از بین تعداد خودکشیهای منجر به فوت ۳۲۶۲مورد مربوط به مردان و ۱۳۶۵ مورد مربوط به زنان بوده است. همچنین براساس آماری که پزشکی قانونی در اختیار ایسنا قرار داده، ماههای دارای بیشترین تلفات خودکشی مربوط به مردادبا ۴۶۶ نفر، تیر با ۴۲۴ نفر و اردیبهشت با ۴۲۰ نفر است.
بر اساس گزارش سالنامه آماری پزشکی قانونی کشور در سال گذشته، مقایسه استانها از نظر تعداد متوفیات مشکوک به خودکشی نشان میدهد که استان تهران با ۷۹۶ مورد، فارس با ۳۴۸ مورد، خوزستان با ۳۰۶ مورد، آذربایجان شرقی با ۲۷۶ مورد و کرمانشاه با ۲۳۵ مورد، پنج استان نخست به لحاظ دارا بودن تعداد بیشتر خودکشیها در کشور هستند. همچنین خراسان شمالی با ۱۷ مورد، سمنان با ۱۸مورد و یزد با ۳۱ مورد کمترین میزان خودکشی را به خود اختصاص دادهاند.
ایلام دارای بیشترین آمار خودکشی نسبت به جمعیت
میزان متوفیات مشکوک به خودکشی نیز بر حسب جمعیت ( به ازای هر 100هزار نفر ) در سال گذشته نشان میدهد که استان ایلام با ۱۳.۸، کهگیلویه و بویر احمد با ۱۳.۷ و کرمانشاه با ۱۱.۹ دهم به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بیشترین آمار خودکشی برحسب جمعیت را دارند و خراسان جنوبی با ۲.۲، سیستان و بلوچستان با ۲.۲ و سمنان با ۲.۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر کمترین میزان خودکشی را داشتهاند.
موسوی چلک، ريیس انجمن مددکاری اجتماعی با بیان اینکه در دنیا شاهدیم که سن خودکشی در حال کاهش است، میگوید: بنابراین این مساله خاص کشور ما نیست و تهدید جهانی محسب میشود و نمیتوان به راحتی از کنار آن گذشت. عوامل مختلفی هم در آن دخیل هستند که بخشی از آن به شرایط کلان جامعه بازمیگردد؛بهطوریکه نمیتوانیم تاثیر محیط را نفی کنیم. بخشی هم مربوط به یادگیری است که در مورد روشهای خودکشی بیشتر خودش را نشان میدهد.وی با اشاره به عوامل موثر بر خودکشی ادامه میدهد: یکی از دلایل مربوط به اختلالات روانی مثل افسردگی، اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی است که بین افرادی که دست به خودکشی میزنند، شیوع بیشتری دارد. مصرف الکل یا مواد مخدر نیز جزو عوامل تاثیرگذار محسوب میشود اما به طور کلی در جامعهای که نشاط اجتماعی وجود نداشته باشد یا کمتر باشد، بیشتر شاهد رفتارهای پرخطر خواهیم بود که خودکشی هم یکی از مصادیق آن است.
کاظم ملکوتی، ريیس انجمن علمی پیشگیری از خودکشی با بیان اینکه میزان فوت ناشی از خودکشی در مردان دو تا سه برابر زنان است، اظهار میکند: میزان خودسوزیها در افراد کم سوادتر بیشتر دیده میشود. از نظر سطح تحصیلات نیز میزان اقدام به خودکشی در بین دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی بیشتر است.
ريیس انجمن علمی پیشگیری از خودکشی در ادامه ضمن تشریح علل بیشتر بودن خودکشی در بین زنان تازه ازدواج کرده، میگوید: این مساله به دلیل تعارضات خانوادگی و فرهنگی است؛ یعنی در زنانی که مهارت رفتاری مثل حل مساله، کنترل خشم، ارتباط موثر و ... کم باشد، شانس اقدام به خودکشی بیشتر است.
