری شایع و مزمن در جهان است که اکثر افراد در دوران کودکی یا بعد از ۶۰ سالگی به این بیماری مبتلا میشوند. بیماری صرع درمان قطعی ندارد اما می توان با مصرف دارو حملات صرعی را تا ۷۰ درصد کنترل کرد.
ما در این مطلب هر آن چه که لازم است در مورد صرع بدانید از جمله بیماری صرع چیست و چه علائمی دارد؟، بیماری صرع و ازدواج، عمر بیماران صرعی، درمان قطعی بیماری صرع، علائم صرع در بزرگسالان، علائم قبل از حمله صرع در اختیار شما قرار می دهیم و به سوالاتی از قبیل آیا بیماری صرع خطرناک است؟، برای بیماری صرع چی خوبه و....پاسخ می دهیم.
فهرست مطالب
بیماری صرع چیست؟
بیماری صرع (epilepsy) مجموعه ای از اختلالات عصبی مزمن است که به دلیل آسیب مغز از مصرف داروها، الکل و در برخی از موارد به دلیل سرطان ایجاد و باعث ایجاد تشنج و حملات مکرر میشود و طی آن رفتار، علائم و حرکات ناگهانی و غیر قابل کنترل در بازوها و پاها و علائم روانی مانند ترس و اضطراب از دست دادن هوشیاری و گیجی موقت رخ می‌دهد.
صَرع یا اپی‌لپسی (در عربی صرع به معنای کشمکش است) (به انگلیسی: epilepsy) (از زبان یونانی باستان ἐπιλαμβάνειν به معنی «تصرف کردن، تملک داشتن، یا پریشان کردن») عبارت است از مجموعه‌ای از اختلالات عصبی مزمن پزشکی یا بلند مدت که با علامت تشنج مشخص میشود. این تشنج ها ممکن است بسیار خفیف و تقریباً غیرقابل شناسایی بوده یا برعکس طولانی مدت و با لرزش شدید همراه باشد. در صرع تشنج ها به‌طور مکرر روی می‌دهد و هیچ دلیل ثابت و مشخصی ندارد، در حالی که تشنج هایی را که به دلایل خاص روی می‌دهد، نباید به عنوان تشنج صرعی تلقی کرد.
انواع صرع
انواع صرع بر اساس نحوه شروع فعالیت غیر طبیعی مغز، سطح هشیاری در طول حمله، وجود یا عدم وجود علائم حرکتی هنگام بروز حمله تقسیم بندی می شود.در ادامه به مهم‌ترین انواع صرع اشاره می‌کنیم:
- صرع جنرالیزه که به آن صرع جنرال یا صرع عمومی هم گفته میشود، ابتدا صرع در یک ناحیه خاص مغز آغاز میشود اما در ادامه هر دو نیمکره مغزی را درگیر میکند. به عبارت دیگر، فرد در ابتدا علائم صرع کانونی را از خود نشان می‌دهد و به دنبال آن، همه بدن تشنج را تجربه میکند.
- صرع ابسانس یکی از انواع صرع جنرالیزه است که به عنوان صرع پتی‌مال، صرع غیابی یا صرع غایب نیز شناخته می شود و با علائمی چون پلک زدن بسیار سریع یا خیره ماندن در هوا نشان داده می شود.
- صرع تونیک-کلونیک شناخته‌شده‌ترین نوع صرع است که به آن صرع گراندمال هم گفته میشود و با علائمی مانند فریاد بلند به ویژه در ابتدای حمله، از دست دادن هشیاری، به زمین افتادن و حرکات سریع عضلات یا گرفتگی عضلات همراه است.
- صرع کانونی با نام صرع پارشیال یا صرع فوکال هم شناخته می شود و در این نوع صرع، همه مغز درگیر نیست و فقط ناحیه یا کانون خاصی از مغز باعث ایجاد علائم صرع میشود.
- در صرع کانونی ساده ناحیه کوچکی از مغز درگیر و با علائمی به صورت یک حرکت ناگهانی و کوتاه در بدن یا به صورت تغییراتی در یکی از حواس بدن ظاهر می شود.
