شربت کتوتیفن چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

کتوتیفن دارویی آنتی هیستامین است که برای کنترل و کاهش علائم حساسیت به کار می رود.

کتوتیفن چیست؟

کتوتیفن(Ketotifen)،داروی ضد حساسیت یا آنتی هیستامین است که برای درمان یا کنترل حساسیت، رینیت، کهیر، درماتیت آتوپیک، آسم، آنافیلاکسی، سندرم روده تحریک‌پذیر تجویز می شود. همچنین کتوتیفن برای بیماری آسم همراه با سایر داروهای ضد آسم جهت کاهش دفعات، شدت و طول مدت علائم آسم نیز استفاده می شود.کتوتیفن برای پیشگیری یا درمان حملات حاد آسم موثر نیست.

عملکرد کتوتیفن به این صورت است که گیرنده های هیستامین در بدن که باعث التهاب و علائم آسم می شوند را مهار می کند.

 کتوتیفن تنها با نسخه پزشک برای بزرگسالان و کودکان با نظر پزشک با دوز و اشکال مختلف قرص، شربت، قطره چشمی و قطره خوراکی تجویز می شود.شربت کتوتیفن در دوز 1 میلی گرم/5میلی لیتر( 120,100 و 60 میلی لیتر) برای کودکان بیشترین مصرف را دارد اما قرص کتوتیفن در دوز 1 میلی گرم، قطره چشمی کتوتیفن در دوز 0.25میلی گرم و قطره خوراکی در دوز 1 میلی گرم هم در صورت نیاز تجویز و مصرف می شود.

هشدار مصرف کتوتیفن  

• حساسیت و آلرژی: اگر به کتوتیفن حساسیت دارید یا در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورتی که به غذاها، رنگ ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات حساسیت دارید این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
• بارداری: مصرف کتوتیفن در بارداری در گروه c قرار دارد و مطالعات حیوانی مواردی از عارضه جانبی برای جنین نشان داده است. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف کتوتفین در دوران بارداری است.اگر در حین استفاده از کتوتیفن باردار شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.
• شیردهی: کتوتیفن در شیردهی، به شیر مادر منتقل می شود. بنابراین مصرف کتوتفین در شیردهی توصیه نمی شود مگر با نظر پزشک.
• کودکان: کتوتیفن در کودکان آزمایش شده است و عوارض جانبی یا مشکلات متفاوتی نسبت به بزرگسالان ایجاد نشده است. با این وجود با توجه به این موضوع که کودکان بدن حساس تری دارند باید در زمان مصرف شربت یا قرص کتوتیفن حالات آنها را مد نظر داشته باشید.
• سالمندان: کتوتفین در سالمندان، مطالعه نشده است و معلوم نیست دقیقاً به همان شیوه ای عمل می کنند که در افراد جوانتر عمل می کنند یا خیر.
• افزایش حساسیت به نور: مصرف داروی کتوتیفن ممکن است باعث افزایش حساسیت پوست به نور خورشید شود، لذا در مدت درمان با این دارو از لباس‌ و ضد آفتاب‌های مناسب استفاده کرده و از گرفتن حمام آفتاب بپرهیزید.
• خواب آلودگی: با مصرف داروی کتوتیفن ممکن است احساس خواب آلودگی یا سرگیجه داشته باشید. بنابراین از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط دارند، خودداری نمایید.
• الکل: در مدت درمان با کتوتیفن از مصرف الکل بپرهیزید.
• سابقه بیماری: قبل از مصرف کتوتیفن سوابق پزشکی خود را با پزشک خود در میان بگذارد به‌ویژه بیماری های: صرع، مشکلات کبدی،مشکلات کبدی،مشکلات کلیوی، بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم (آب سیاه)،پورفیری،مشکلات گوارشی نظیر انسداد روده‌ای، مشکلات پروستات و یا دفع ادرار
• بیماران دیابتی: مصرف شربت کتوتیفن ممکن است بر سطح قند خون تاثیر بگذارد. اگر متوجه تغییر در نتایج آزمایشات قند خون یا ادرار خود شدید یا اگر سؤالی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
• بی قراری:مصرف داروی کتوتیفن باعث بیقراری، بی خوابی و هیجان زدگی در فرد می شود.
• در صورت تغییر رنگ محلول یا وجود ذرات معلق نباید داروی چشمی را مصرف کرد.
• لیست داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی و محصولات گیاهی را در اختیار پزشک قرار دهید.
• قبل از تزریق کتوتیفن، لنزهای تماسی خود را بردارید و ۱۰ دقیقه بعد دوباره آنها را داخل آن قرار دهید.
• هر 5 میلی لیتر شربت کتوتیفن حاوی 24/3 گرم کربوهیدرات است، لذا مصرف آن در بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس باید با احتیاط انجام گیرد.

