کشف یک منظومۀ خورشیدی جدید که با نسبت‌های ریاضیاتی «می‌رقصد»

فرادید| طبق آنچه محققان هفته گذشته در مجله Nature گزارش دادند، مدت زمانی که طول می‌کشد تا هر یک از این سیارات به دور خورشیدِ منظومه بچرخد، نسبت بسیار منظمی با مدار سیارات همسایه‌اش دارد؛ این ویژگی در فضا بسیار نادر است.

به گزارش فرادید؛ طبق بیانیه آژانس فضایی اروپا، در حالی که اغلب منظومه‌های خورشیدی در آغاز شکل‌گیری‌شان همین حالت را دارند، تنها حدود یک درصد از منظومه‌ها به این شکل باقی می‌مانند. برای مثال، دوره‌های چرخش سیارات در منظومه شمسی ما چندان همسو نیستند، و تحقیقات جدید می‌تواند بینشی در مورد علت این امر ارائه دهد.

رافائل لوک، یکی از نویسندگان این مطالعه و ستاره شناس دانشگاه شیکاگو، در مورد منظومۀ تازه کشف‌شده می‌گوید: «این مانند نگاه کردن به یک فسیل است. مدار سیارات این منظومه امروز هم مانند یک میلیارد سال پیش هستند».

سیاره‌های اول تا سوم هر کدام در مدت دو بار گردش سیارۀ بعد از خودشان به دور خورشید، سه بار در مدار چرخش می‌کنند. سیاره‌های چهارم و پنجم نیز هر کدام به ازای چهار بار چرخش سیاره‌های بعد از خودشان سه بار در مدار می‌چرخند.

اکثر سیستم‌های سیاره‌ای به مرور زمان از این نوع روابط همگام‌سازی شده خارج می‌شوند؛ چه در اثر برخوردهای شدید و چه در اثر تشکیل یک سیاره بسیار بزرگ یا گذر از نزدیکی یک ستاره دیگر. اما مطالعۀ این منظومۀ جدید می‌تواند نحوۀ عملکرد منظومه‌های خورشیدی در مراحل اولیه شکل‌گیری‌شان را برای ما روشن کند.

منظومه خورشیدیِ کشف‌شده، در صورت فلکی کُما برنیکس قرار دارد و ستارۀ آن شعاع و جرمی در حدود 80 درصد خورشید ما دارد. شعاع سیارات این منظومه نیز بین 1.94 تا 2.85 برابر زمین است و اندازه آنها چیزی بین اندازۀ زمین و نپتون است.

اما چیزی که گروه تحقیق را واقعاً مجذوب خود کرد، مدارهای این منظومه بود؛ مدت زمان گردش سیارات اول و دوم به دور خورشید در یک نسبت دقیق ریاضیاتی قرار داشت و همین نسبت بین سیارات سوم و چهارم نیز برقرار بود.

سپس تیم تحقیق با پیش‌بینی روابط مداری و تطبیق این پیش‌بینی‌ها با داده‌های جمع‌آوری‌شده، دو سیاره دیگر را نیز کشف کردند. جالب اینکه این سیارات نیز با نسبت‌های منظمی به دور ستاره حرکت می‌کردند: سیاره سوم به ازای هر دو دور سیاره چهارم، سه بار به دور ستاره می‌چرخد، و سیاره‌های چهارم و پنجم به ترتیب به‌ازای هر سه دور سیاره پنجم و ششم، چهار بار به دور ستاره می‌چرخند.

هیو آزبورن، یکی از نویسندگان این مطالعه و اخترفیزیکدان دانشگاه برن در سوئیس، به گاردین می گوید: «من به نوعی از کشف این منظومه شوکه و خوشحال شدم».

هر شش سیاره دارای مداری بین 9 تا 55 روز هستند که در مقایسه با مدارهای منظومه شمسی ما کوتاه است. (عطارد، نزدیکترین سیاره به خورشید ما، هر 88 روز یک بار به دور خود می چرخد.) در نتیجه، سیارات تازه کشف شده نزدیک به ستاره خود قرار دارند و بسیار داغ هستند - بین 330 تا 980 درجه فارنهایت.

محققان جرم سه سیاره را مورد بررسی قرار دادند و چگالی کم آنها نشان می‌دهد که آنها دارای اتمسفر با مقدار زیادی هیدروژن هستند. به گفته دانیل کلری، آنها همچنین ممکن است هسته‌های سنگی داشته باشند.