تصاویر؛ حیوانات منقرض‌شده‌ای که قرار است پس از بازگرداندن «گرگ وحشت» احیا شوند

یک شرکت مهندسی ژنتیک، جهان را با بازگرداندن گرگ وحشت از انقراض شگفت‌زده کرد؛ اگرچه این پایان کار نبود. شرکت Colossal Biosciences مستقر در تگزاس همچنین قصد دارد ماموت پشمالو، پرنده دودو و ببر تاسمانی (گرگ تاسمانی) را دوباره به حیات بازگرداند. این پروژه با هدف احیای گونه‌هایی انجام می‌شود که نابودی آن‌ها دست‌کم تا حدی نتیجه‌ فعالیت‌های انسانی مانند شکار بی‌رویه، تخریب زیستگاه و آلودگی بوده است.

بعد از شناسایی ژن‌هایی که مختص گونه منقرض‌شده هستند، ژنوم گونه زنده را طوری اصلاح می‌کنند که تا حد ممکن شبیه به گونه اصلی شود. مثلاً در مورد گرگ وحشت، دانشمندان ۲۰ تغییر در دی‌ان‌ای گرگ خاکستری ایجاد کردند. سپس با استفاده از این ژنوم اصلاح‌شده، یک سلول تخمک تولید می‌کنند و آن را در بدن یک مادر جانشین – ماده‌ای از گونه زنده‌ی نزدیک به گونه منقرض‌شده – قرار می‌دهند. این جانشین در نهایت موجودی را به دنیا می‌آورد که زمانی منقرض شده بود.

شرکت کولوسال پیش‌تر موفق شده ژنوم ماموت پشمالو را به‌طور کامل رمزگشایی کند و دانشمندانش در ماه مارس توانستند با موفقیت موش‌های پشمالو را به دنیا بیاورند که گامی مهم در مسیر بازگرداندن این غول باستانی به شمار می‌رود. در نهایت، این شرکت امیدوار است از فیل‌های آسیایی به عنوان مادر جایگزین برای ماموت‌های پشمالوی خود استفاده کند؛ هدف آن‌ها این است که تا سال ۲۰۲۸ این موجودات را به دنیا بیاورند.

دانشمندان همچنین در حال پیشرفت برای احیای پرنده دودو و گرگ تاسمانی هستند و از نمونه‌های موجود در موزه‌ها برای بازسازی ژنوم‌های آن‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، برخی از کارشناسان حفاظت از حیات‌وحش هشدار می‌دهند که بازگرداندن گونه‌های منقرض‌شده به اکوسیستم‌های امروزی ممکن است عواقب قابل‌توجهی داشته باشد.

روز دوشنبه، شرکت کولوسال اعلام کرد که توانسته سه گرگ وحشت را به دنیا آورده و آن‌ها را رومولوس، رمولوس و کالیسی نامگذاری کند. این گرگ‌های باستانی که به‌خاطر سریال معروف شبکه اچ‌بی‌او یعنی بازی تاج و تخت، شهرت بسیاری پیدا کرده‌اند، حدود ۱۲,۵۰۰ سال پیش منقرض شدند. با وجود اینکه علت انقراض آن‌ها مشخص نیست، اما دانشمندان معتقدند که این انقراض ممکن است به‌دلیل از دست رفتن شکارهای آن‌ها رخ داده باشد—احتمالاً ناشی از شکار بی‌رویه توسط انسان‌ها بوده است.

بن لام، مدیرعامل شرکت کولوسال می‌گوید: «به این تیم افتخار می‌کنم. این دستاورد بزرگ اولین نمونه از موفقیت‌های آتی است که نشان می‌دهد فناوری احیای گونه‌های منقرض‌شده‌ ما کارایی دارد». شرکت بن لام ادعا می‌کند که بازگرداندن این گونه‌ها به کره زمین، جزو مسئولیت انسان‌ها تلقی می‌شود و می‌گوید: «ما متعهد به اصلاح گذشته و بازسازی طبیعت در مقیاس جهانی هستیم».