 کاربرد کتوتیفن  

• داروی کتوتیفن برای درمان و تسکین علائم حساسیت تجویز می شود.
• قرص کتوتیفن برای درمان کهیر، درماتیت آتوپیک، نافیلاکسی، سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده می شود.
• کتوتیفن به پیشگیری از حملات آسم حاد کمک می‌کند اما آسم را درمان نمی‌کند.
• قطره چشمی کتوتیفن برای پیشگیری و درمان خارش چشم ناشی از آلرژی (التهاب ملتحمه آلرژیک/فصلی) استفاده می شود

 7 نکته درباره نحوه استفاده از کتوتیفن 

1. بروشور داروی کتوتیفن را قبل از شروع درمان با دقت مطالعه کنید تا اطلاعات کاملی راجع به دارو به‌دست آورید و از عوارض جانبی این دارو آگاه شوید.
2. کتوتیفن را دقیقا طبق توصیه پزشک مصرف نمایید. با این حال به طور معمول در بزرگسالان یک قرص یک میلی گرم دو بار در روز و در کودکان بالای سه سال یک پیمانه شربت (معادل ۵ میلی لیتر )دو بار در روز توصیه می شود.
3. دوز و مقدار داروی کتوتیفن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. لذا دارو را دقیقاً همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده است، استفاده نموده و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف اجتناب نمایید.
4. داروی کتوتیفن را می توانید همراه با یک وعده غذایی سبک یا میان وعده میل کنید.در صورت مشکل بلع می‌توانید یک لیوان آب همراه با دارو مصرف نمایید.
5. کتوتیفن را می‌توانید بدون توجه به وعده‌های غذایی مصرف نمایید اما برای کاهش عوارض گوارشی، دارو را با غذا مصرف کنید.
6. کتوتیفن برای بیماری الان شما تجویزشده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران جدا خودداری نمایید.
7. اکثر افراد نیاز به استفاده طولانی مدت از آنتی هیستامین ها ندارند و به محض اینکه علائم حساسیت برطرف شد می توانید مصرف این دارو را قطع نمایید.

اشکال دارویی کتوتیفن

قرص کتوتیفن

قرص کتوتیفن برای جلوگیری از حملات آسم تجویز می شود.قرص کتوتیفن ۱را قبل از شروع حملات آسم باید مصرف کنید و هرگز نمی تواند حمله آسم را که از قبل شروع شده است تسکین دهد. 

طریقه مصرف قرص کتوتیفن 1 به این صورت است که با یا بدون غذا می توان مصرف کرد.میزان مصرف قرص کتوتیفن بر اساس سن، وزن و شرایط بدنی بیمار مشخص خواهد شد.قرص کتوتیفن را می توانید طبق دستور العمل زیر مصرف کنید:

• برای بهبود آسم: بزرگسالان و کودکان 3 سال به بالا، دوز معمول 1 میلی گرم (میلی گرم) (1 قرص یا 5 میلی لیترشربت) دو بار در روز ، یکبار صبح و یکبار عصر است.
• برای بهبود آسم: نوزادان و کودکان 6 ماهه تا 3 ساله، میزان مصرف بر اساس وزن بدن تعیین می شود و باید پزشک در این مورد تصمیم گیری کند. معمولا 25/0 میلی لیتر شربت به ازای هر کیلوگرم (کیلوگرم) وزن بدن دو بار در روز، یکبار صبح و یکبار عصر، تجویز می گردد.

شربت کتوتیفن

شربت کتوتیفن برای درمان و کنترل آسم و آلرژی در کودکان با تجویز پزشک مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که شربت کتوتیفن را خودسرانه به کودک بدهید، نه تنها  سرفه کودک رفع نمی شود، بلکه احتمال ایجاد عوارض جانبی مانند کم شدن ریتم تنفسی، اختلال در ضربان قلب، سرگیجه و در بعضی موارد مرگ کودک وجود دارد.

دوز مصرف شربت کتوتیفن در کودکان ۶ ماه تا ۳ سال با توجه به وزن کودک در دو دوز صبح و عصر تجویز می شود. دوز مصرفی شربت کتوتیفن برای کودکان ۳ سال به بالا با توجه به وزن بدن دو نوبت صبح و عصر استفاده می شود. نکته بسیار مهم در مورد مصرف شربت کتوتیفن این است که مصرف آن برای کودکان زیر یک سال ممنوع است.

قطره چشمی کتوتیفن

قطره چشمی کتوتیفن برای پیشگیری و درمان خارش چشم ناشی از آلرژی(التهاب ملتحمه آلرژیک/فصلی) استفاده می شود.

نحوه استفاده از قطره کتوتیفن به این صورت است که 1 قطره در پلک پایین چشم بمالید و به سمت پایین نگاه کنید. به آرامی چشمان خود را به مدت 1 تا 2 دقیقه ببندید. معمولاً دو بار در روز (هر 8 تا 12 ساعت) یا طبق دستورالعمل پزشک از قطره کتوتیفن استفاده کنید.قبل از استفاده از قطره چشم، مطمئن شوید که دستانتان تمیز هستند. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید و اجازه ندهید که با چشم یا هر سطح دیگری تماس پیدا کند. قبل از استفاده از قطره چشم، لنزهای تماسی خود را بردارید.

