مادران ماندگار سینمای ایران

مقام زن و مادر در سینمای ایران، همواره جایگاه بلندی داشته است؛ چه در این زمینه، به سینمای پیش از انقلاب رجوع کنیم و چه سینمای متحول‌شده پس از انقلاب را بنگریم؛ در تمامی این برهه‌ها، ردپای پررنگی از مقام زن و مادر را می‌بینیم تا متوجه شویم که سینمای ایران، در این زمینه، ادای دین شگرفی داشته است.

نکته قابل‌توجه در این زمینه آن‌که، نقش مادر، در تمامی گونه‌های سینمایی کشور، پررنگ بوده و مهم‌تر اینکه این نقش، هیچ‌گاه جنبه‌ای صوری و فرعی نداشته است. مادرانه‌های بسیاری در سینمای ایران جاودانه شدند که در جاهایی، حتی به کهن‌الگوهایی محبوب تبدیل شدند. قابلیت‌های درونی مقام مادر و جایگاه بیرونی آن، همواره این اجازه را به فیلمنامه‌نویسان داده است که نهایت بهره را از این موقعیت دراماتیک برده و بهره‌برداری‌های سینمایی شگرفی از آن به عمل بیاورند.

با سینمای مادرانه ما، تعریف مستقلی از زن ایرانی در مجامع بین‌المللی شکل گرفت و این می‌تواند ناقض تمامی تعاریف نادرستی باشد که از نقش و باطن زن ایرانی در برخی محافل مغرض بیان می‌شود

در این بهره‌برداری‌های درست و هوشمندانه است که تعریف مستقلی از زن ایرانی در مجامع بین‌المللی شکل گرفت و این می‌تواند ناقض تمامی تعاریف نادرستی باشد که از نقش و باطن زن ایرانی در برخی محافل مغرض بیان می‌شود. جلوه‌هایی از ایثار، مهربانی، تعهد، قدرت و کنش بر مبنای شایسته‌سالاری، همواره بر قامت مادران سینمایی کشور نقش بسته که در راستای جامعه تعریف می‌شود. هر جا هم که برخی فیلمسازان تلاش کردند تا چهره‌ای غیرواقعی از زن و مادر ایرانی به تصویر بکشند، آن آثار با بی‌مهری مخاطب، به فراموشی سپرده شدند تا حافظه بصری همه ما از مادران ایرانی تصویرگری‌های دلسوزانه و بزرگی چون فیلم مادر، میم مثل مادر، اجاره‌نشین‌ها، گل‌های داوودی، کیمیا، گیلانه، اینجا بدون من، مهمان مامان، زیر پوست شهر، خون‌بازی، شیار ۱۴۳، مامان و آثاری از این دست باشد.

این تصویرگری در هر برهه‌ای، با شرایط روز پیش رفته و به همین دلیل، نگاه سینمای ایران به مادر، همواره مشمول گذر زمان بوده و متوقف در برخی المان‌های قدیمی و کلیشه‌ای نشد.

اینها، مواردی است که سینمای ایران به جایگاه رفیع مادر روا داشته و همواره اهمیت چنین جایگاهی را در ساحت خانواده و اجتماع درک کرده است و به همین دلیل، مادر، خود به خط سیر اصلی روایت تبدیل شده که پیش‌برنده درام بوده است. این مهم در سینمایی که همواره عنوان می‌شود، قهرمان‌هایش، بیشتر مردها هستند، نکته حائزتوجهی است که نشان می‌دهد مادر به‌تنهایی توانسته در این سینمای به‌اصطلاح مردانه، پرچم زنان سرزمین را بالا نگه‌داشته و به روایت‌هایی برسد که حالا بخشی از بهترین‌های حافظه بصری همه ما را تشکیل می‌دهد.

منبع: ایرنا