به گزارش اکوایران، هر ساله در بازار کار شماری از افراد 15 ساله و بیشتر که به عنوان افراد در سن کار شناخته می شوند، توان و تمایل به کار کردن داشته و در این راستا به جست و جوی شغلی می پردازند. به این گروه جمعیت فعال گفته می شود. البته همه افراد جویای کار موفق به پیدا کردن شغل نشده و عده ای بیکار می مانند.

بخشی از این بیکاران را جمعیت جوان 15 تا 24 ساله تشکیل می دهند. به صورت کلی داده های مرکز آمار بیانگر آن است که نرخ بیکاری جوانان این رده سنی نسبت به نرخ بیکاری کل کشور رقم بالاتری دارد. یکی از دلایل این امر می تواند محدودیت انطباق ساعت کار و تحصیل برای جوانان باشد.

مشاهده داده های مرکز آمار نشان می دهد، سطح بیکاری جمعیت جوان 15 تا 24 ساله در دو سال آخر دهه 80 بیشتر از این نرخ در سال های 84 تا 87 بوده است. همچنین بررسی ها حاکی از آن است که بالاترین سطح بیکاری در 19 سال بررسی شده، طی زمستان 89 به ثبت رسیده است.

از سوی دیگر در این دوره 19 ساله، سال 1401 کمترین سطوح بیکاری جوانان را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر نرخ مشارکت جمعیت جوان این رده سنی در سال 1401 بهبود یافته است. اما آیا این امر می تواند به معنای بهبود وضعیت بازار کار جمعیت جوان باشد؟ در این گزارش نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله کشور از سال 1384 تا پاییز 1402 بررسی و به این سوال پاسخ داده شده است.

نرخ بیکاری چیست؟

در بازار کار هر ساله شماری از افراد 15 ساله و بیشتر (در سن کار) تمایل و توان کار کردن داشته و در این راستا فعالانه به جست و جوی شغلی مشغول می شوند. این گروه از افراد با عنوان «جمعیت فعال» شناخته می شوند. از این تعداد شماری در جست و جوی شغلی ناکام مانده و بیکار باقی می ماند. از محاسبه افراد بیکار به کل جمعیت فعال، نرخ بیکاری حاصل می شود. از آنجایی که این نرخ عدم استفاده کافی از نیروی کار عرضه شده را  نمایش می دهد، بررسی آن حائز اهمیت است.

بررسی ها نشان می دهد گروهی از نیروی کار عرضه شده، در سن 15 تا 24 سال بوده  و جمعیت جوان را در بر می گیرند. آمارها حاکی از آن است که نرخ بیکاری جوانان نسبت به نرخ بیکاری کل کشور در سطح بالاتری قرار گرفته است. در ادامه تصویر نرخ بیکاری جوانان این رده سنی طی 19 سال گذشته ارائه شده است. 

روند نرخ بیکاری جوانان ایرانی از سال 87 تا 96 چگونه بوده است؟

برش اول؛

افزایش جوانان بیکار در سال های پایانی دهه 80

بیکاری یک پدیده فصلی محسوب می شود. به این معنا که در برخی فصول نظیر تابستان به دلیل رونق کارهای فصلی نرخ بیکاری کمتر شده است. در مقابل در برخی فصول دیگر مانند زمستان نرخ بیکاری افزایش پیدا کرده است.

داده های منتشر شده توسط مرکز آمار نشان می دهد در بهار سال 84، نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله معادل 24 درصد بوده است. به بیان دقیق تر در بهار این سال از هر 100 جوان جویای کار، 24 نفر بیکار مانده اند.

بررسی ها نشان می دهد در بازه سال های 84 تا 87 نوسانات نرخ بیکاری محدود به بازه 20.4 تا 27.4 درصدی بوده است. نوسانات نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله از بهار 88 تا زمستان 89 در سطوح بالاتری قرار گرفته است. یعنی به صورت کلی جوانان 15 تا 24 ساله در سال های 88 تا 89 نرخ بیکاری بالاتری را نسبت به جوانان حاضر در این رده سنی طی سال های 84 تا 87 تجربه کرده اند. در زمستان 89 نرخ بیکاری جوانان این گروه سنی به 31.2 درصد رسیده که بالاترین نرخ بیکاری ثبت شده در 19 ساله بررسی شده است.

021224

برش دوم؛

چرا بازار کار در جذب جوانان پس از امضا برجام موفق نبود؟

تحرکات نرخ بیکاری 15 تا 24 ساله ها  بار دیگر در بهار 90 در سطوح پایین تری قرار گرفت و این رویه تا سال 93 ادامه دار شد، اما پایدار نماند. در سال 93 بار دیگر نرخ بیکاری بالا رفت و در سال 95 به سطوح 30 درصدی بازگشت.

در اواخر سال 94 برجام به امضا رسید و به دلیل چشم انداز مثبت اقتصادی، تمایل افراد به حضور در بازار کار بیشتر شد. اما ظرفیت جذب همه بیکاران در بازار کار پیش بینی نشده بود و به دلیل عدم وجود شغل کافی شمار جوانان بیکار بالا رفت.

خانه نشینی جمعیت جوان با شیوع کرونا بیشتر شد

از بهار 97 نوسان نرخ بیکاری پایین آمد و در ادامه به سطوح پایین تر از 27 درصد رسید. این امر به دلیل اشتغال جوانان نبوده است. بلکه در این دوره عده ای جوانان تمایل به مشارکت در بازار کار نداشته اند. این کاهش در نتیجه شیوع بیماری کرونا و آغاز قرنطینه ها بوده است. لذا عده ای از دایره تعریف افراد بیکار خارج شده و در محاسبات بیکاری لحاظ نشده اند.

برش سوم؛

تجربه نرخ بیکاری کمتر از 20 درصدی، آیا این رویه پایدار ماند؟

در زمستان 1401، نرخ بیکاری جوانان به 23.1 درصد رسیده است. این نرخ کمترین رقم ثبت شده از بیکاری جوانان در فصل زمستان طی 19 سال مورد بررسی بوده است. همچنین در تابستان سال 1401 نرخ بیکاری به 19.2 درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری ثبت شده در تمام فصول طی 19 سال بررسی شده است.

مشاهدات نشان می دهد این رویه مثبت در کاهش نرخ بیکاری پایدار نمانده و نرخ جوانان بیکار باردیگر در زمستان 1401 بالا رفته است. این نرخ همچنین در پاییز سال جاری به 20.6 درصد رسیده که در مقایسه با پاییز گذشته بیشتر بوده است. البته بررسی نرخ بیکاری به تنهایی کفایت نمی کند و لازم است تا همزمان نرخ مشارکت هم بررسی شود.

نتایج نشان می دهد نرخ مشارکت جوانان این رده سنی در سال 1401 بهتر از رقم این شاخص در سال 1402 بوده است. بنابراین به صورت کلی می توان گفت سال 1401، یک دوره طلایی در بازار کار جوانان بوده و افراد حاضر در این رده سنی طی این سال کمترین نرخ بیکاری را تجربه کرده اند.