جولان "سالک" در اردستان/ چرا جلوی شیوع بیماری گرفته نمی‌شود؟

بیماری سالک یا «لیشمانیوز» پوستی شایع‌ترین نوع بیماری پوستی لیشمانیاز است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و این بیماری واگیردار است و عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است.
با توجه به فرا رسیدن فصل گرما و پدیدار شدن بیماری سالک در بخش‌های مختلف کشور موش‌های صحرایی مهمترین منشأ این بیماری هستند و از بین بردن آن‌ها، سهم مهمی در کنترل و کاهش بیماری سالک دارد و رعایت بهداشت محیط با جمع‌آوری و دفع صحیح و بهداشتی و مستمر زباله، جمع‌آوری فضولات حیوانی و جلوگیری از انباشته شدن آن‌ها جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی نزدیک شهر و کنترل تاغزارهای نزدیک اماکن عمومی امکان‌پذیر است.
یکی از دلایل افزایش موارد بیماری سالک وجود مخروبه‌ها در هرمنطقه است که با ایجاد شرایط مناسب برای مخزن این بیماری زمینه گسترش بیماری را فراهم می‌کند و بدلیل افزایش چند برابری موارد بیماری در روستا‌ها، طرح مبارزه با مخزن این بیماری در این روستاها در حال انجام است.
شهرستان اردستان منطقه‌ای سالک خیز بوده و در بعضی از نقاط آن این بیماری هنوز جولان می‌دهد که با پیشگیری‌هایی همچون از بین بردن جوندگان در مزارع کشاورزی و همچنین جمع آوری نخاله‌های ساختمانی در حاشیه شهرستان این موضوع تا حدودی در چند سال گذشته کنترل شده است.
 سالک بیماری مشترک انسان و حیوان است 
حسن ذبیحی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردستان، اظهار داشت: سالک بیماری مشترک انسان و حیوان است و اصلاً قابل ریشه‌کنی نیست و بیماری‌هایی را می‌توانیم ریشه‌کنی کنیم که مخزن آن انسان باشد همچون بیماری سل، بیماری فلج اطفال، سرخک و همچون آبله که سال‌های سال دیگر شاهد آن در روی کره زمین نیستیم.
وی افزود: بیماری‌هایی که بین انسان و حیوان مشترک است قابل کنترل بوده اما قابل ریشه‌کنی نیست همچون بیماری‌های فشار خون و دیابت و موضوع مبارزه با سالک چند بخشی است که بخشی از آن موضوع آموزش است و اقدامات درمانی و اقداماتی که در حوزه لانه‌کوبی و جونده‌کشی انجام می‌شود که شبکه بهداشت با همکاری بسیج سازندگی سال‌ها آن را انجام می‌دهد و مابقی موارد آن با ادارات دیگر است.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان اردستان گفت: وقتی که ما می‌گوییم تجمع نخاله در حاشیه شهرها مامنی برای سکونت موش‌ها است شهرداری در شهرها و بخشداری در روستاها باید آن را مدیریت کنند که تجمع نخاله انجام نشود و جمع‌آوری و دفن زباله‌ها در شهر و روستا مدیریت صحیح شود و جهاد کشاورزی هم وظیفه دارد تا آموزش‌های لازم را به کشاورزان جهت قرار دادن طعمه مسموم انجام دهد و آن را نظارت کند تا آخر کار و به آن‌ها تذکر دهد که با شبکه بهداشت همکاری لازم را انجام دهند.
ذبیحی بیان کرد: منابع طبیعی هم در بحث طعمه‌گذاری در طاق‌زارها فعالیت‌های خوبی داشتند که باید این فعالیت‌ها ادامه داشته باشد و ما در شهرستان اردستان چهار مرکز درمان سالک داریم که پزشکان آن افراد آموزش دیده هستند و رایگان تشخیص سالک را انجام می‌دهند و یک بخش بسیار مهم بیماری سالک این است که مردم هشدارهایی را که به آن‌ها اعلام می‌کنیم آن را به کار ببندند.
