شاید شما هم در این لحظه مثل بسیاری از آدم‌ها از فرد یا افرادی از خانواده، دوستان یا همکاران رنجیده خاطر هستید و حاضر به بخشیدن آنها نیستید. شاید هم با خود کلنجار می‌روید که ببخشید یا نبخشید. اگر بسیاری از ما از تاثیرات بخشیدن یا نبخشیدن از دیدگاه روانشناسی و پزشکی بر سلامت جسم و روانمان آگاه باشیم زودتر و بیشتر به بخشیدن فکر می‌کنیم تا نبخشیدن و حمل کردن هر لحظه رنجش و کینه با خودمان.
بخشش در روانشناسی
تعریف روانشناسی از بخشیدن این است: بخشش تصمیمی آگاهانه و عمدی برای رهایی از احساس رنجش یا انتقام نسبت به فرد یا گروهی است که به شما آسیب رسانده اند؛ بدون توجه به اینکه آیا واقعا مستحق بخشش شما هستند یا خیر.
به گفته روانشناسان، وقتی شما کسی را می‌بخشید به معنای این نیست که اشتباه و خطایی را که در حق شما انجام داده است، انکار کنید. بخشش و گذشت نه به معنای فراموش کردن است و نه به معنای چشم‌پوشی و انکار خطای دیگران. بخشش شما را مجبور نمی‌کند که با شخصی که به شما آسیب رسانده است، آشتی کنید. اگر چه بخشش می‌تواند به ترمیم یک رابطه آسیب‌دیده کمک کند.
تاثیر بخشش بر سیستم عصبی
به گفته پژوهشگران بخشش بر سیستم عصبی پاراسمپاتیک اثر می‌گذارد. درنتیجه تنفس و ضربان قلب آرام می‌شود و عملکرد سیستم گوارش و هضم نیز بهبود می‌یابد. سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک با هم کار می‌کنند. عملکرد این دو سیستم در کنار هم فشار خون و ضربان قلب شما را تنظیم می‌کند. در واقع سیستم عصبی پاراسمپاتیک آرامش‌بخش دستگاه عصبی است. هر کاری که برای آرام‌کردن خود هنگام استرس انجام می‌دهید، از جمله تمرین بخشش، این سیستم عصبی را فعال می‌کند و به تعادل بیشتر میان سیستم‌های عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک می‌انجامد.
هنگام رنجش، وقتی خشمگین می شوید و کلامتان تند و طعنه آمیز می شود، مغز بیکار نمی نشیند و هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند و به سلامت جسمانی و روانی شما آسیب می رساند.
تاثیر بخشش بر سلامت روان
بخشش سبب کاهش افسردگی، اضطراب و اختلالات مهم روانی می‌شود. در سال ۲۰۲۰، محققان آمریکایی درباره پرستاران زن پژوهشی انجام دادند تا تأثیر بخشش دیگران بر سلامت و رفاه روانی افراد در میا‌نسالی را بسنجند. بر اساس نتایج این پژوهش، بخشش ارتباط معناداری با پیامدهای روانی و اجتماعی مثبت مانند شکل گیری عواطف مثبت و همبستگی اجتماعی و کاهش پیامدهای منفی روانی مانند افسردگی دارد. بنابراین پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که بخشش به بهبود سلامت روانی مردم کمک می‌کند.
تحقیقی نیز دانشمندان کره ای در سال ۲۰۱۶ درباره تأثیر بخشش خود بر کاهش افسردگی پژوهشی انجام دادند. در این پژوهش، ۳۱۱ شرکت‌کننده به پرسش‌هایی درباره بخشش، دلسوزی برای خود و نشانه‌های افسردگی پاسخ دادند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن بود که بخشش خود نشانه‌های افسردگی را کمتر می‌کند. در واقع بخشش خود به فرد کمک می‌کند تا احساسات مثبتی داشته باشد و احساسات ناخوشایند و دردناک خود را از طریق درک‌کردن و مهربانی فراموش کند.
با مراحل بخشش آشنا شویم
از مرحله ای که ناراحتی و دلخوری ما از دیگری آغاز می‌شود و با بخشیدن یا نبخشیدن دیگران کلنجار می‌رویم تا زمانی که تصمیم می‌گیریم ببخشیم و از همه مواهب بخشیدن بهره‌مند شویم زمانی صرف می‌شود که میزان آن به خودمان بستگی دارد.
بخشیدن تجربه‌ای است که از ویژگی‌های شخصیتی و تجربه زیسته افراد تاثیر می‌گیرد بنابراین افراد به شیوه‌های مختلف می‌بخشند اما مراحل مشترکی وجود دارد که کار بخشیدن را برای ما آسانتر می‌کند. این موارد عبارتند از:
از صمیم قلب ببخشیم.
توقعات را کنار بگذاریم.
درک متقابل را تمرین کنیم.
تصمیم بگیریم که ببخشیم.
خودمان را ببخشیم.
تاثیر بخشش بر سلامت روان را به خود یادآوری کنیم.
درباره احساسات خود با کسی صحبت کنیم.
از متخصصان کمک بگیریم.