- در صرع کانونی مرکب، شخص دچار گیجی و منگی می شود و فرد مبتلا در هنگام حمله برای حدود چند دقیقه توانایی پاسخ دادن به پرسش‌ها یا امکان یافتن جهت و درک موقعیت خود را ندارد.
- صرع خفیف معمولا در کودکان رخ می دهد و مدت زمان آن کمتر از 15 ثانیه است.در صرع خفیف فرد برای مدتی به یک نقطه خیر شود یا اندام های فرد مبتلا دچار اختلالات حرکتی شود.
- تشنج های منتشر که با نام صرع بزرگ نیز شناخته می شوند، تمام نقاط مغز را درگیر می کنند.
- در تشنج های آتونیک کنترل ماهیچه ها از دست می رود و ممکن است فرد به صورت ناگهانی روی زمین بیفتد.
- تشنج‌های کلونیک، باعث ایجاد حرکات ناگهانی ماهیچه ای می شوند و معمولا بازو، گردن و صورت را درگیر میکند.
- تشنج‌های میوکلونیک در کودکان و نوجوانان شایع تر است و این نوع صرع باعث می شود ماهیچه ها به صورت ناگهانی و ناخواسته منقبض شوند.
- تشنج تونیک کلونیک از پرالتهاب ترین تشنج‌های صرعی هستند که فرد به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست می دهد.
- و...
علت بیماری صرع
- سکته
- آلزایمر
- ضربه به سر
- سابقه خانوادگی
- بیماری های عروقی
- دمانس یا زوال عقل
- بیماری های عفونی
- بیماری‌ها مانند ایدز
- آسیب های پیش از تولد
- عفونت های مغزی مانند مننژیت
علائم بیماری صرع
علائم بیماری صرع بسیار متغیر و بسته به نوع و محل تشنج متفاوت است. علائم صرع در بزرگسالان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مات شدن
- سردرگمی موقت
- رفتارهای غیر عادی
- حرکات تشنجی اندامها
- اختلالات دستگاه خودکار
- ادراکات حسی غیر طبیعی
- از دست دادن هوشیاری یا آگاهی
- علائم روانی مانند ترس، اضطراب
- حرکات غیر قابل کنترل حرکات دست و پا
علائم قبل از حمله صرع
- سرگیجه
- مورمور شدن
- پلک زدن مکرر
- تکان خوردن غیرارادی یکی از اعضای بدن
تشخیص بیماری صرع
تشخیص بیماری صرع، توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب با انجام تست و آزمایش های مختلفی امکان پذیر است.از جمله:
- در معاینه نورولوژیک متخصص مغز و اعصاب، عملکردهای مغزی شامل توانایی، حرکتی و رفتاری بیمار را مورد بررسی قرار می دهد.
- در سی تی اسکن اتفاقات غیرطبیعی مغز مانند تومورها، خونریزی و کیست که ممکن است باعث ابتلا به بیماری صرع شوند بررسی می گردد.
- در روش اسپکت فعالیت جریان خون توسط یک نقشه سه بعدی با جزئیات کامل برای پزشک به نمایش در می آید.
- ام آر آی یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج مغناطیسی و رادیویی تصاویر و جزئیات مغز ثبت می شود.
- در روش پت برای دیدن مناطق فعال مغز و تعیین بخش های غیر طبیعی مقدار بسیار کمی از ماده رادیو اکتیو و سیاهرگ فرد بیمار تزریق می شود.
- نوار مغز تستی است که روی فرد بیمار برای تشخیص ناهنجاری‌ها و مشکلات موجود در امواج مغزی یا فعالیت الکتریکی مغز انجام می شود.
درمان قطعی بیماری صرع
درمان قطعی بیماری صرع، یکی از مواردی است که افراد مبتلا به این بیماری به دنبال آن هستند اما باید بدانید که بیماری صرع جز بیماری های است که درمان قطعی ندارد اما می توان با مصرف دارو حملات صرعی را تا ۷۰ درصد کنترل کرد.
داروهای صرع
- کاربامازپین: قرص کاربامازپین برای درمان صرع، اختلال دو قطبی و درمان اسکیزوفرنی توسط پرشک تجویز می شود و با عوارضی چون تب، تهوع، سر درد، اسهال، بی اشتهایی، سر گیجه همراه است.
