جزییات افزایش تعداد سالنهای سینما

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ مؤسسه «سینماشهر» روز دهم اردیبهشت اعلام کرد که از ابتدای شهریور سال گذشته 57 سالن سینما و 9292 صندلی به ظرفیت سینما‌های کشور اضافه شده است. این خبر خوش البته آن‌طور که شایسته بود در رسانه‌های کشور بازتاب پیدا نکرد و مورد توجه طیف غالب جراید قرار نگرفت، اما باید گفت که هرچه تعداد سالن‌های سینما در ایران بیشتر شود به اقتصاد این حوزه کمک می‌کند و به افراد بیشتری برای اداره و نگهداری از تجهیزات سالن‌های سینما در نقاط مختلف کشور احتیاج پیدا می‌شود. این البته تنها بخشی از ماجراست و هدف دولت‌ها برای ساخت و تجهیز سالن‌های سینما طبیعتاً باید در راستای تحقق حداکثری عدالت اجتماعی در حوزه سرگرمی صورت بگیرد و مهم‌تر از آن استمرار داشته باشد. دولت سیزدهم در برهه حساسی سکان قوه مجریه را در دست گرفت و در مدت سه سال با چالش‌ها و موانع جدی‌ای در زمینه فرهنگ و هنر دست‌وپنجه نرم کرد، اما توانست حداقل در بُعد کمی نسبتاً موفق عمل کند و در زمینه ساخت و تجهیز سالن‌های سینما در سراسر کشور رکورد خوبی از خود به‌جای بگذارد. این دولت ظرف سه سال قول ساخت و راه‌اندازی 430 سالن سینما را به مردم داده بود تعداد سینما‌های فعال در ایران را به عدد 1000 برساند که این اتفاق تا پایان عمر کوتاه دولت سیزدهم با راه‌اندازی 293 سالن به شکلی نسبی محقق و حاصل شد. اکنون که 9 ماه از عمر دولت چهاردهم می‌گذرد 57 سالن به ظرفیت سینما‌ها اضافه شده و امید است که روند توسعه سالن‌های سینما ادامه پیدا کُند. ولی سؤالی که در این میان ذهن نگارنده را به خود جلب می‌کند آن است که آیا ساخت 1000 سالن در کشور عدد ویژه‌ای است که دولت‌ها بخواهند به آن افتخار کنند؟ در ادامه علاوه بر اشاره به سالن‌های سینمایی جدید به آمار کشور‌های همسایه و رقیب در حوزه ساخت و تجهیز سالن‌های سینما اشاره می‌کنیم و به این سؤال می‌پردازیم که آیا راه‌اندازی سالن‌های جدید پخش و نمایش فیلم در کشوری به وسعت ایران تنها باید به دست دولت صورت بگیرد و دیگر بخش‌ها در این زمینه مسئولیتی ندارند؟ 

سینمایی که با همت بخش خصوصی احیا شد 

یکی از سینما‌هایی که در میان 57 سالن جدید کشور به چشم می‌خورد «پردیس سینمایی غدیر» در شهرکرد «چهارمحال و بختیاری» است. از این سینما در اغلب خبرگزاری‌ها به‌عنوان دومین پردیس سینمایی جدیدالتأسیس استان چهارمحال و بختیاری نام می‌برند، اما باید به این نکته اشاره کرد که «سینما غدیر» پیش از این هم به‌عنوان سینمای دوم شهرکرد، به‌همراه پردیس سینمایی «بهمن شهرکرد» در زمینه پخش فیلم به فعالیت می‌پرداخت و اکنون پس از چندسال بازسازی و دوباره از نو احیا شده است. سینما غدیر، چهار سالن نمایش دارد و با ظرفیت چهار سالن و 380 صندلی (به روایت روابط عمومی مؤسسه سینماشهر 350 صندلی) کارش را آغاز کرده و به اکران فیلم‌های سینمایی می‌پردازد، اما نکته جالب در مورد این سینما آن است که بخش خصوصی در فرایند بازگرداندن پردیس غدیر به چرخه سینما‌های کشور به ایفای نقش پرداخته و در مسیر راه‌اندازی 45 میلیارد ریالی این سالن کمک کرده است. در همین راستا، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما گفت: «ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای احیای زیرساخت‌های فرهنگی استان برای نخستین‌بار در بخش سینما غدیر و تبدیل آن به پردیس سینمایی انجام شد و این زیرساخت پس از سال‌ها خاموشی در حال حاضر به شکل آزمایشی فعالیت خود را آغاز کرده و به‌زودی به‌صورت رسمی گشایش پیدا می‌کند.» این سینما اکنون فعالیت خود را با همت مؤسسه سینماشهر و اداره کل وزارت فرهنگ و ارشاد استان شروع کرده و وارد چرخه سینما‌های کشور شده است. 

