علامه محمدتقی جعفری از عالمان و فیلسوفان برجسته معاصر و صاحب تألیفات متعدد بوده که شرح و تفسیر نهج البلاغه یکی از مهمترین آنها است. این شرح دارای ویژگی‌های شاخصی است که در ادامه برخی از این ویژگی‌ها را خواهیم خواند.
فهرست مطالب
- ۱- محتوای عمیق و حجم زیاد شرح نهج‌البلاغه
- ۲- بهره‌گیری از زبان پارسی رسا و روان
- ۳- اثبات اعتبار متن و سند نهج‌البلاغه
- ۴- تلاش برای دریافت عمق اقیانوس نهج‌البلاغه
- ۵- استناد به آیات قرآن کریم و روایات
- ۶- استناد به اشعار برای تفسیر کلام امیرالمومنین
- ۷- بررسی ابعاد مختلف یک موضوع در کلام حضرت علی
- ۸- تلاش برای شناساندن شخصیت حضرت علی (ع) در جلد اول شرح نهج‌البلاغه
۱- محتوای عمیق و حجم زیاد شرح نهج‌البلاغه
یکی از ویژگی‌های این اثر، محتوای عمیق و حجم زیاد آن است. دلیل این امر را باید در گستردگی و وسعت دانش مؤلف آن جست. شرح و تفسیر علامه جعفری بر نهج البلاغه تا خطبه ۱۸۵ انجام شده است.
۲- بهره‌گیری از زبان پارسی رسا و روان
اين شرح به زبان پارسى رسا و روان عرضه شده و براى خوانندگان فارسى‌زبان داراى جذابيت قلمى خاصى است. ترجمه متن نهج‌البلاغه بسيار خوب، دقيق و روان است. اين ترجمه هر چند تحت‌اللفظى نيست؛ اما با تقيد به متن، به سهولت مراد و مقصود صاحب کلام را بيان کرده و با استفاده از کلمات توضيحى، تعقيدات متن را برطرف کرده است.
۳- اثبات اعتبار متن و سند نهج‌البلاغه
توجه به سند سخنان امام عليه‌السلام و اثبات موثق بودن آنچه در نهج‌البلاغه گردآورى شده، از ديگر امتيازات اين شرح است. استاد با پيگيرى اسناد مى‌کوشد تا خواننده را مطمئن سازد که بدون ترديد آنچه را که در نهج‌البلاغه گرد آمده، از آنِ امام عليه‌السلام بداند.
۴- تلاش برای دریافت عمق اقیانوس نهج‌البلاغه
عبور از ظواهر الفاظ و بسنده نکردن به شرح زيبايى‌هاى لفظى و ادبى نهج‌البلاغه و تلاش براى دريافت عمق اقيانوس کلام مولى عليه‌السلام نيز از ديگر ويژگى‌هاى اين اثر تاريخى است.
۵- استناد به آیات قرآن کریم و روایات
نگارنده بر آن است که در فهم کلام اميرالمؤمنين عليه‌السلام، نمى‌توان از قرآن کريم و کلمات و روايات نبوى چشم پوشيد. لذا در جاى جاى اين شرح، استناد به قرآن کريم و روايات به چشم مى‌خورد که منبعى ارزشمند براى شناخت نهج‌البلاغه است. توجه زیاد به آیات در این تفسیر از آنجا مشهود است که علامه علاوه بر ذکر آیات، خود آیات را نیز بررسی و تفسیر کرده و در این زمینه از اقوال سایر مفسران هم مدد جسته است و این از اعتقاد علامه به اصل تفکیک ناپذیری قرآن از روایات حکایت دارد.
۶- استناد به اشعار برای تفسیر کلام امیرالمومنین
یکی دیگر از منابع علامه در تفسیر نهج البلاغه، استناد به شعر است که اشعار فارسی و عربی را شامل می‌شود و به‌ویژه اشعار فارسی که بسیار در این تفسیر به چشم می‌خورد؛ و در تفسیر کلام امیرالمؤمنین (ع) که منبع فصاحت و بلاغت است، مراجعه به اشعار و متون ادبی امری خالی از لطف نیست.
۷- بررسی ابعاد مختلف یک موضوع در کلام حضرت علی
علامه جعفری در مواردی مجموعه سخنان علی(ع) پیرامون یک موضوع را گرد هم آورده و میزان اهمیت آن مسئله را از نگاه علی (ع) بیان کرده است؛ همچنین نگاه جامع‌نگرانه حضرت (ع) را ترسیم کرده و مخاطب را با زوایای فکری آن حضرت (ع) درباره یک موضوع آشنا ساخته است.
۸- تلاش برای شناساندن شخصیت حضرت علی (ع) در جلد اول شرح نهج‌البلاغه
یکی از ويژگى‌هاى برجسته اين شرح، اختصاص يک جلد کامل با بيش از سيصد صفحه، به شناخت اميرالمؤمنين عليه‌السلام از ابعاد مختلف است. اين جلد که به عنوان مقدمه شرح نهج‌البلاغه مى‌باشد، به موضوع رسالت انسانى و شخصيت على عليه‌السلام مى‌پردازد و مى‌کوشد تا زواياى ناشناخته يا کم‌شناخته شخصيتى آن حضرت را در قالب جملات و کلماتى دلنشين و با استفاده از آرا انديشمندان مسلمان و غيرمسلمان و نيز در پرتو قرآن کريم و روايات نبوى و همچنين سخنان خود آن حضرت را بررسى نمايد.