ملکوتی در ادامه با اشاره به راههای پیشگیری از خودکشی توضیح میدهد: سازمان بهداشت جهانی نیز راههایی را برای پیشگیری از خودکشی متناسب با کشورهای در حال توسعه پیشنهاد کرده است که شامل فراهم کردن خدمات مورد نیاز برای پیشگیری از خودکشی مانند دسترسی به پزشک و سیستم ارجاع، آموزش رسانهها، سختکردن دسترسی به ابزارهای کشنده، خدمات پیگیری برای کسی که اقدام به خودکشی کرده یا خانواده فردی یکی از اعضای آن دست به خودکشی زده و آموزش های عمومی است.
وی میافزاید: سازمانهای جهانی که از ایران بازدید میکنند، تصدیق میکنند که در کشورما خدمات زیرساختی خوبی وجود دارد اما مشکل این است که این ساختارها کارکرد خوبی ندارند. برای مثال در مراکز روستایی که ساختار زیربنایی خوبی دارند، میزان فوت ناشی از خودکشی نسبت به شهرها بالای ۲۰ برابر است که نشان میدهد که عملکرد زیرساختارها کیفیت خوبی ندارد.
ريیس انجمن علمی پیشگیری از خودکشی ملكوتي همچنین میگوید: رسانهها نیز نمیدانند خبر خودکشی را چطور منتشر کنند. برای مثال وقتی خبر خودکشی ناشی از جریان نهنگ آبی از سوی یک روانشناس روسی مطرح میشود هنوز حتی یک نفر در ایران به این نوع خودکشی دست نزده است اما رسانهها با جزییات مراحل آن را توضیح میدهند.
قرص برنج، هنوز در برخی شهرها توزیع میشود
وی با اشاره به اینکه یکی از روشهای متداول خودکشی استفاده از قرص برنج است که میزان کشندگی بالایی دارد، توضیح میدهد: در برخی از شهرها موفق شدند از طریق سازمان بهداشت محیط و دادستانی این قرص را جمع کنند اما در بعضی شهرها این قرص همچنان موجود است و دسترسی به آن به راحتی وجود دارد.
ريیس انجمن علمی پیشگیری از خودکشی با اشاره به اینکه در پیشگیری از خودکشی سازمانهای مختلفی درگیر هستند و این مسئولیت تنها برعهده وزارت بهداشت نیست، اظهار میکند: سازمان بهزیستی کشور، نیروی انتظامی، پزشکی قانونی و ... در این مسئولیت سهیم هستند، اما مسئولیت وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی را در بحث پیشگیری و درمان سنگین تر میدانم. همچنین کافی است علما و ائمه جمعه ماهی یکبار در سخنانشان به سلامت و بهداشت روان با مردم صحبت کنند و بگویند که این موارد ننگ نیستند. در این حالت بخش زیادی از احساس ننگ و خجالت مردم کم میشود و مردم از زیرساخت های موجود استفاده میکنند، به همین دلیل نقش رسانهها در این بخش اگر بیشتر از وزارت بهداشت و بهزیستی نباشد، کمتر نیست.
پیشگیری از 8500 خودکشی از سوی اورژانس اجتماعی
رضا جعفری، ريیس اورژانس اجتماعی از ۸ هزار و ۵۰۰ مورد مداخله از سوی اورژانس اجتماعی در موارد مربوط به خودکشی که منجر به فوت نشده و اورژانس از آن پیشگیری کرده است، خبر داده و میگوید: چند هفته گذشته نیز جلسهای با همکاران وزارت بهداشت برگزار شد که درخواست کردیم تا بسیج منابع اجتماعی انجام دهیم زیرا به نظر میرسد در حوزه خودکشی، انشقاقی بین سازمانهای متولی پیشگیری و مداخله در خودکشی، وجود دارد.
وی میافزاید: موضوع مربوط به خودکشی شامل یک طیف است که چندین مرحله دارد. این طیف شامل افکار خودکشی، تهدید به خودکشی و اقدام به خودکشی است که گاهی منجر به فوت، مصدومیت یا بیماری میشود. مداخله اورژانس اجتماعی مربوط به مرحله دوم، یعنی زمانی است که فرد تهدید به خودکشی می کند، ولی اورژانس اعلام آمادگی کرده است تا در مرحله سوم هم مداخله کند.