شرق مشهد صاحب سینما شد

در فهرست اعلامی مؤسسه سینماشهر از سینما‌های تازه افتتاح شده نام پردیس «ملل» در شرق کلانشهر مشهد نیز به چشم می‌خورد. براساس اطلاعات منتشر شده در تارنمای اینترنتی این مؤسسه، پردیس ملل با 5 سالن مدرن و در مجموع با ظرفیت 589 صندلی در شهریورماه سال 1403 با حمایت مؤسسه سینماشهر به بهره‌برداری رسید. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد پردیس ملل پیش از این تاریخ و در میانه تیرماه سال 1403 افتتاح شده بود و تاریخ ذکر شده لااقل در گزارش مؤسسه فوق‌الذکر صحت ندارد، چون خبر راه‌اندازی پردیس ملل در تاریخ 13 تیرماه همان سال و با حضور «محمد خزاعی»، رئیس سابق سازمان سینمایی کشور و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی روی خروجی اکثر خبرگزاری‌ها قرار گرفت. از این‌ها گذشته، خبر احداث این سینما در منطقه کم‌برخوردار شهر مشهد مایه مسرت است؛ به‌طوری که می‌تواند با 5 سالن و 589 صندلی بخش قابل توجهی از نیاز مردم شرق مشهد به سرگرمی را مرتفع کند. البته نکته حائز اهمیت در مورد پردیس‌های سینمایی -که در مناطق و محله‌های حاشیه‌ای افتتاح می‌شوند- آن است که قیمت بلیت آن‌ها با توجه به درآمد نسبتاً پایین مردم مناطق کم‌برخوردار طبیعتاً باید منصفانه باشد تا مخاطبان را برای تماشای آثار از خانه‌هایشان خارج کند؛ این در حالی است که قیمت بلیت سینما نه براساس جیب مردم فلان منطقه، بلکه بیشتر برمبنای مدرن بودن یا نبودن سالن‌ها که خود تابعی از ضوابط درجه‌بندی کیفی است مشخص و اعلام می‌شود. این واقعیت که تماشاگران پردیس ملل مشهد باید برای تماشای فیلم‌ها در روز‌های عادی به ازای هر نفر 110 هزار تومان از جیب هزینه کنند و از این بابت فرقی با مخاطبان «پردیس سینما گالری ملت» در شمال تهران نداشته باشند آزاردهنده است و به برقراری عدالت، حداقل در زمینه سرگرمی آسیب جدی وارد می‌کند. با وجود این، افتتاح این پردیس را باید به فال نیک گرفت و همچنان به ادامه این روند در شهر‌های بزرگ و کوچک اصرار ورزید. 

در فهرستی که مؤسسه سینماشهر تحت عنوان سینما‌های جدید کشور منتشر کرده، پردیس سینمایی «خلیج فارس» در اهواز با 6 سالن و 690 صندلی (به روایت مسعود حمیدی‌فرد، مالک این پردیس سینمایی، 720 صندلی با احتساب 25 صندلی سالن وی.‌آی.‌پی) یکی از سینما‌های مدرن جنوب غرب کشور است که می‌تواند نیاز مردم آن منطقه به سینما را تا حد قابل توجهی برطرف کند. پردیس سینمایی «همیلا» در تهران، «صدرا» در شیراز، «ساحل» در چابهار، «کانون» در ابوموسی و... هم جزء سینما‌های جدید تازه تأسیس در کشور محسوب می‌شوند. نکته جالب و قابل تقدیر در مورد سینما کانون ابوموسی (متعلق به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) را باید قیمت مناسب بلیت این سینمای تک‌سالنه قلمداد کرد. در حال حاضر فیلم بیگ پروداکشن «موسی کلیم‌الله‌(ع)» با بلیت 40 هزار تومانی در دسترس مردم این منطقه قرار گرفته است. 