قطره خوراکی کتوتیفن

قطره خوراکی کتوتیفن، برای درمان كونژنكتويت و پيشگيری از آلرژی و پيشگيري موقت خارش چشم ناشی از كونژنكتیويت آلرژیک استفاده می شود.

دستور مصرف کتوتیفن

دستور مصرف کتوتیفن به سن، وزن، نوع بیماری، سابقه پزشکی و شدت بیماری بستگی دارد. اما در کل مقدار و نحوه صحیح مصرف کتوتیفن به این صورت است:

• برای بهبود آسم در بزرگسالان و کودکان 3 سال به بالا، 1 میلی گرم (1 قرص یا 5 میلی لیترشربت) دو بار در روز ، یکبار صبح و یکبار عصر است.
•  برای نوزادان و  کودکان  6 ماهه تا 3 ساله، میزان مصرف بر اساس وزن بدن تعیین می شود و باید پزشک در این مورد تصمیم گیری کند. معمولا 25/0 میلی لیتر شربت به ازای هر کیلوگرم (کیلوگرم) وزن بدن دو بار در روز، یکبار صبح و یکبار عصر، تجویز می گردد.

عوارض کتوتیفن 

عوارض کتوتیفن مانند سایر داروها اجتناب ناپذیر است .عوارض شایع کتوتیفن در بیش تر از 10 درصد افرادی که این دارو را مصرف می کنند تجربه شده است و اگر این عوارض ادامه داشت، برطرف نشد یا تشدید پیدا کرد با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.

• سردرد
• سرگیجه
• زود رنجی
• تغییر در خلق و خو
• عصبی شدن
• خشکی دهان
• درد شکمی
• افزایش اشتها
• افزایش وزن
• خواب آلودگی
• اختلال در خواب
• راش پوستی
• کهیر
• عفونت مجاری تنفسی
• خون دماغ
• آنفولانزا

با توجه به اینکه لیست عوارض کتوتیفن کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

منع مصرف کتوتیفن

منع مصرف کتوتیفن برای کودکان زیر یک سال می باشد مگر با نظر پزشک متخصص.

اگر شرایط یا بیماری های زیر را دارید، قبل از تجویز کتوتیفن پزشک را مطلع کنید:

• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد
• بارداری یا اقدام به بارداری
• شیردهی
• پورفیری
• صرع
• بیماران دیابتی
• بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم (آب سیاه)
• مشکلات کبدی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات گوارشی نظیر انسداد روده‌ای
• مشکلات پروستات و یا دفع ادرار

تداخل دارویی کتوتیفن

تداخل دارویی کتوتیفن با سایر داروها، ممکن است عملکرد و تأثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. 

جدول تداخل دارویی کتوتیفن کامل نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین مصرف شربت کتوتیفن ممکن است بر سطح قند خون تاثیر بگذارد. اگر متوجه تغییر در نتایج آزمایشات قند خون یا ادرار خود شدید یا اگر سؤالی دارید، با پزشک خود مشورت کنید

مصرف بیش از حد (اوردوز) کتوتیفن 

مصرف بیش از حد کتوتیفین با علائمی چون خواب‌آلودگی،نیستاگموس، هوشیاری گیج، بی‌حسی، برادی یا تاکی کاردی، کاهش فشار شریانی، تنگی نفس، سیانوز، تشنج، افزایش تحریک‌پذیری (به ویژه در کودکان) همراه است که با مشاهده این علائم با با اورژانس تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت کتوتیفن 

اگر مصرف یک نوبت کتوتیفن را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. با این حال، اگر تقریبا زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و برنامه دوز منظم خود را ادامه دهید. برای جبران دوز فراموش شده، 2 دوز مصرف نکنید.

شرایط نگهداری از کتوتیفن

• کتوتیفن را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• داروی کتوتیفن را در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت نگهداری کنید.
• توجه داشته‌باشید که داروی منقضی‌شده کتوتیفن را مصرف نکنید.

اطلاعات تخصصی درباره کتوتیفن

مکانیسم اثر کتوتیفن

فارماکوکینتیک کتوتیفن

اسامی تجاری کتوتیفن موجود در ایران

سخن آخر

 کتوتیفن داروی ضد حساسیتی است که علائم حساسیت را تسکین و از تشدید آن جلوگیری می کند و با عوارضی چون خستگی، خواب آلودگی، سرگیجه و خشکی دهان همراه است. همچنین این دارو با  داروهای ضد دیابت خوراکی، آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش‌ها تداخل دارویی دارد. شربت دیفن هیدرامین هم نوعی آنتی هستامین است. ما شربت دیفن هیدرامین چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی را در مطالبی معرفی کرده ایم. اگر درباره کتوتیفن، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.