- فنی توئین: فنی توئین یک داروی ضد صرع و ضد تشنج است که در اشکال مختلفی چون کپسول، قرص، آمپول تجویز می شود و با عوارضی چون قلبی عروقی، پوستی و خود ایمنی همراه است.
- فنوباربیتال: فنوباربیتال جز داروهای است که با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی در مغز از بروز تشنج جلوگیری میکند و برای درمان صرع ، درمان اضطراب و درمان بی خوابی به شکل قرص و آمپول تجویز می شود. این دارو با عوارض جانبی همچون خستگی، کم خونی، کاهش میل جنسی در مردان، لکنت زبان، خواب آلودگی، گیجی، مشکلات حافظه و.... همراه است.
- اتوسوکزوماید: اتوسوکزوماید یک نوع دارو است که برای درمان صرع خفیف به شکل کپسول و شربت تجویز می شود و عوارضی چون سر درد، بی خوابی، سکسکه را دارد.
- دیازپام: دیازپام یک داروی آرامبخش است که برای جلوگیری از حملات صرع تجویز می شود. این دارو اعتیاد آور است و در صورت مشاهده ای علائمی چون ضربان قلب کند، افت قوای ذهنی، تنگی نفس، تب، گلو درد، زردی پوست، عدم تعادل به پزشک مراجعه کنید.
درمان بیماری صرع با جراحی
درمان بیماری صرع با جراحی، یکی دیگر از ره های درمان این بیماری است. پزشک آزمایشاتی را روی فرد بیمار انجام می دهد و درصورتی که طی این آزمایشات مشخص شود که ناحیه کوچکی از مغز درگیر شده است و با برخی از اعمال حیاتی مانند دیدن شنیدن و حرکت کردن تداخل ندارد پزشک جراحی را انجام می دهد.البته بیمار مبتلا به صرع نیاز دارد که بعد از جراحی دارو مصرف کند اما مقدار و تعداد داروهای مصرفی کاهش پیدا میکند.
درمان خانگی بیماری صرع
- استفاده از ویتامین:مصرف ویتامین B6 همراه با منیزیم و ویتامین E می تواند برای درمان بیماری صرع مفید باشد.
- خواب کافی: کمبود خواب یکی از عوامل ایجاد تشنج و صرع است و افراد مبتلا به این بیماری باید سعی کنند خواب منظم و مداوم داشته باشند
درمان بیماری صرع با طب سنتی
- گیاه بهار نارنج باعث تسکین سردردهای ناشی از صرع می شود.
- استفاده از سنبل الطیب یا ریشه آن برای درمان صرع و کاهش استرس مفید است.
- استفاده از دمنوش دارچین به دلیل خواص آرام بخش و ضد التهابی که دارد موجب می شود حملات صرعی کاهش یابد.
- گشنیز دارای ویتامین هایی مانند ویتامین D، B6، E و اسید فولیک است و می تواند حملات صرع را کاهش دهد.
غذاهای مفید برای مبتلایان به صرع
- مویز
- زیره
- پسته
- دارچین
- گشنیز
- توت خشک
- انجیر خشک
- مغز بادام بدون پوست
غذاهای مضر برای بیماری صرع
- دوغ
- ماست
- شکلات
- پرتقال
- ذرت
- سویا
- کافئین
- چربی‌های اشباع
- غذاهای با طبع سرد مثل ماهی پلو
عمر بیماران صرعی
عمر بیماران صرعی به طور متوسط، 10 تا 12 سال کمتر از افرادی که این بیماری را ندارند است. تحقیقات جدید محققان دانشگاه آرهوس دانمارک نشان می‌دهد که افراد مبتلا به صرع به طور قابل توجهی زودتر از افراد بدون صرع می‌میرند.
بیماری صرع و ازدواج
ازدواج با افرادی که مبتلا به بیماری صرع هستند، مشکلی ایجاد نمی کند زیرا اگر داروها به موقع مصرف شوند، بیماری تحت کنترل قرار می گیرد.کوروش قره‌گزلی متخصص مغز و اعصاب در گفت و گو با خبرگزاری مهر به تاریخ ۲۴ دی ۱۳۹۷ با اشاره به اینکه صرع عامل ناباروری در زنان و مردان نیست، گفت: بیماران مبتلا به صرع و همه افرادی که گرفتار بیماری‌های مزمن هستند برای آغاز زندگی مشترک حتما باید این مسئله را به همسر آینده خود قبل از ازدواج اعلام کنند که بیمار بوده و باید دارو مصرف کنند.
