با شروع فصل بهار، خدا نعمت‌های خوشمزه و طبیعی خود را بر بندگانش ارزانی می‌بخشد؛ گوجه سبز، ریواس (اوشقون)، چاغاله بادام، آلبالو و دیگر میوه‌های ترش که این بار به خواص دارویی و درمانی گیاه ریواس که به زبان ترکی آذری، اوشقون گفته می‌شود، اشاره می‌شود.
ریواس یکی از پر طرفدار‌ترین نوع گیاه خوراکی در زنجان است که امروزه بعد از بارش‌های باران در منطقه و کوه‌های طارم، تهم دشت ماهنشان به وفور دیده می‌شود.
گیاه ریواس از گذشته دور تا به امروز بعنوان گیاه خوراکی و دارویی از کاربرد‌های فراوانی برخوردار بوده است.
بخش خوراکی ریواس همان ساقه‌های گل دهنده گیاه است که همزمان با باز شدن گل‌ها به مصرف می‌رسند و ساقه‌ها در این مرحله ترد و تازه بوده و توسط روستاییان جمع آوری و وارد بازار می‌شود.
خام خوری ریواس متداول‌ترین نوع مصرف این گیاه معجزه گر است که از ساقه‌های آن در تهیه انواع خورشت‌ها، کمپوت، مربا و شربت استفاده‌های فراوان می‌شود.
قسمت‌های گیاه ریواس ویژگی و خواص آنها:
ریشه: ریواس دارای یک ریشه معمولی است که یک تا دو متر در خاک رشد می‌کند و ریشه آن در برابر سرما و یخبندان مقاوم است.
ساقه: ریواس دارای دو نوع ساقه است. یکی ساقه زیرزمینی که به آن ریزوم می‌گویند. ریزوم پس از رشد گوشتی و چوبی می‌شود که از جوانه‌های آن، ساقه‌های هوایی و برگ‌های پهن بوجود می‌آید. نوع دوم ساقه در ریواس ساقه‌های هوایی است که تا حدود یک متر نیز رشد می‌کند.
برگ: ریواس دارای برگ‌هایی است که از جوانه جانبی ریزوم‌ها بوجود می‌آیند. برگ‌ها دارای پهنک نسبتاً پهن هستند و دمبرگ ریواس که بخش خوراکی آن را تشکیل می‌دهد، گوشتی بوده و طول آن به بیش از نیم متر می‌رسد.
گل: به تعداد زیاد و به صورت خوشه در انتهای ساقه اصلی ایجاد می‌گردد. گل‌های ریواس به رنگ سبز هستند و در اثر تلقیح بذر را تشکیل می‌دهند
هنوز خاصیت و کاربرد‌های این گیاه بهشتی به اتمام نرسیده است و به سایر مصارف ریواس اشاره می‌شود.
ریواس به علت خاصیت اسیدی، برای پاک کردن ظروفی که آثار سوختگی مواد غذایی در آنها به جای مانده باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برگ‌های ریواس را می‌توان به عنوان حشره کش موثر برای دفع حشرات به کار برد.
ریواس با طعم منحصر به فرد خود، در بیشتر پس غذا‌ها (دسرها) و شیرینی‌ها استفاده می‌شود.
در مورد خواص درمانی گیاه ریواس می‌توان گفت: ریواس دارای ویتامین‌های A و C فراوان و املاح معدنی زیاد نظیر پتاسیم، کلسیم است. از طرفی، ریواس دارای فیبر فراوان و در مقابل کمترین میزان چربی است؛ بنابراین از ارزش غذایی زیادی برخوردار است. ریواس برای تقویت معده و کبد و بیماران تب دار و بی اشتها مفید بوده، یرقان، حصبه، وسواس، صفرا و دل به هم خوردگی را رفع می‌کند و کرم کُش است و حالات سستی بدن را دفع می‌کند.
بهترین شیوه مصرف ریواس، گرفتن آب ریواس است. آب ریواس هم بصورت جدا و هم بصورت مخلوط با آب هویج، کرفس، خیار و سیب استفاده می‌نمایند.
ریواس ملین و اشتها آور است و برای افزایش اشتها و یبوست مفید است.
ریواس، مقوی قلب و اعصاب بوده و برای درمان بواسیر مفید است.
ریواس به عنوان فعال کننده‌ی عملکرد دستگاه گوارش و محرک ترشح کبد شناخته شده است. نخستین کار کرد آن در دهان این است که با تحریک پرز‌های چشایی به واسطه مزه‌های ترش، شیرین و تلخ، موجبات خوشبویی دهان را فراهم می‌نماید. علاوه بر این به تنظیم چربی در روده و کبد کمک می‌کند.
ولی این سوال نیز پیش می‌آید که چه کسانی نباید ریواس مصرف کنند:
مصرف ریواس برای مبتلایان به سنگ کلیه و ناراحتی‌های مثانه مناسب نیست.
مادرانی که دارای کودک خردسال هستند و ناچارند به بچه خود شیر بدهند نوزادان را دچار اسهال می‌کند.
مبتلایان به ناراحتی‌های معده، چون این گیاه در معده سبب افزایش ترشحات اسیدی شده و باعث تحریک بیشتر می‌کند.
گیاه یاد شده تا یکی دو روز در یخچال قابل نگهداری است، برای نگهداری طولانی‌تر اوشقون، پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد می‌کنند، اگر ساقه‌های ریواس به طور خام مصرف شود، به شدت ترش خواهد بود، به طور معمول آن را با شکر یا عسل می‌پزند و یا در کیک‌ها مورد استفاده واقع می‌شود.