متخصصان این شرکت معتقدند که بازگرداندن این حیوانات به طبیعت می‌تواند از جنبه‌های مختلفی برای محیط زیست مفید باشد، حتی برای حل مشکل مربوط به تغییرات اقلیمی. برای مثال، احیای ماموت پشمالو می‌تواند به بازسازی اکوسیستم‌های مراتع قطبی، جهت مبارزه با گرمای جهانی کمک کند.

با این حال، گروه دیگری از کارشناسان اطمینان چندانی نسبت به این مسئله ندارند. نیتیک سکار، دانشمند حفاظت از محیط زیست، در مقاله‌ اخیرش برای Ars Technica می‌نویسد: «من معتقدم که تلاش گسترده برای احیای ماموت جهت حفاظت از محیط‌زیست، کاملاً اشتباه است… در نهایت، فعالیت‌های کولوسال بیشتر به‌عنوان یک سرگرمی انسانی خواهد بود تا تلاشی برای کمک به فیل‌های وحشی یا نجات اقلیم؛ آن هم بدون توجه کافی به هزینه‌ها و فرصت‌های از دست رفته برای حیات انسان‌ها و حیوانات».

ماموت پشمالو

ماموت‌های پشمالو حدود ۴۰۰۰ سال است که در زمین زندگی نمی‌کنند، اما بن لام با اطمینان می‌گوید که اولین بچه‌های ماموت پشمالو در چند سال آینده به دنیا خواهند آمد. شرکت او اطلاعات ژنتیکی ماموت را بررسی کرده و راهی یافته تا سلول‌های بنیادی فیل تولید شده و بتوانند به انواع مختلف سلول‌ها تبدیل گردند. این دو دستاورد، گام‌های مهمی در مسیر احیای ماموت به شمار می‌روند.

در ماه مارس، دانشمندان شرکت کولوسال موفق شدند موش‌های پشمالو را به دنیا بیاورند؛ با تغییر دی‌ان‌ای موش‌ها به‌گونه‌ای که دو ویژگی ماموت را نشان می‌دادند: موهای بلند و پشمالو به همراه چربی‌هایی که به آن‌ها کمک می‌کرد تا در سرما زنده بمانند.

بت شاپیرو، مدیر ارشد علمی کولوسال، به ان‌پی‌آر می‌گوید: «در نهایت موش‌هایی بسیار بامزه به دست آوردیم که موهای بلند، پشمالو و طلایی‌رنگ دارند… این مسئله برای ما هیجان‌انگیز است چون تأیید می‌کند که ژن‌ها و خانواده‌های ژنی که با استفاده از روش ژنتیک مقایسه‌ای شناسایی کرده‌ایم، واقعاً باعث می‌شوند که یک حیوان، پوشش پشمالو، طلایی‌رنگ و موهای بلند داشته باشد… و این همان روشی است که ما برای خلق ماموت‌ها در آینده استفاده خواهیم کرد».

وقتی آن زمان فرا برسد، کولوسال قصد دارد از فیل‌های آسیایی به عنوان جانشین مادر – گونه ماده زنده‌ نزدیک به گونه منقرض‌شده – استفاده کند. جالب اینجاست که این گونه ارتباط نزدیک‌تری با ماموت‌های پشمالو در مقایسه با فیل‌های آفریقایی دارد — ۹۵ درصد از کد ژنتیکی فیل‌های آسیایی با ماموت‌های منقرض‌شده مشترک است.

پرنده دودو

این پرنده باستانی، که حدود ۲۲ کیلوگرم وزن داشت، قادر به پرواز نبود؛ شمار زیادی از پرنده‌های دودو زمانی در جزیره موریس زندگی می‌کردند. این گونه برای اولین بار توسط ملوانان هلندی در حدود سال ۱۶۰۰ شناسایی و ثبت شدند.

تا سال ۱۶۸۱، پرنده‌های دودو از روی کره زمین ناپدید و منقرض شدند. این پرنده به دلیل جنگل‌زدایی، شکار بیش از حد و تخریب لانه‌هایشان توسط حیواناتی که هلندی‌ها به جزیره آورده بودند، به انقراض رسید. حال، کولوسال قصد دارد با استفاده از دی‌ان‌ای دودو که برخی نمونه‌های آن در موزه وجود دارد، این پرنده را دوباره احیا کند. اگرچه این شرکت هنوز تاریخ مشخصی برای بازگشت پرنده دودو اعلام نکرده، اما در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در راستای این هدف داشته است.

