به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ در عصر حاضر که بحران‌های اقلیمی، موج‌های گرما و رشد فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، فشار بی‌سابقه‌ای بر منابع انرژی وارد کرده‌اند، تولید برق پاک به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها، صنایع و مردم جهان تبدیل شده است. در این میان، خورشید و باد به عنوان منابع اصلی تولید برق تجدیدپذیر در خط مقدم این تحول عظیم قرار گرفته‌اند. طبق جدیدترین تحلیل اندیشکده امبر، برای اولین‌بار از دهه ۱۹۴۰، جهان موفق شده است بیش از ۴۰ درصد برق خود را از منابع کم‌کربن تولید کند. این نقطه عطف تاریخی، آغازگر فصل تازه‌ای در مسیر جهانی‌سازی انرژی‌های پاک است.
رکورد تاریخی برق پاک در جهان
بررسی جهانی برق در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که سهم منابع کم‌کربن در تولید برق جهانی به ۴۰ درصد رسیده است؛ رکوردی که از دوران سلطه برق‌آبی در قرن بیستم تاکنون بی‌سابقه بوده است. این بار اما نیروی خورشید، ستاره جدید این میدان است. تولید برق خورشیدی در جهان اکنون به حدی رسیده است که می‌تواند به‌تنهایی برق کل کشور هند را تأمین کند!
اتحادیه اروپا به عنوان پیشتاز این تحول، ۷۱ درصد برق خود را از منابع پاک شامل خورشیدی، بادی، برق‌آبی و انرژی هسته‌ای تأمین کرده است. در حالی که میانگین جهانی استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق ۵۹ درصد است، این عدد در اروپا تنها ۲۹ درصد است؛ گویای گام‌های بلند قاره سبز در مسیر پایداری انرژی.
اروپا، پرچمدار برق پاک و خورشیدی
تحلیلگر ارشد انرژی دکتر بئاتریس پتروویچ در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید می‌کند که رشد خورشیدی به هیچ کشوری محدود نمی‌شود. تقریباً در همه کشورهای جهان «روایت خورشیدی» در حال شکل‌گیری است. اتحادیه اروپا در سه سال گذشته ظرفیت خورشیدی خود را تقریباً دو برابر کرده و اکنون ۱۱ درصد برق خود را از خورشید تأمین می‌کند – برای اولین‌بار بیشتر از زغال‌سنگ.
هفت کشور عضو اتحادیه اروپا در میان ۱۵ کشور برتر تولیدکننده انرژی خورشیدی قرار دارند. در صدر آنها مجارستان است که با سیاست‌های تشویقی گسترده برای خورشیدی خانگی، ۲۵ درصد برق خود را از خورشید تأمین می‌کند.
در کنار آن، آلمان با تولید ۷۱ تراوات‌ساعت برق خورشیدی در سال ۲۰۲۴، ششمین تولیدکننده بزرگ در جهان بوده است. در مقام اول اما، همچنان چین با تولید حیرت‌انگیز ۸۳۴ تراوات‌ساعت برق خورشیدی پیشتاز جهانی باقی مانده است. این کشور مسئول ۵۳ درصد از رشد جهانی تولید خورشیدی در سال ۲۰۲۴ بوده است.
نقش فناوری، باتری‌ها و شبکه هوشمند در آینده پاک
در کنار انرژی خورشیدی، باتری‌ها به عنوان مکمل حیاتی این تحول مطرح شده‌اند. ذخیره‌سازی برق در زمان‌های اوج تولید (مانند ظهر) و استفاده در زمان‌های اوج مصرف (مانند شب) یکی از کلیدی‌ترین راهکارهاست. ایالتی مانند کالیفرنیا در آمریکا نشان داده که چگونه می‌توان با ترکیب هوشمند خورشید و باتری، به تامین پایدار برق دست یافت. در سال گذشته، ۲۰ درصد از تقاضای برق عصرگاهی این ایالت تنها با باتری‌هایی تأمین شد که در وسط روز از خورشید شارژ شده بودند – در حالی که سه سال پیش این عدد تنها ۲ درصد بود.
اروپا نیز به سمت هوشمندسازی شبکه برق پیش می‌رود تا بتواند با افزایش تولید خورشیدی و بادی، بهینه‌ترین بهره‌برداری را از انرژی‌های پاک داشته باشد. پتروویچ می‌گوید: «ما بزرگترین شبکه برق جهان را داریم، اکنون باید آن را هوشمندتر کنیم.»
چالش‌های برق پاک؛ از هوش مصنوعی تا تغییر اقلیم
با رشد پرشتاب فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، مراکز داده، خودروهای برقی و پمپ‌های حرارتی، تقاضای جهانی برق افزایش یافته است. این فناوری‌ها، به‌ویژه هوش مصنوعی، با سرعتی غیرقابل پیش‌بینی برق مصرف می‌کنند و نگرانی‌هایی را درباره پایداری شبکه‌ها ایجاد کرده‌اند.
از سوی دیگر، موج‌های گرمای بی‌سابقه در سال ۲۰۲۴ (که آن را به گرم‌ترین سال تاریخ بدل کرد) باعث شد تا تقاضا برای خنک‌سازی بالا برود و در نتیجه انتشار دی اکسید کربن از بخش برق به ۱۴.۶ میلیارد تن برسد.
در کنار این چالش‌ها، جنگ اوکراین و تنش با روسیه نیز اروپا را متوجه اهمیت حیاتی امنیت انرژی کرده است. از آن زمان، کشورهای اروپایی به سمت تولید داخلی انرژی‌های تجدیدپذیر شتاب گرفته‌اند و به انرژی خورشیدی و بادی نه فقط به‌عنوان منابع پاک، بلکه به عنوان «استراتژی دفاعی» نگاه می‌کنند.
جهان در آستانه یک انقلاب انرژی است. با عبور از مرز ۴۰ درصد تولید برق از منابع کم‌کربن، امیدواری‌ها برای ساختن آینده‌ای پاک‌تر و پایدارتر بیش از همیشه زنده شده است. اتحادیه اروپا، با تبدیل‌شدن به یک «ابرقدرت خورشیدی»، الگوی موفقی برای دیگر کشورها فراهم کرده است. اما مسیر پیش رو بدون چالش نیست: از مدیریت تقاضای فزاینده گرفته تا توسعه زیرساخت‌های هوشمند و ذخیره‌سازی انرژی.
براساس گزارش امبر، با این حال، آنچه روشن است اینکه خورشید، باد و نوآوری‌های فناورانه می‌توانند ستون‌های اصلی آینده انرژی جهانی باشند، اگر همگان با برنامه‌ریزی و اراده‌ی قوی در این مسیر حرکت کنند.
منبع: sharghdaily-993335
