کمتر از دو ماه قبل بود که معاون مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی از راه‌اندازی گمرک رسمی صادرات زرشک برای جلوگیری از صادرات چمدانی این محصول در استان مرزی خراسان جنوبی خبر داد.
در آن زمان داود حبیبی در حاشیه بازدید از باغ‌های زرشک خراسان جنوبی افزود: با راه‌اندازی این گمرک به‌عنوان مبدأ صادراتی، محصول زرشک جایگاه واقعی خود را در صادرات پیدا می‌کند.
زیرساخت‌هایی که فراهم نیست
از سوی دیگر گمرک می‌گوید این محصول در لیست گمرک رسمی نبوده و زیرساخت‌ها هم فراهم نیست.
معاون فنی و امور گمرکی اداره کل گمرک خراسان جنوبی با اشاره به اینکه هم‌اکنون امکان صادرات بسیاری از محصولات ویژه خراسان جنوبی از گمرک استان فراهم است، گفت: صادرات زرشک از گمرک استان در حال انجام است و باید دید منظور این مقام مسئول از گمرک رسمی زرشک چیست؟
ابوالحسن ظفرنیا یادآور شد: موضوع گمرک رسمی زرشک در حالی مطرح‌شده است که ما در سال ۸۷ مجوز گمرک تخصصی زعفران را گرفتیم، اما به دلایلی بزرگوارانی که در استان هستند و یک سری تکالیفی بر عهده‌دارند، صادرات زعفران را از استان انجام نمی‌دهند.
او ادامه داد: این موضوع بیم آن را دارد که دوباره گمرکی به نام استان باشد اما صادرات از استان دیگری انجام شود.
البته او برخی از دلایل صادرکنندگان را می‌داند؛ ازجمله اینکه بیشتر صادرکنندگان مشکلات حمل‌ونقلی را مطرح می‌کنند و ادعا دارند اگر اینجا اقدامات گمرکی را برای زعفران انجام دهند، دوباره در فرودگاه مشهد یا هر فرودگاهی که پرواز به مقصد مدنظر را داشته باشد مجبور به انجام یک سری اقدامات هستند بنابراین تمام امور را از همان مبدأ که محل صادرات است و نماینده استاندارد نیز حضور دارد به‌یک‌باره انجام می‌دهند.
او نبود پرواز از مرکز استان به کشورهای هدف صادرات را مهم‌ترین مشکل ذکر کرد که همیشه از طرف صادرکنندگان استان مطرح می‌شود. او ادامه داد: سال گذشته محصول صادراتی برای قطر داشتیم اما به دلیل اینکه پرواز از این استان نداشتیم اظهار در این استان و پرواز از استان فارس انجام شد. به گفته او بیشتر زعفران خراسان جنوبی از فرودگاه مشهد انجام می‌شود. او درباره ویژگی‌های گمرک تخصصی و اینکه آیا باید در استان گمرک رسمی زرشک داشته باشیم؟ گفت: یکی از دلایلی که برای داشتن گمرک تخصصی در یک استان مطرح می‌شود داشتن یک محصول در حجم زیاد است که البته ارزآوری آن محصول نیز مدنظر است. معاون فنی و امور گمرکی اداره کل گمرک خراسان جنوبی اضافه کرد: در حال حاضر برای صادرات زرشک مشکل خاصی وجود ندارد. اینکه گمرکی در صادرات یک محصول تخصصی شود به این معنی است که ارباب‌رجوع در انجام امور گمرکی‌اش راحت‌تر باشد، نیروهای مستقر در گمرک در شناخت آن محصول آموزش‌دیده باشند و استاندارد نیز هم‌زمان بتواند اعمال‌نظر کنند و چندین آیتم دیگر که یکی از آن‌ها تولید میزان محصول خاص در یک استان است. به گفته او این موضوع باعث می‌شود در بحث واردات نیز گمرک با همان ویژگی‌های خاص عمل کنند، یعنی حساسیت‌های ویژه اعمال شود، کارشناس حاضر در گمرک تخصصی با محصول صادراتی و یا وارداتی آشنایی تام داشته و ازلحاظ آزمایشگاهی، استاندارد، بسته‌بندی و... نیز مورد تائید باشد. او عنوان کرد: علاوه بر این به لحاظ حمل‌ونقل و پرواز به کشورهای هدف نیز برای صادرکننده دغدغه‌ای وجود نداشته باشد. او یکی از مشکلات جدی برای صادرات برخی محصولات را ضعف آزمایشگاه‌های تخصصی عنوان کرد و گفت: خیلی از کالاهایی که باید از این استان صادر شود به دلیل نبود یا ضعیف بودن آزمایشگاه‌های استاندارد در چالش زمانی می‌افتد.
مجبوریم محصول را برای تائید به مشهد یا تهران ارسال کنیم
ظفرنیا ادامه داد: مجبوریم محصول را برای تائید به مشهد یا تهران ارسال کنیم که این مورد روند صادرات را طولانی می‌کند. این در حالی است که چندین سال قبل وقتی بازارچه یزدان هنوز فعالیت داشت برای صادرات خرما کارشناس اداره استاندارد در همان محل آزمایش‌های لازم را انجام می‌داد.
او افزود: وقتی نام گمرک رسمی یا تخصصی را مطرح می‌کنیم باید دقت داشته باشیم که تمام زیرساخت‌های مربوط به آن فراهم‌شده باشد. او بیان داشت: اگر وزارت جهاد کشاورزی مطرح می‌کند که قرار است در بیرجند گمرک رسمی زرشک داشته باشد باید اعلام کنم هم‌اکنون که گمرک تخصصی زعفران داریم صادرکنندگان به دلیل مسائل پروازی و چندین دلیل دیگر ترجیح می‌دهند از مشهد صادرات انجام دهند. ظفرنیا با اشاره به اینکه لازم است برای راه‌اندازی گمرک رسمی زرشک از تجربه مسئولان گمرک استان استفاده شود یادآور شد: زرشک در فهرست محصولاتی که باید گمرک رسمی داشته باشد قرار ندارد در این خصوص حتما جهاد کشاورزی برنامه‌های ویژه‌ای دارد چراکه باید تلاش کند اول این کالا در فهرست گمرک تخصصی یا رسمی قرار گیرد.
