این رفتار مسئولان اوقاف که بدون هماهنگی با هیات امنای خضرزنده انجام شده است نه‌تنها اعضای هیات امنا را بر آشفته است؛ بلکه اعضای تشکل‌های زیست محیطی، گردشگری و کوهنوردی را به نشانه اعتراض به دفتر فرماندار شهرستان سنندج کشانده است.
صلاح حقیقیان، به نمایندگی از تشکل‌های غیردولتی معترض، آبیدر را نماد زندگی و خاطرات نوستالژیک مردم شهر هزارتپه «سنه‌دژ» توصیف کرد و هرگونه تجاوز و دست‌درازی به طبیعت آبیدر را نکوهش و از رییس شورای تامین شهرستان سنندج که خود دانش آموخته دکتری باستان شناسی است، خواست آبیدر و خضر زنده که نماد معنوی قلب مردم است را از گزند تصرف نجات دهد.
این فعال مدنی و کوهنورد نام آوازه سنندجی، حفاظت و صیانت از خضر زنده را رسالت هماهنگی شهروندان و مسئولان دانست و فریاد زد حضور تحمیلی اوقاف، خضر همیشه زنده در قلب مردم را می‌میراند.
رییس کانون کوهنوردی کردستان با اعلام اینکه حضور معنوی مردم در نظرگاه خضر زنده نظارت و سرپرستی اوقاف را نمی‌خواهد؛ گفت:«برخي ارگان‌ها با نصب تابلو ، برداشت معدن و علامت‌گذاري محدوده خضر زنده ضربه مهلکی به محدوده این نظرگاه زده‌اند اما با تلاش مردم و پیگیری مسئولان وقت، ادامه برداشت معدن متوقف و علایم تابلوگذاری نیز برداشته شد».
به گفته او مهرماه سال 93، با نصب تابلو حریم گذاری میدان تیرپادگان، ورود ممنوع و خطر انفجار و گلوله به زائرین عاشق خضر زنده شوک روحی وارد کردند و باوجود برداشتن این تابلو هنوز مردم به نسبت این محدوده حریم‌گذاری شده استرس و واهمه انفجار مین و غیره دارند.
حقیقیان به حقیقت خضر زنده را زنده دانست و گفت :« استفاده عموم مردم از فضای معنوی خضر زنده و آب شفابخش را از نیت های واقف است و هرگز در ناخودآگاه وقف کننده تصرف و سایه سنگین اوقاف متصور نبوده‌است.»
او نظر اوقاف به نظرگاه خضرزنده را بی معنی توصیف کرد و افزود:« اوقاف و امور خیریه زمانی که این قدمگاه محل اتراق معتادان بود بر مسئولیت خود چشم فرو بسته و حالا که با همت عاشقان این نبی خدا نظرگاه خضر زنده رونق یافته است ادعای مسئولیت و تعیین خط مشی دارند که این مایه تاسف است.»
خضرزنده قطب گردشگری است
کورش قادری، رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سنندج نیز از دخالت مستقیم اوقاف در نظرگاه خضر زنده معترض شد و به فرماندار گفت: « اگر شما به عنوان نماینده عالی دولت، جلو رفتارهای خودسرانه و تک‌تازی مسئولان اوقاف را نگیرید به مرور زمان تمام شهر با ادعا و ابلاغ احکام قانونی عجیب و غریب اوقاف، تصاحب می شود.»
به گفته او براساس مصوبه دولت نظرگاه خضر زنده که تنها مکان معنوی و گردشگری مردم شهر سنندج است به عنوان قطب گردشگری معرفی شده است و میراث فرهنگی برای احیا و بازسازی این قدمگاه میلیاردها تومان هزینه کرده است.
او هشدار داد در صورت استمرار رفتارهای اوقاف و ادعای تملک این قدمگاه، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان از ادامه مسئولیت‌پذیری در خضر زنده سرباز می‌زند.
ادعای اوقاف غیرقانونی است
اسعد اردلان، دکتری حقوق بین الملل نیز در این جلسه بندهای قانونی را برای نماینده اوقاف و امور خیریه کردستان تببین و تشریح کرد و به صراحت گفت:« براساس قانون، واقف تنها عرصه خضر زنده را به مساحت 526 متر مربع وقف کرده است نه اعیانی را.»
این وکیل و استاد دانشگاه با ادبیاتی حقوقی و تشریح بند به بند مواد قانون؛ گفت:« اگر همین نظر مسئولان اوقاف و امور خیریه کردستان در مشهد جاری و ساری شود؛ وضعیت آستان قدس رضوی، شهرک غرب و سعادت آباد تهران به مثابه خضر زنده به خطر ادعای تملک می افتد.»
او هشدار داد:« براساس وقف عرصه نه اعیانی، مسئولان اوقاف و امور خیریه کردستان تنها می توانند ادعای پرداخت اجاره سالانه از اعضای هیات امنا بکنند و حق هیچ‌گونه دخل وتصرفی در اعیانی خضر زنده ندارند.»
