٢٢ دسامبر سال ١٩٨٩ میلادی بود که مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب یک قطعنامه، دومین چهارشنبه ماه اکتبر را «روز جهانی کاهش بلایای طبیعی» نام‌گذاری کرد. به همین صورت در ایران هم ٢٠ تا ۲۵ مهر هفته کاهش بلایای طبیعی نام‌گذاری شده است. ما هم به همین مناسبت نگاهی انداخته‌ایم به تعریف بلایای طبیعی، ضرورت واکنش مناسب و مهیب‌ترین نمونه‌هایش در جهان. با ما همراه باشید.
وقتی از «بلایای طبیعی» حرف می‌زنیم، از چه‌چیزی می‌گوییم؟
در تعریف بلایای طبیعی باید بگوییم که ریشه آنها انسانی نیست. بلایای طبیعی معمولا قابل پیش‌بینی نیستند و اگر هم باشند نمی‌توان این کار را از مدت‌ها قبل انجام داد. به این اسم‌ها نگاه کنید: افزایش دما و گرمازدگی، سرعت‌های زیاد باد و وقوع طوفان، بارش‌های تندری و وقوع تگرگ، یخبندان و سرمازدگی، رعد و برق، سیل، زلزله و ... . هر کدام از این موارد می‌تواند به تنهایی جان و مال مردم را تهدید کند. همه ما از زلزله و سیل می‌ترسیم؛ اما باید دانست که این ترس به تنهایی کارساز نیست. ما باید ترس‌مان را به یک ترس آگاهانه تبدیل کنیم و متناسب با آن برای مقابله با حوادث آموزش ببینیم و آموزش بدهیم. به این صورت حداقل از استرس مواجهه‌مان با حوادث کاسته می‌شود و هنگام اتفاق، درست‌تر و بااطمینان‌تر می‌توانیم تصمیم بگیریم. بیایید و این یک‌بار آموزش را پشت گوش نیندازید. به دردتان می‌خورد؛ جایی هم به دردتان می‌خورد که پای مرگ و زندگی درمیان است! راهش هم ساده است: یا همین الان به سایت «خادم» بروید و چند دقیقه وقت بگذارید و یا هر روز صفحه «آموزش» خودمان (در شهروند) را دنبال کنید. ما همه زورمان را می‌زنیم تا چگونگی مواجهه با بحران‌ها آویزه گوش‌ها شود. شما باید در مورد مخاطرات محیط زندگی خود، آگاهی لازم را کسب کنید. همچنین باید درباره خطراتی که ممکن است این مخاطرات برای شما ایجاد کند، اطلاعات کافی به دست آورید.
آماده بشیم که چی بشه؟!
شاید شما هم جزو آن دسته قلیل از آدم‌هایی باشید که می‌گویند زلزله و سیل به هیچ کس رحم نمی‌کند و فراگیری آموزش‌ها به هیچ دردی نمی‌خورد. خب عیبی ندارد. فقط خواهشا این چند سطر را بخوانید. اگر فکرتان تغییر نکرد... با ما! آمادگی عمومی در برابر حوادث و بلایا دو فایده مهم دارد: اول اینکه موجب کاهش ترس و اضطراب و نیز کاهش خسارات ناشی از سوانح می‌شود. جامعه، خانواده و شهروندان باید بدانند که به هنگام وقوع آتش‌سوزی چه باید بکنند و به هنگام وقوع طوفان، زلزله یا سیل به کجا پناه ببرند. مردم باید آماده باشند تا به هنگام ضرورت خانه‌های خود را ترک کنند و در پناهگاه‌های عمومی استقرار یابند. در چنین اوضاعی شهروندان باید بدانند که چگونه نیازهای اولیه پزشکی خود را تأمین کنند. دوم اینکه مردم با انجام اقداماتی می‌توانند دامنه خسارات ناشی از سوانح را کاهش داده (ازجمله ساخت سیل‌بند، ارتفاع‌دادن به خانه‌های مسکونی یا جا‌به‌جایی محل سکونت از مسیر خطر و محکم‌کردن وسایلی که در جریان زمین‌لرزه احتمال سقوط آنها می‌رود) یا به طورکلی خود را از گزند خطر دور نگه دارند. باید گفت که حوادث و بلایا سالیانه جان صدها هزار نفر را می‌گیرند. هر یک از حوادث و بلایا برای شهروندان و امکانات جامعه می‌تواند عواقب طولانی مدتی به همراه داشته باشد. اگر در جامعه حادثه یا بلایی روی بدهد، دولت و سازمان‌های امدادرسان اقدام به ارایه کمک خواهند کرد اما شهروندان نیز باید آماده باشند. امدادرسانان بلافاصله در محل وقوع سانحه حضور پیدا نخواهند کرد و گاهی ممکن است در جایی دیگر سرگرم امدادرسانی باشند.
٣ حادثه طبیعی با بیشترین خسارت اقتصادی
خسارت بلایای طبیعی، تنها جانی نیست و می‌تواند برای سال‌های سال کشوری را از پیشرفت اقتصادی عقب بیندازد؛ چون‌که سرمایه‌ها باید برای بازسازی هزینه شود. سونامی بزرگ ژاپن در سال ٢٠١١، بیشترین خسارت‌های اقتصادی را در میان بلایای طبیعی به همراه داشته. این سونامی، ضرر اقتصادی ٣٠٠ میلیارد دلاری را برای اقتصاد ژاپن به بار آورد. بعد از سونامی ژاپن، طوفان کاترینا بزرگترین خسارت‌ها را در جهان داشته. این طوفان در سال ٢٠٠٥ به وقوع پیوست و در نیواورلئان بیش از ١٨٠٠ نفر را به کام مرگ کشاند. طوفان کاترینا خسارت ١٦٠ میلیارد دلاری به بار آورد و جورج بوش را به دلیل ضعف در مدیریت بحران برای همیشه در چشم بسیاری از مردم آمریکا بدنام کرد. زلزله سیچوان در سال ٢٠٠٨ در چین به وقوع پیوست که خسارات این زلزله بالغ بر ١٤٨ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این زلزله ٨ ریشتر قدرت داشت و بیش از ٦٩ هزار نفر زندگی خود را در این زلزله از دست دادند.