تعداد سالن‌ها در کشور‌های همسایه و رقیب 

سینمای ایران از حیث تولید فیلم در میان 20 کشور برتر جهان قرار دارد، ولی آیا در زمینه تعداد سالن‌های سینما هم در مقایسه با دیگر کشور‌ها (به‌طور مشخص کشور‌های همسایه) عدد زیاد و قابل توجهی است؟ برای پاسخ به این سؤال باید به داده‌ها و آمار‌های بین‌المللی اشاره کرد. برای نمونه و براساس داده‌های آژانس مرکزی بسیج عمومی و آمار «مصر» تعداد کل سینما‌های این کشور در سال 2020 به 53 مجموعه سینمایی و 243 سالن رسید و در سال بعد به تعداد 55 سالن اضافه شد. البته گزارش‌های متفاوتی در این زمینه وجود دارد و برخی از آمار‌ها تا 325 سالن را تخمین‌زده‌اند. «مصر» در زمینه ارائه هنر‌های نمایشی از سنتی دیرینه برخوردار است و سرآمد تمام کشور‌های عربی در حوزه صنعت و همچنین هنر سینما محسوب می‌شود، اما با توجه به تمام این موارد، هم در تولید فیلم و هم در ساخت و تجهیز سالن‌های سینما وضعیت بغرنجی را تجربه می‌کند. سالن‌های سینما در این کشور به‌طور ناموزون در سراسر مصر توزیع شده‌اند و بیشتر آن‌ها در شهر‌های بزرگی مانند «قاهره»، «اسکندریه» و «جیزه» متمرکز شده‌اند، به‌طوری که هیچ سالن سینمایی در جنوب مصر فعال نیست! صنعت سینما در «عربستان سعودی» پس از 35 سال ممنوعیت حداکثری از سال 2018 دوباره به جریان افتاد و بهار دوباره خود را تجربه کرد. در حال حاضر صنعت سینمای این کشور با توجه به مسائلی نظیر ارزش گیشه و ظرفیت صندلی با سرعت در مسیر تغییر و تحول قرار دارد و در سال 2023 گیشه‌ای به ارزش یک میلیارد دلار را تجربه کرده است. این اتفاق با وجود 69 سالن و تنها 65 هزار صندلی محقق شده که در نوع خود جالب توجه است و پیش‌بینی می‌شود که با افتتاح سالن‌های جدید سیر صعودی‌اش را همچنان ادامه دهد. آمار تعداد سالن‌های سینما در «ترکیه» از سال 2023 به این سو برمبنای گزارش اداره کل سینما در وزارت فرهنگ و گردشگری صورت می‌گیرد و این نهاد مسئول اصلی در ارائه آمار مربوطه است. بر همین اساس، تا سال 2023 میلادی 2618 سالن سینما در این کشور به فعالیت ادامه می‌دهند. البته در سال 2018 تعداد سالن‌های فعال نمایش فیلم در ترکیه به اوج خود یعنی 2858 سالن رسیده بود. «امارات متحده عربی» نیز با توجه به مساحت 83600 کیلومتر مربعی خود در حاشیه جنوبی خلیج فارس از وضعیت بسیار خوب و مناسبی در زمینه تعداد سالن سینما برخوردار است. در حال حاضر، 702 سالن سینما در سراسر این کشور وجود دارد و 30 درصد از تمام درآمد گیشه در منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده که با توجه به سرمایه‌گذاری مستمر در زیرساخت‌های فرهنگی و سینمایی به‌عنوان یکی از بازیگران مهم در صنعت سرگرمی منطقه محسوب می‌شود. بخش سینمای شیخ‌نشین امارات در سال گذشته میلادی 800 میلیون درهم درآمد داشته و 15 میلیون بلیت به مخاطبان خود فروخته است.