زخم معده در حقیقت وجود زخم‌های دردناک در مخاط معده است. زخم معده نوعی بیماری اولسر پپتیک است. اولسر پپتیک هر گونه زخمی است که هم معده و هم روده باریک را تحت تأثیر قرار دهد.
زخم معده هنگامی اتفاق می‌افتد که ضخامت لایه مخاطی که از معده در برابر مایعات گوارشی محافظت می‌کند، کاهش یابد. در نتیجه اسید‌های گوارشی بافت پوششی معده را از بین برده و زخم ایجاد می‌شود. زخم معده ممکن است به راحتی درمان شود، اما بدون دریافت درمان مناسب می‌تواند رفته رفته شدیدتر شود.
دلایل ایجاد زخم‌های گوارشی چیست؟
علل رایج زخم‌های گوارشی یا زخم معده عبارتند از:
باکتری
باکتری‌های هلیکوباکتر پیلوری عمدتا در لایه مخاطی زندگی می‌کنند که پوشش و محافظت از بافت‌هایی را که در معرض معده و روده کوچک است را حفظ می‌کند. اغلب باکتری H. pylori سبب مشکلاتی نمی‌شود، اما می‌تواند موجب التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند. روشن نیست که چگونه عفونت H. pylori گسترش می‌یابد. ممکن است از طریق فردی به فرد از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، انتقال یابد. افراد ممکن است از طریق غذا و آب نیز H. pylori را انتقال دهند.
استفاده منظم از دارو‌های مسکن (ضد درد)
مصرف آسپیرین و بعضی دارو‌های ضد درد و تجویزی که دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نامیده می‌شوند، می‌توانند موجب تخریب معده و روده کوچک شما شوند. این دارو‌ها عبارتند از: ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم، استامینوفن. زخم‌های گوارشی در بزرگسالان مسن بیشتر است که این دارو‌ها را اغلب مصرف می‌کنند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به زخم معده در افراد مبتلا به H. pylori را افزایش دهد.
نوشیدن الکل
الکل می‌تواند باعث تخریب و تخریب تخمیر مخاطی معده شما شود و مقدار اسید معده را که تولید می‌شود افزایش می‌دهد. این عوامل به تنهایی باعث ایجاد زخم نمی‌شوند؛ اما آن‌ها می‌توانند زخم را شدیدتر و بحرانی‌تر کنند.
علائم زخم معده
زخم معده همیشه با درد‌های شدیدی همراه است. این درد‌ها موقتی‌اند و زمانی که معده خالی باشد شدیدتر می‌شوند. در نتیجه در بینِ وعده‌های غذایی یا در طول شب بیمار درد را بیشتر احساس می‌کند. درد‌ها می‌توانند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشند. البته زخم معده غیر از درد، علائم دیگری هم دارد. از نشانه‌های زخم‌معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نفخ
- تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- مدفوع تیره و سیاه‌رنگ
- سرگیجه
- سختی تنفس
- احساس خستگی بی‌دلیل
- رنگ‌پریدگی پوست
- استفراغی که دارای ذرات خونی است.
- دل‌درد شدید
درمان زخم معده
درمان این بیماری بسته به علت زخم متفاوت خواهد بود. بیشتر زخم‌ها را می‌توان با تجویز دارو توسط دکتر گوارش معالجه کرد، اما در موارد نادر ممکن است جراحی لازم باشد.
در این بیماری درمان سریع زخم مهم است؛ بنابراین بهتر است در اسرع وقت در مورد یک برنامه درمانی مناسب با پزشک خود صحبت کنید. اگر زخم با خونریزی فعال دارید، احتمالاً برای درمان فشرده با آندوسکوپی و دارو‌های داخل وریدی در بیمارستان بستری خواهید شد. همچنین ممکن است نیاز به انتقال خون داشته باشید.
درمان‌های خانگی برای زخم معده خفیف
همان‌طو که گفتیم، اگر علائم زخم معده دارید به پزشک متخصص داخلی گوارش مراجعه کنید. او پس از معاینه و شاید کار‌های پاراکلینیکی دیگر ابتدا به تشخیص می‌رسد، سپس درمان مناسب را تجویز می‌نماید. در کنار درمان‌هایی که پزشک معالج تجویز کرده است، رعایت موارد زیر کمک می‌کند درد و علائم زخم معده زودتر بهبود یابد.
رژیم غذایی سالم داشته باشیم
در برنامه غذایی خود مقدار زیادی میوه (به‌خصوص میوه‌های دارای ویتامین‌های آ و ث)، سبزی و غلات سبوس‌دار بگنجانیم. اگر غذا‌های سرشار از ویتامین نخوریم، ترمیم زخم معده به‌کندی پیش می‌رود.
خوردنی‌های دارای پروبیوتیک بیشتر بخوریم
مانند ماست پروبیوتیک، پنیر کمی مانده و قدیمی، کلم قرمز مانده در سرکه و نوشیدنی کفیر (نوعی نوشیدنی تخمیری حاصل از شیر).
غذا‌ها و نوشیدنی‌های تشدیدکننده درد معده را حذف کنیم
باید بیشتر دقت کنیم. خوردن بعضی از غذا‌ها ممکن است درد معده را تشدید کند. از خوردن این غذا‌ها بپرهیزیم. این غذا‌ها فهرست ثابتی ندارند و هر فردی باید غذا‌هایی که دردش را بیشتر می‌کنند خودش پیدا کند.
به تغییر داروی مسکن فکر کنیم
اگر برای یک درد ساده مدت زیادی است در حال مصرف یک داروی مسکن غیر نسخه‌ای هستیم، حتماً آن را با دکتر داروساز یا پزشک معالج مطرح کنیم. شاید تغییر دادن آن به یک داروی مسکن که روی معده تأثیر ندارد به روند درمان کمک زیادی بکند.
استرس را کنترل کنیم
فشار روانی، درد زخم معده را بدتر می‌کند. منشأ استرس خود را بیابیم و اگر می‌توانیم از آن دوری کنیم. برخی استرس‌ها قابل‌اجتناب نیستند، اما می‌توانیم کاری کنیم که استرس کمتری به ما وارد شود یا تأثیر آن روی سلامت ما کمتر شود. انجام مرتب یک ورزش سبک مانند پیاده‌روی، نوشتن احساسات به‌طور کامل در یک دفتر خاطرات کاغذی یا دیجیتال و گذراندن وقت با دوستان خوب از بهترین راه‌ها برای کاهش تأثیر استرس محسوب می‌شوند.
از دود دخانیات دور باشیم
استعمال انواع دخانیات، حفاظت لایه داخلی معده را ضعیف می‌کند و بدین ترتیب، فرد، مستعد ابتلا به زخم معده می‌شود. استعمال دخانیات میزان تولید اسید معده را هم زیاد می‌کند.
از نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزیم
مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های الکلی باعث آسیب به لایه داخلی معده و روده می‌شود و تداوم آن می‌تواند به التهاب و خونریزی بیانجامد.
به‌اندازه کافی بخوابیم
خواب خوب بزرگ‌ترین کمک به دستگاه ایمنی بدن و راهی مؤثر برای کاهش تأثیر استرس به شمار می‌آید.