 زمان گزش پشه سالک از نیمه فروردین آغاز می‌شود 
وی تاکید کرد: پیک گزش پشه سالک از نیمه دوم فروردین آغاز می‌شود و افراد باید رعایت کنند که در زمان غروب آفتاب تا سحر در فضای باز استراحت نکنند و نکات بهداشتی در این خصوص که استفاده از پشه بند و استفاده از قلم دافع حشرات است را مد نظر قرار دهند.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان اردستان تصریح کرد: در صورتی که در ابتدای بروز علائم مراجعه کنید، ضایعه کوچکتر بوده پس زودتر با درمان بهبود می‌یابد و همچنین جای کوچکتری در محل زخم باقی می‌ماند و اشکال بدقیافه و زشت نیز ایجاد نمی‌شود و پانسمان مانع چرکی شدن زخم و همچنین انتقال سالک (نوع شهری) به سایر افراد خانواده می‌شود.
 سال گذشته 130 نفر در شهرستان اردستان به بیماری سالک مبتلا شدند 
ذبیحی گفت: افراد مبتلا به این بیماری در سال 99 در شهرستان اردستان 130 مورد بوده که نسبت به سال قبل از آن مقداری افزایش داشته است اما وقتی سال‌های دورتر را ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم که کاهش بسیار زیادی را داشته است و این موجب امیدواری بوده که مسئولان مربوطه در این زمینه تلاش خوبی را داشته‌اند.
وی همچنین افزود: افراد مبتلای این بیماری در سال گذشته 110 نفر ایرانی و 20 نفر از افراد اتباع خارجی بودهکه از نظر ترکیب سنی 82 نفر مرد و 48 نفر زن بودند که گروه سنی آنان نوزاد تا چهار سال موردی نداشته‌ایم و از پنج سال تا 9 سال 13 نفر مبتلا و از 10 سال تا 14 سال هفت نفر، 15 تا 19 سال هفت نفر، 20 تا 24 سال 14 نفر و بالای 25 سال که حضور آنان در مزارع کشاورزی بیشتر بوده 89 نفر مبتلا شده‌اند.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان اردستان بیان کرد: چهار مرحله طعمه‌گذاری در سال 99 با سم فسفر دو زنگ و کلات در شهر مهاباد و روستای موغار انجام شد که تعداد 593 نفر روز کار در وسعت شش هزار هکتار این عملیات جونده کشی را انجام دادند و عملیات سم پاشی با سم یک مرحله در خرداد سال 99 در شهرهای زواره، مهاباد، زواره و روستاهای موغار، رحمت آباد، جعفرآباد، دولت آباد، حیدرآباد، خوش آباد، حسن آباد و همچنین روستاهای نیرآباد، کچورستاق، امیران و تلک آباد انجام شده است.
ذبیحی تاکید کرد: بیش از یک هزار عدد قلم دافع حشرات و یک هزار و 500 عدد اسپری دافع در شهرهای مهاباد، زواره و روستاهای موغار رحمت‌آباد، جعفرآباد، دولت آباد، حیدرآباد، خوش آباد، حسن آباد و همچنین روستاهای نیرآباد، کچورستاق، چاههای قلعه گوشه و کرمانی و چاهای اطراف شهر مهاباد توزیع شده است.
وی تصریح کرد: در سال 99 تعداد 500 عدد قلم دافع حشرات هم جهت زنان باردار و کودکان زیر پنج سال در شهرستان اردستان توزیع شده است و در شهر مهاباد عملیات مه پاشی نیز انجام شده و عملیات چک حشره شناسی از اردیبهشت تا آبان ماه سال 99 در شهرهای زواره و مهاباد انجام شده است.
 چهار مرحله طعمه گذاری امسال در شهرستان اردستان انجام می‌شود 
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان اردستان گفت: امسال در چهار مرحله طعمه‌گذاری قرار است انجام شود که توزیع اسپری و قلم دافع حشرات و پمفلت سالک توسط بهورزان و دهیاران و اعضاء شورای روستاهای حسن‌آباد ، خوش‌آباد، جعفرآباد و رحمت‌آباد در حال انجام است و عملیات پیشگیری از بیماری سالک در دو حوزه مبارزه با جوندگان و پیشگیری از گزش پشه خاکی توسط تیم‌های عملیاتی در شهر و روستاهای منتخب آغاز شده است.