کمک‌های اولیه در حمله صرع
- فرد را در موقعیت امن قرار دهید.
- موانع و لباس او را از دور گردن او باز کنید تا راحت نفس بکشد.
- از نوشیدن مایعات به بیمار خودداری کنید.
- از سیلی زدن و آب پاشیدن روی صورت بیمار پرهیز کنید.
- در زمان حمله جلوی حرکات غیر عادی بیمار را نگیرید زیرا ممکن است باعث شکستن اندامها بشود.
- در صورت امکان بیمار را به یک پهلو بخوابانید و سر بیمار را اندکی به جلو خم کنید
- اگر عدم هوشیاری بیمار بیش از 30 دقیقه شد و طول کشیدن تشنج بیش از 5 دقیقه ادامه پیدا کرد حتما با اورژانس تماس حاصل کنید.
پرسش های متداول
| آیا بیماری صرع خطرناک است؟ |
| صرع یکی از بیماری‌های مغز و اعصاب است که خود را با تشنج نشان می‌دهد. این بیماری خطرناک است و باید تحت درمان قرار بگیرد |
| برای بیماری صرع چی خوبه؟ |
| میوه‌های آبدار تازه مانند سیب، سبزیجات برگ سبز، هویج، بادام زمینی، برنج، غلات، دانه‌ها و آجیل برای کنترل اضطراب بیماران صرع مفید می‌باشند. |
|
آیا صرع یک بیماری ارثی است؟
|
|
بله، اگر مادر یا پدر کودک صرع داشته باشند، احتمال ابتلا فرزند به این بیماری کمی بیشتر است. |
| آیا صرع باعث مرگ میشود؟ |
|
در برخی از افراد صرع باعث مرگ می شود زیرا حمله و تشنج سبب تغییر در ضربان قلب و تنفس می شود.
|
| آیا مانعی برای ازدواج بیماران مبتلابه صرع وجود دارد؟ |
|
خیر. افراد مبتلابه بیماری صرع می‌توانند مانند افراد عادی ازدواج کنند اما باید این نکته را در نظر داشت که ممکن است فرزندان به دلیل ژنتیک، دچار بیماری صرع شوند.
|
| قرص صرع چیست؟ |
| روفینامید یک داروی ضدصرع است. |
| تفاوت صرع و تشنج چیست؟ |
| صرع مجموعه‌ای از اختلالات عصبی مزمن پزشکی یا بلند مدت که با علامت تشنج مشخص میشود اما تشنج صرفا یک حمله ناشی از عواملی نظیر تب، عفونت مغزی و … است که به فرد دست می‌دهد. |
| صرع در کودکان از چه سنی شروع میشود؟ |
| صرع در کودکان از سن 2 تا 10 سالگی شروع می شود. |
| صرع در کودکان چه علائمی دارد؟ |
|
سخن آخر
صرع یک بیماری عصبی است که به دلیل اختلال کوتاه مدت عملکرد الکتریکی طبیعی مغز ایجاد می شود و با علائمی مانند سردرگمی موقت، رفتارهای غیر عادی، حرکات تشنجی، از دست دادن هوشیاری یا آگاهی، حرکات غیر قابل کنترل حرکات دست و پا و... همراه است.بیماری صرع درمان قطعی ندارد اما می توان با مصرف دارو های چون کلوبازام، کاربامازپین و...حملات صرع را تا ۷۰ درصد کنترل کرد.ما در مطلبی به معرفی قرص کلوبازام 10 چیست؟ مصرف کلوبازام در کودکان و عوارض آن و قرص کاربامازپین ۲۰۰ برای چیست؟ موارد مصرف و عوارض آن پرداختیم که می توانید مطالعه کنید.در صورت سابقه ابتلا به صرع، تجربیات تان را در درمان این بیماری در قسمت نظرات تان با دیگران به اشتراک بگذارید.