فرمان ایست هیات امنا به اوقاف
جلال شریعتی، عضو هیات امنای قدمگاه و نظرگاه خضر زنده به صراحت به مسئولان اوقاف و امور خیریه کردستان در خصوص دخالت در مدیریت و تک بعدی کردن این فضای معنوی و گردشگری فرمان ایست عدم دخالت داد و گفت:« هرگونه دخالت اوقاف و امور خیریه بدون هماهنگی و هم اندیشی با اعضای هیات امنا غیرقانونی است و در صورت عدم تمکین ما مردم و رسانه ها را بلافاصله در جریان می گذاریم.»
این عضو شورای شهر سنندج هر گونه اعمال نفوذ و دستکاری در فضای خضرزنده را توهین به اعتقاد مردم و دلسبتگی شهروندان به حضرت خضر دانست و گفت: «معترضان به رفتار اوقاف، مخالف نصب بنر و پلاکارد مزین به توصیه های قرآنی نیستند و مفهوم زنده بودن خضر زنده هم در طول تاریخ به همین قداست اسلامی برمی گردد؛ اما مردم بیم دارند این نظرگاه با دخالت اوقاف رسالت اصلی خود را از دست بدهد و خضرزنده، با نفوذ اوقاف در دل مردم بمیرد.»
اجحاف اوقاف به مردم کردستان
انور رشیدی، عضو شورای شهرسنندج با اطمینان از اجحاف علنی اوقاف در حق مردم کردستان سخن گفت و افزود:« متاسفانه اوقاف و امور خیریه با برخی رفتارهای ناروا در ادعای مالکیت و تصرف زمین، اماکن مذهبی و امام‌زاده‌ها ، عملا و علنا رانت ایجاد کرده و می کنند».
این عضو شورای شهر از نابودی هاجره خاتون خواهر امام رضا(ع) به بهانه بازسازی انتقاد کرد و گفت:« اوقاف و امور خیریه یک مکان قدیمی با معماری سنتی- مذهبی آرامگاه هاجره خاتون را جلو چشم ناظر و بینای مردم در وسط شهر تخریب و به سبک معماری جدید آجر نما روح معنوی این مکان زیارتی را نابود کردند».
او با اعلام اینکه مردم کردستان منکر وجود اوقاف به عنوان یک دستگاه دولتی نیستند؛ اما اینکه ادامه این رفتارها موجب سلب اعتماد مردم به فلسفه وقف می شود، را نگران کننده دانست.
این وکیل مردم در شورای شهر به صراحت گفت: «مردم کردستان با مشاهده رفتارهای مسئولان اوقاف از وقف زمین ، مال و اموال اجداد خود پشیمان هستند و این نگرش به نفع اوقاف و روحیه مردم خیر کردستان نیست.»
او از مسئولان اوقاف خواست که درآمدهای حاصله از اجاره‌های امکان تجاری ، مسکونی و زیارتی را به مردم کردستان شفاف اعلام کنید تا مردم بدانند که این همه درآمد صرف چه مسائلی می‌شود.
رشیدی در سمت وکیل مردم در پارلمان محلی خود و همکاران شورا را مسئول پرسش و ادعای حسابرسی درآمدهای سالانه اوقاف و امور خیریه در کردستان می‌داند و از اینکه در ادوار گذشته به عنوان نماینده مردم در این بخش قصور کرده است از مردم عذرخواهی کرد. او به اوقاف و امور خیریه کردستان پیشنهاد داد از هرگونه دخالت در فضای قدمگاه خضر زنده عقب نشینی کنند و موجب خشم و واکنش مردم نشوند.
به گفته او هنگامی که یک پیرزن کردستانی برای نذر به خضر زنده تنها النگوی خود را می فروشد؛ نمادی از زنده بودن همیشگی خضر در دل مردم کردستان است.
دخالت در خضر ممنوع است
فرماندار شهرستان سنندج که چند ماه قبل نیز موجب نجات کوه سنگ سیاه از عملیات تخریب شد به شدت در مقابل رفتارهای اداره اوقاف و امور خیریه بدون هماهنگی با هیات امنای خضر زنده واکنش نشان داد و به صراحت اعلام کرد که هرگونه دخالت اوقاف در قدمگاه خضر زنده که به هویت معنوی و اعتقادات مردم شهر سنندج گره خورده است؛ ممنوع اعلام می شود.
ابراهیم زارعی به معاون فرهنگی اداره کل اوقاف و امور خیریه کردستان گفت: «حتی اگر اوقاف و امور خیریه برابر قانون سند وقف خضر زنده را ارائه دهد، من پیشنهاد می دهم به احترام اعتقاد قلبی و راسخ مردم به قدمگاه تاریخی حضرت خضر، اوقاف از حق خود باید عقب نشینی بکند.»