در سال ۲۰۲۲، شاپیرو و همکاران سابقش در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز (جایی که پیش از پیوستن به کولوسال مشغول به کار در آنجا بود) موفق شدند تا ژنوم این پرنده منقرض‌شده را دوباره بازسازی کنند. این مسئله، گام مهمی در مسیر بازگرداندن دودو به زندگی محسوب می‌شود، اما دانشمندان کولوسال هنوز نیاز دارند تنوع ژنتیکی را در ژنوم این پرنده ایجاد نمایند تا مانع از تولید جمعیتی از کلون‌ها شوند؛ مشابه چیزی که بن لام به LiveScience گفته بود.

این مانع نیز همانند موانع دیگر، باید قبل از اینکه شرکت بتواند فرآیند تولد دودوها را آغاز کند، برطرف شود. اما پرورش این پرنده‌ها بسیار سریع‌تر و آسان‌تر از پرورش پستانداران بزرگ مانند گرگ وحشت یا ماموت پشمالو خواهد بود، زیرا دی‌ان‌ای دودو در تخم‌ آن موجود است و نیازی به رحم برای رشد ندارد؛ همان‌طور که لام گفته بود. بنا به گفته کولوسال، نزدیک‌ترین خویشاوند زنده این پرنده منقرض‌شده، مربوط به کبوتر نیکوبار می‌شود که تخم‌گذاری می‌کند.

گرگ تاسمانی

گرگ تاسمانی یا ببر تاسمانی، یک جاندار گوشتخوار کیسه‌دار بزرگ بود که ۸۹ سال پیش رسماً منقرض شد. این حیوان شباهتی به گرگ کایوت داشت و زمانی در سرزمین اصلی استرالیا و همچنین جزایر تاسمانی و پاپوآ گینه نو پراکنده بود. تنها در تاسمانی، حدود ۵۰۰۰ رأس از این حیوانات زندگی می‌کردند. اما در نهایت، این گونه به دلیل شکار بیش از حد، تخریب زیستگاه‌ها و ورود گونه‌های مهاجم و رقیب به سرزمین‌هایشان، ناپدید شدند. آخرین نمونه آن در سال ۱۹۳۶ و در حالی که تحت حفاظت بود از بین رفت.

از آنجایی که گرگ تاسمانی در بسیاری از موزه‌های جهان به نمایش درآمده بود، دانشمندان کولوسال نمونه‌های زیادی از دی‌ان‌ای این موجود را برای کار کردن دارند. اندرو پاسک، استاد ژنتیک و زیست‌شناسی تکوینی در دانشگاه ملبورن استرالیا که با کولوسال همکاری می‌کند، در سال ۲۰۲۳ به بی‌بی‌سی فیوچر گفت: «هر موزه بزرگی خواهان داشتن یک نمونه از آن در مجموعه خود بود، به همین دلیل صدها نمونه در سرتاسر جهان وجود دارد و برخی از آن‌ها به‌طور استثنایی حفظ شده‌اند».

اندرو پاسک و همکارانش در سال ۲۰۱۷ ژنوم کامل گرگ تاسمانی را مورد تحلیل قرار دادند. از آن زمان، آن‌ها ژنوم گرگ تاسمانی را با ژنوم نزدیک‌ترین خویشاوند زنده‌اش — یک پستاندار کیسه‌دار به اندازه موش به نام دانارت — مقایسه کرده‌اند تا واریانت‌های ژنی که گرگ تاسمانی را منحصر به فرد می‌کند را شناسایی نمایند.

اما هنوز کارهای زیادی باقی‌مانده است تا این گونه دوباره به حیات بازگردد. در مرحله بعد، اندرو پاسک ژنوم دانارت را ویرایش خواهد کرد تا با ژنوم گرگ تاسمانی مطابقت پیدا کند. زمانی که کولوسال یک سلول تخمک با استفاده از این ژنوم بازسازی‌شده بوجود آورد، آن را در بدن یک جانشین مادر دانارت قرار خواهد داد.

منبع: روزیاتو