ذبیحی افزود: در این عملیات‌ها علاوه بر مبارزه با جوندگان، توزیع قلم دافع حشرات، اسپری دورکننده و پمفلت‌های آموزشی درب منازل با همکاری دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و بهورزان خانه‌های بهداشت کلید خورده و در حال توزیع است تا مردم بتوانند از این اعلام هوشیارباش‌ها به نحو احسن استفاده کنند.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان اردستان یادآور شد: حداکثر خونخواری پشه خاکی در غروب آفتاب شروع و در طول شب ادامه دارد و در این زمان انتقال بیماری صورت می‌گیرد و پشه خاکی روزها را در جای تاریک و مرطوب به خصوص زیر تخت‌ها، پشت کمدها، شکاف دیوارها و گوشه دیوارها، زیرزمین منازل، لانه های پرندگان، جوندگان و زیر تخته سنگ‌ها استراحت می‌کند و بهترین روش پیشگیری از بیماری، جلوگیری از گزش توسط پشه خاکی است و استفاده از اقلام دور کننده حشرات در وقت مناسب و استفاده صحیح می‌تواند از گزش پشه جلوگیری کند.
 9 هزار هکتار از اراضی اردستان تحت پوشش عملیات جونده‌کشی است 
وی بیان کرد: وسعت اراضی تحت پوشش عملیات جونده‌کشی در شهرستان اردستان 9 هزار هکتار است و عملیات سم پاشی در دو مرحله خرداد و مرداد ماه قرار است در شهرهای زواره، مهاباد، اردستان و روستاهای موغار، رحمت‌آباد، جعفرآباد، دولت آباد، حیدرآباد و خوش‌آباد، حسن‌آباد، نیرآباد، کچورستاق و امیران و تلک‌آباد انجام شود.
ذبیحی تاکید کرد: در حال حاضر 800 عدد قلم دافع حشرات و 1700 عدد اسپری دافع حشرات در شهرهای مهاباد، زواره و اردستان و روستاهای موغار و توابع آن در حال توزیع است و 600 عدد قلم دافع هم جهت زنان باردار و کودکان زیر پنج سال در شهرستان اردستان در حال توزیع است و عملیات چک حشره‌شناسی از اردیبهشت تا آبان در شهر زواره انجام می‌شود.
 2000هکتار تاغزارهای زواره سم‌گذاری و لانه‌کوبی شد 
مجید خداپرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردستان، اظهار داشت: در راستای طرح مبارزه با سالک با هماهنگی شبکه بهداشت و درمان هرساله با توجه به اینکه سطح وسیعی از عرصه تاغزارهای سطح شهرستان اردستان که محل زندگی موش‌ها است نسبت به طعمه‌گذاری آن اقدام می‌کنیم.
وی افزود: منابع طبیعی شهرستان اردستان در سال گذشته تقریبا از اعتبارات صندوق توسعه ملی900 میلیون ریال در راستای مبارزه با موش و جونده‌کشی و به عنوان ناقل پشه سالک در سطح شهرستان پروژه داشته است که توانسته در این زمینه جلوی رشد گزش‌ها را بگیرد.
رئیس منابع طبیعی شهرستان اردستان گفت: با مکاتبه‌ای که با شبکه بهداشت انجام شده بود و قبلا هم هماهنگی کرده بودیم محلی که برای ما مشخص شده بود منطقه زواره و اطراف بود که از تاغزار بیشتری برخوردار است و تقریبا نزدیک به دو هزار هکتار عرصه را سم گذاری و لانه‌کوبی انجام دادیم.
وی ابراز داشت: پروژه‌ای که ما در سال گذشته اجرا کردیم یکی از پروژه‌های موفق بود که کارشناس شبکه بهداشت و درمان از استان اصفهان هم بر کار ما نظارت داشت و طرح را موفقیت‌آمیز تشخیص دادند که امسال هم در راستای این طرح‌ها اگر اعتباری در این زمینه تخصیص داده شود همکاری لازم را با شبکه بهداشت و درمان انجام می‌دهیم.
خداپرستان بیان کرد: منابع طبیعی هر سال در راستای مبارزه با آفات که یکی از آن‌ها مبارزه با ملخ کوهان‌دار است هزینه می‌کند و اگر موضوع ملخ کوهان‌دار منتفی شد و در شهرستان اردستان موردی نداشتیم با هماهنگی اعتبار پروژه را در راستای ساماندهی مبارزه با جونده کشی بکار می‌بریم.
رئیس منابع طبیعی شهرستان اردستان تاکید کرد: توصیه می‌کنیم تا کشاورزان زمان حضورشان در تاغزارها را کنترل کنند و محدود باشد زیرا محل پشه سالک است و روستاهایی که در آن منطقه هستند حتما باید به منظور رعایت موارد بهداشتی از سم و پشه بند استفاده کنند و کشاورزان و چوپانان هم از ریختن ضایعات در اطراف مزارع خود جدا دوری کنند و نگذارند کود حیوانی آن‌ها در محل زیاد بماند.