دریای خزر، به عنوان بزرگ‌ترین پهنه آبی بسته جهان، طی دو دهه اخیر با کاهش شدید سطح آب مواجه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سطح آب این دریا از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۳ میلادی حدود ۱۸۵ سانتی‌متر کاهش یافته است. این روند نزولی، نگرانی‌های زیادی را برای کشورهای حاشیه دریای خزر ایجاد کرده است، چرا که تأثیرات اکولوژیکی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت.
از بین رفتن هزاران کیلومتر مربع از سطح دریا
مطالعات نشان می‌دهد که در نتیجه این کاهش سطح آب، حدود ۳۱ هزار کیلومتر مربع از مساحت آبی دریای خزر از بین رفته است. این موضوع می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای اکوسیستم‌های دریایی، زیستگاه‌های طبیعی، صید ماهی، حمل‌ونقل دریایی و اقتصاد ساحلی کشورهای حاشیه‌ای داشته باشد.
پیش‌بینی‌های نگران‌کننده درباره آینده دریای خزر
بر اساس پیش‌بینی‌های علمی، اگر روند کاهش سطح آب به همین شکل ادامه پیدا کند، ممکن است تا سال ۲۱۰۰، سطح آب دریای خزر تا ۱۸ متر دیگر کاهش یابد. چنین افت شدیدی می‌تواند موجب خشک شدن بخش‌های شمالی دریا و تغییرات گسترده در جغرافیای منطقه شود.
دلایل کاهش سطح آب دریای خزر
عوامل متعددی در کاهش سطح آب دریای خزر نقش دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تغییرات اقلیمی، افزایش دمای جهانی، کاهش بارندگی، افزایش تبخیر سطحی و کاهش ورود آب از رودخانه‌های تأمین‌کننده مانند ولگا اشاره کرد.
پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی
کاهش سطح آب دریای خزر می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر اکوسیستم این منطقه داشته باشد. از جمله مهم‌ترین پیامدها می‌توان به نابودی زیستگاه‌های دریایی، کاهش ذخایر ماهی، از بین رفتن منابع اقتصادی وابسته به دریا، افزایش طوفان‌های گرد و غبار ناشی از خشک شدن بخش‌های ساحلی و کاهش میزان آب‌های قابل بهره‌برداری اشاره کرد.
لزوم اقدامات فوری برای مهار بحران
با توجه به روند نگران‌کننده کاهش سطح آب دریای خزر، لازم است کشورهای حاشیه‌ای با اتخاذ سیاست‌های مشترک زیست‌محیطی و اجرای برنامه‌های حفاظتی مؤثر، از شدت این بحران بکاهند. کنترل مصرف آب، جلوگیری از سدسازی‌های غیرضروری بر رودخانه‌های منتهی به خزر، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد راهکارهای علمی برای مهار کاهش سطح آب، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.
منبع: sharghdaily-973058