نماینده عالی دولت به هیات امنا دستور داد که مدیریت خضر زنده به همان روال قبلی برگردد و مردم نباید از این مکان مذهبی- گردشگری به هیچ عنوان دل بکنند.
این دکتری باستان شناسی تاریخ وقف را نه به دوران اسلام؛ بلکه مربوط به دوران ایران باستان و هخامنشیان نسبت تاریخی داد و گفت: «مردم و من به عملکرد اوقاف در بازسازی و توسعه مقبره هاجره خاتون خواهر امام رضا(ع) اعتراض شدید داریم پس به همین دلیل پیشنهاد می دهم که در خضر زنده ورود نکنید».
فرماندار فعالیت پایگاه کوهنوردی در محدوده خضر زنده را که مورد مناقشه اوقاف و امور خیریه با هیات امنا و کانون کوهنوردی کردستان است را طبق اسناد و مدارک موجود، قانونی دانست و از اوقاف خواست با توجه وقف 526 متر عرصه، نه اعیانی در فکر اجاره بهای سالیانه باشند نه دخل و تصرف این نظرگاه که مورد احترام مردم کردستان است.
رییس شورای تامین شهرستان سنندج اطمینان داد تا زمانی که در سمت فرماندار و نماینده عالی دولت است به هیچ نهادي اجازه ساخت وساز یا تجاوز به کوه زیبای آبیدر که خضر زنده در دامنه غربی آن واقع است را نخواهد داد.
اوقاف از یک وجب حق خود نمی گذرد
معاون فرهنگی اوقاف و امور خیریه کردستان در این جلسه با اصرار بر اینکه اوقاف از یک وجب حق خود نمی گذرد اعلام کرد ما منکر زحمات تشکل‌ها و میراث فرهنگی- گردشگری در خضر زنده نیستیم؛ اما طبق قانون، مدیریت اماکن مذهبی با اوقاف است.
حجت الاسلام میثم عباسپور با تاکید بر اینکه حق و وحقوق موقوفات منطبق با نیت واقف باید پرداخت شود گفت:« ما بر اساس ادعای مسئولان ورزش و امور جوانان کردستان فعالیت خانه کوهنورد در قدمگاه خضر زنده را غیرقانونی اعلام کرده ایم و این نظر رسمی ما نبوده و نیست.»
این مقام فرهنگی اوقاف و امور خیریه کردستان ادعای پنج هکتار از وسعت زمین های اطراف خضرزنده را داشت و گفت:« حدود پنج هکتار از محدوده این قدمگاه به نام نظرگاه خضر زنده است و ما از این سند دفاع می کنیم.»
هویت نظرگاه خضرزنده
در زبان کردی به نظرگاه خضر زنده « خه یرزنه» می‌گویند که یکی از اماکن زیارتی سیاحتی در دامنه آبیدر بزرگ است، این قدمگاه که در سه کیلومتری از هفت آسیاب قرار دارد دارای چشمه پرآب و زلال به نام چشمه خه یرزنه است که منبع آن از زیر کوه آبیدر نشات می گیرد.
مردم بنا به روایت های تاریخی معتقدند که حضرت خضر به آب این چشمه نظر کرده و همین نظر خضر موجب شفابخشی آب شده است و هم اکنون مردم کردستان از آب این چشمه باهدف درمان بیماری کلیوی از جمله دفع سنگ کلیه می آشامند مدعی دفع سنگ کلیه با نوشیدن آب از چشمه خه یر زنه هستند.
به گزارش روایت های شفاهی که سینه به سینه از افراد محلی قدیم نقل می شود از سالیان متمادی این چشمه سرازیر است و تاکنون قطره ای از میزان دبی آب این چشمه که گفته می شود محل دیدار و زیارت عرفا و اولیای خدا با خضر بوده است، کم نشده است.
هم اکنون بنا به همین روایت های تاریخی هر ساله مراسم های ویژه آیینی از جمله مولودی خوانی، ذکر و سماع درویشان در این مکان مقدس برگزار می شود.
داستان خضر و موسی
داستان خضر و موسی (ع)، داستانی قرآنی است که در سوره کهف به آن اشاره شده است در این داستان حضرت موسی (ع) خواستار همراهی و شاگردی شخصی شد که قرآن از او با تعبیر « بنده ای از بندگان که به او رحمت و علم داده شده » یاد می کند. در روایات، این شخص را حضرت خضر معرفی می کنند.
گفته می شود که حضرت موسی پس از دیدن حضرت خضر تقاضای همراهی و شاگردی می کند؛ اما خضر به جهت اینکه موسی صبر و تحمل سفر و همراهی با او را ندارد، با این درخواست مخالفت می‌کند. در نهایت با این شرط که موسی(ع) هیچ سوالی را مطرح نکند حضرت خضر موسی را همراه خود می کند که حضرت موسی می پذیرد؛ شرح این داستان به تفصیل در سوره کهف قرآن مجید آمده است.
