در جستجوی فاتحان ماموریت غیرممکن!

کارشناسان معتقدند، مشکلات اقتصادی کشور به صورت ساختاری و البته ریشه در امتداد مدیریت نادرست در چند دهه اخیر دارد. به گونه‌ای که امروز به دلیل همین مشکلات با هر تکانه‌ای در سپهر سیاست داخلی و خارجی واکنش اقتصاد از همه حوزه‌ها سریع‌تر اتفاق می‌افتد. نگرانی مردم و کارشناسان از پیشرفت روند فعلی، دولت را ناگزیر به اعمال تغییر در تیم اقتصادی‌ کابینه کرده است. هرچند هیچ خبر رسمی در خصوص تغییرات احتمالی اعلام نشده است، با این حال ثبات اقتصادی در دولت یازدهم به واسطه حضور افرادی چون طیب‌نیا در وزارت اقتصاد، نام او را بیش از هر فرد دیگری به عنوان اصلی‌ترین گزینه تغییر در دولت، بر سر زبان ها انداخته است. اما آیا طیب‌نیا و افراد منتسب به او می‌توانند نقش یک قهرمان برای عبور از بن بست فعلی را ایفا کنند؟
وحید شقاقی‌شهری کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص به روزنامه «ابتکار» می‌گوید: «اگر آقای طیب‌نیا قرار است سکان‌دار جدید تیم اقتصادی باشد باید نسبت به دولت یازدهم تغییر رویه دهد. در هر حال برای عبور از بحران فعلی نیاز است تا جسارت بیشتری برای تغییرات ساختاری داشته باشیم.»
با این حال اما علی‌رغم اینکه تیم اقتصادی دولت تنها محدود به وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نمی‌شود اما تنها گمانه‌زنی‏ها حول این محور می چرخد که باید دید این تغییرات می‏تواند به مثابه یک دگرگونی عظیم در اقتصاد کشور شود؟
ویژگی‏های تیم اقتصادی هماهنگ، جسور و کارآمد چیست؟
بر کسی پوشیده نیست که اقتصاد ایران با مصائبی چون فساد و عدم شفافیت مواجه است. شاید جزو معدود دفعاتی که صحبت از شفافیت در سطح حاکمیت به طور گسترده شد در دولت یازدهم و اوج آن دولت دوازدهم بود. وزیر جوان کابینه حسن روحانی در مقطعی پافشاری جسورانه‌ای بر انتشار لیست ارزبگیران دولتی کرد که البته چندان بدون تبعات سیاسی برای وی و دولت نبود. با این حال برخی کارشناسان حلقه مفقوده عبور از این بحران را جسارت در ایجاد شفافیت می دانند.
وحید شقاقی شهری در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: «برای مقابله با جنگ بزرگ اقتصادی که علیه ایران شکل گرفته است نیازمند یک تیم اقتصادی هماهنگ، کارآمد و جسور هستیم تا بتوانند تصمیمات سخت بگیرند. در دولت یازدهم نیز تیم اقتصادی در پاره‌ای موارد نتوانست تصمیمات سختی مانند خصوصی‌سازی و اجرای طرح جامع مالیاتی را بگیرد اما در مجموع تیم فعلی اقتصادی برای عبور از این بحران هماهنگی لازم را ندارد.
وی می افزاید: ما به گرفتن تصمیمات سختی مانند ارتقای شفافیت، اعتماد سازی، مبارزه با فساد و اصلاح نظام مالیاتی که از نان شب برای اقتصاد کشور واجب‌تر است، نیازمندیم.
این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: مهمترین ابزاری که می‌تواند شفافیت را در اقتصاد ارتقاء داده و جلوی سفته بازی و سوداگری در اقتصاد کشور را بگیرد مالیات است. این مالیات باید بر مجموعه ثروت، عایدی سرمایه و سایر وجوه اقتصادی وضع شود که متاسفانه سابقه طولانی در تصویب نشدن دارد.
وی با بیان اینکه طرح جامع مالیاتی نیز پیشرفت قابل قبولی نداشته است، اظهار می‏کند چون اقتصاد ایران هیچ گاه شفافیت را بر نمی‏تافته اجازه کامل شدن این طرح داده نشده است . باید گفت در حال حاضر پاشنه آشیل اقتصاد ایران ضعف در نظام جامع مالیاتی است. این طرح کامل نشد و در این شرایط نمی توان مالیات بر مجموع ثروت را اجرا کرد چرا که سامانه اطلاعاتی کاملی در این خصوص نداریم.
شقاقی شهری با اشاره به اینکه تیم اقتصادی جدید باید به تغییرات ساختاری تن دهند، می گوید: این افراد در این راه به طور قطع با موانع فراوانی روبرو خواهند بود. اما تیم اقتصادی تنها معطوف به وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نیست بلکه وزارت‏خانه‏های مهمی چون صنعت، معدن و تجارت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند که شاید از سایر بخش‌های اقتصادی کشور تاثیرگذارتر هستند. بنابراین همه تیم اقتصادی باید با هم هماهنگ باشند.
ایستادگی حاکمیت در برابر اَبَر طبقه با نفوذ‌
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تنها با تغییر افراد کابینه شرایط اقتصادی تغییر نخواهد کرد، اظهار می کند: برای اصلاح وضع موجود باید تمام حاکمیت به کمک دولت آمده تا به ایجاد شفافیت در فضای اقتصادی کمک کنند.
وی تصریح می کند: حاکمیت باید عزم جدی داشته باشد و بدون توجه به منافع عده‌ای سامانه‌های مالیاتی را فعال کند. شفاف سازی در اقتصاد به طور قطع فریاد گروهی را بلند خواهد کرد اما حاکمیت هیچ چاره‌ای جز این نخواهد داشت تا اعتماد عمومی را جلب کند. باید مسئولیت پذیری و پاسخگویی در کشور فعال شود.
شقاقی شهری تاکید می کند: قطعاً بدون یک تیم اقتصادی هماهنگ، توانمند، با جرات و جسور، پاکدست و با سلامت اقتصادی امکان پیشبرد طرح های فوق الذکر وجود ندارد. بنده معتقدم و ایمان قلبی دارم عمده مشکلات فعلی اقتصاد ایران از درون اقتصاد است و سهم تحریم‌های بیرونی اندک است.
وی در ادامه می‌گوید: منافع بسیاری در شفافیت متزلزل خواهد شد اما این یک دگرگونی عظیم است که باید در فضای اقتصادی رخ دهد و مقابله با آن، یک عزم جدی در حاکمیت نیاز دارد. آزادسازی ارز در کنار گسترش پایه‏های مالیاتی که بتواند جلوی سوداگری را گرفته و بازتولید ثروت در کشور منجر به کاهش شکاف طبقاتی شود.
این کارشناس اقتصادی یادآور می شود: منافع ابر طبقه رانت خوار، که در کشور شکل گرفته تنها با شفافیت به خطر می‌افتد که باید هر سه قوه در برابر آن ایستاده و اعتماد مردم را بازگردانند.