در تاریخ سینمای بعد از انقلاب، فیلمهای سینمایی مختلفی ساخته شده که به دلایل متعددی امکان اکران عمومی را پیدا نکردهاند. ممکن است بخش عمدهای از این آثار پروانه ساخت داشته و حتی برخی دیگر از پروانه نمایش نیز برخوردار بوده باشند، اما به ناگاه اتفاق پیشبینی نشدهای رخ داده که سبب اختلال در اکران فیلم مورد نظر شده است. به نوعی در این سالها حساسیت گروههای مختلف روی سینما به قدری بوده است که حتی اگر گروه قلیلی نسبت به اکران فیلمی معترض میشدند، در نهایت آن فیلم اکران خوبی را پشت سر نگذاشته و امکان پایین کشیدن از پرده سینماها نیز آن را تهدید میکرد.
با وجود گذشت زمان و هرچه بیشتر عادی شدن شرایط جامعه، هنوز فیلمهای سینمایی مختلفی هستند که در توقیف بوده و اجازه اکران گسترده به آنها داده نمیشود.«صد سال به این سالها» به کارگردانی سامان مقدم، «اردتمند نازنین بهاره و تینا» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، «کاناپه» به کارگردانی کیانوش عیاری و «سه رخ» به کارگردانی جعفر پناهی ازجمله فیلمهایی به شمار میآیند که هنوز رنگ پرده سینما را به خود ندیده و شاید هیچگاه هم نبینند. در شرایط کنونی که مقدمات شکلگیری سینمای آنلاین فراهم شده، اعطای مجوز اکران آنلاین به این آثار حداقل میتواند سبب بازگشت بخشی از سرمایه صاحبان این آثار فرهنگی و زنده ماندن سینما شود.
مرتضی شایسته، تهیهکننده فیلم «صد سال به این سالها» که ۱۳ سال در توقیف به سر برده، درباره شرایط اکران این فیلم به ایلنا گفت: درخواست اکران آنلاین «صد سال به این سالها» را به آقای طباطبایینژاد که معاون سازمان سینمایی است، دادهام و اکنون ایشان و آقای فرجی که مدیرکل نظارت بر نمایش آثار بوده، در حال بررسی درخواست ما هستند اما هنوز جوابی به آن ندادهاند. با این وجود امیدوارم که با اکران آنلاین این فیلم موافقت کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که «صد سال به این سالها» چه مشکلی داشته که در ۱۳ سال گذشته اجازه اکران در سینما پیدا نکرده، اظهار داشت: باور کنید از هیچ دلیلی برای توقیف این فیلم مطلع نیستم و باید بگویم که این اثر توسط گروهها و آدمهای مختلف دیده شده و همگی نه تنها نسبت به آن اعلام رضایت کردهاند، بلکه درباره آن گفتهاند به هیچ وجه مسئله خاصی ندارد. حتی یکی از این دوستان میگفت که این اثر جز ۵ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران است. یعنی تا این حد از این فیلم خوشش آمده بود.
شایسته در ادامه بیان کرد: توقیف ۱۳ ساله این اثر، جفایی است که به هدایت فیلم شد اما امیدواریم آقای طباطبایینژاد با صدور مجوز اکران آنلاین «صد سال به این سالها»، این جفا را از روی ما بردارد و پایانی بر بیمهریها باشد.
تهیهکننده فیلم «صد سال به این سالها» در بخش دیگری از صحبتهایش درباره کلیت سینمای آنلاین که در شرایط کنونی ایجاد شده، عنوان کرد: معتقد به اکران آنلاین هستم و به آن حس خوبی دارم. البته یک مشکلی دارد که به دلیل عضو نبودن ما در کپیرایت، زمینه آن فراهم نشده است چراکه بدون این قانون امکان کپی و پخش غیرقانونی فیلم وجود دارد و فیلمی که از چنین قانونی برخوردار نیست، خیلی بیپناه است. پس مسئولان باید این معضل را حل کنند.
وی ادامه داد: چند سال قبل درباره قانون کپی رایت با یکی از وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی صحبت کردم که ایشان گفت «اصلا حرف آن را نزن.» گفتم چرا؟ گفت «ما ترجمه چیزهای مختلفی داریم که رعایت نکردن این قانون را به سودمان تمام میکند.» در صورتی که نبود این قانون در شرایط کنونی بیشتر به ضرر ماست. اکنون هر شبکه ماهوارهای را که نگاه کنید، همگی در حال نشان دادن فیلمها و سریالهای ایرانی هستند. آنها به قدری از تلویزیون و بخش خصوصی سرقت میکنند که واقعا قابل محاسبه نیست. امیدوارم که وزیر کنونی ارشاد به فکر مسئله پیوستن به کپی رایت باشد و تا این مشکل رفع شود.
شایسته همچنین درباره نگرانی از کپی غیرمجاز فیلم صد سال به این سالها در صورت اکران آنلاین گفت: به هر حال موضوع کپی غیرقانونی مسئلهای است که در شرایط کنونی برای آن هیچ راهحلی وجود ندارد. بنابراین ما هم برای جلوگیری از این اتفاق هیچ راهی نداریم.
این تهیهکننده در پاسخ به این پرسش که آیا اگر میتواست فیلم را در سینما اکران کند، تن به اکران آنلاین میداد، اظهار داشت: اکنون دیگر به دنبال اکران «صد سال به این سالها» در سینما نیستم. زمانی دنبال سینما بودم ولی الان فکر نمیکنم که خیلی تفاوت کند. اکران آنلاین برای این فیلم بهتر از اکران در سینماهاست.
وی ادامه داد: آن زمان که آقای مقدم این فیلم را ساخت، کارگردان خیلی جوانی بود که اثر خوبی را تولید کرده بود. بر همین اساس خیلی امیدوار به اکران آن در سینماها بود اما فیلم اکران نشد و این مسئله در روحیه آقای مقدم و افراد دیگری که در این فیلم نقش داشتند، اثر منفی بسیاری گذاشت.
شایسته افزود: اکنون نیز باتوجه به بازی بازیگرانی همچون پرویز پرستویی، رضا کیانیان، فاطمه معتمدآریا، امیرحسین آرمان، نگار جواهریان و حضور عواملی همچون محمود کلاری به عنوان فیلمبردار و افراد متخصص دیگر در پشت صحنه که در راس آنها سامان مقدم به عنوان کارگردان است، «صد سال به این سالها» هنوز در اکران آنلاین میتواند با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه شود.