خواندنی ترین مطالب از زندگی‌نامه و رمان‌های انوره دو بالزاک

اُنوره دو بالزاک (Honoré de Balzac) نویسنده نامدار فرانسوی قرن ۱۹ است. او را پیشوای مکتب واقع‌گرایی اجتماعی می‌دانند، برخی از رمان‌های او مانند بابا گوریو جز صد کتاب برتر هستند که توسط فهرست‌های معتبر مختلفی معرفی شده‌اند. در ادامه مهم‌ترین نکات زندگی، سبک نگارش او و مهم‌ترین رمان‌های این نویسنده معرفی می‌شود و سپس توضیحی درباره بهترین ترجمه‌های فارسی رمان‌های این نویسنده داده می‌شود.

زندگی‌نامه اُنوره دو بالزاک

انوره دو بالزاک (Honoré de Balzac) در خانواده‌ای متوسط در شهر تور فرانسه به‌ دنیا آمد. از ۸ تا  ۱۴ سالگی در مدرسه‌ شبانه‌روزی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۸۱۴ به‌همراه خانواده به پاریس رفت و دو سال دیگر به تحصیلات خود ادامه داد. پس از آن، به مدت سه سال نزد یکی از دوستان خانوادگی به کار وکالت پرداخت. در سال ۱۸۱۹ پدر بالزاک بازنشسته شد و خانواده‌ او به دلایل مالی، ناگزیر خارج از پاریس سکنی گزید. انوره دو بالزاک با وجود عدم تمایل خانواده، کار در وکالت را رها کرد و در پاریس ماند تا نویسنده‌ مشهوری شود.

در آن دوره، دو ژانر خاص از رمان‌ها، هم از نگاه منتقدان و هم از نظر عموم مردم، مورد استقبال بود: رمان‌های تاریخی و رمان‌های شخصی که در آن‌ها زندگی یک فرد خاص با جزئیات روایت می‌شود. انوره دو بالزاک در ابتدا، با پیروی از والتر اسکات، به نوشتن رمان‌های تاریخی پرداخت که در آن توفیقی نیافت و خود، بعدها از آن به عنوان «مزخرفات ادبی» یاد کرد. پس از آن بود که به نوشتن رمان‌های شخصی روی آورد.

آثار اولیه‌ی انوره دو بالزاک که در آن ایام برای گذران زندگی نوشته می‌شد، چندان از اقبال و همراهی خوانندگان برخوردار نشد. پس بالزاک تصمیم گرفت در حوزه‌ نشر و چاپ به فعالیت بپردازد که این کار نیز جز ناکامی مالی و بدهی فراوان، نتیجه‌ای برای وی در بر نداشت. انوره دو بالزاک در سال ۱۸۲۹ اولین اثر قابل توجه خود، «فلسفه‌ی زندگی زناشویی» را منتشر کرد. پس از انتشار رمان «چرم ساغری» در سال ۱۸۳۱ و دستیابی به شهرت، انوره دو بالزاک تمام وقت خود را صرف نوشتن کرد.

سبک نگارش و دیدگاه‌های انوره دو بالزاک

رمان‌های انوره دو بالزاک تلاطم سرنوشت انسان‌ها را در پس ظرافت‌ها و فلاکت‌های زندگی و درام‌های نهان آن به تصویر می‌کشد. بالزاک در آثار خود در قالب وقایع‌نگار جامعه‌ فرانسه‌ زمان خود ظاهر شده است. رمان‌های او به لحاظ پرداختن به شخصیت‌های متنوع و متعدد و بررسی تمام جوانب زندگی افراد در جامعه از قبیل آداب و رسوم، تجارت، بانکداری، انتشارات، صنعت، هنر، ادبیات، سیاست، فرهنگ و پیچیدگی روابط فردی و اجتماعی، بی‌نظیر است. آثار انوره دو بالزاک بر بسیاری از نویسندگان پس از وی مانند مارسل پروست، گی دو موپاسان، گوستاو فلوبر، فئودور داستایوفسکی، چارلز دیکنز، امیل زولا و دیگران تأثیر گذاشته است.

انوره دو بالزاک به عنوان یکی از پیشگامان رئالیسم در ادبیات شناخته می‌شود. «کمدی انسانی» بیش از ۹۰ رمان و داستان کوتاه از نوشته‌های او را در بر دارد و مترصد است واقعیت‌های زندگی فرانسه‌ قرن نوزدهم را به تصویر بکشد. رتبه‌بندی‌های اجتماعی، پول و جاه‌طلبی‌های شخصی از دید بالزاک، تأثیرگذارترین عوامل بر جامعه هستند. این دیدگاهِ او مورد تأیید منتقدان گرایش‌های مختلف سیاسی قرار می‌گرفت و حتی امروزه نیز برای خوانندگان آثار بالزاک از جذابیت برخوردار است.

عشای ربانی ملحدان

عشای ربانی ملحدان (The atheists mass) داستان آقای دسپلن، جراحی حاذق و ملحد است.دسپلن عشای ربانی را که از بدعت‌های پاپ است و بیش از ۶ قرن سابقه ندارد نوعی زهد فروشی و عملی بیهوده می‌داند. دسپلن از تفریحات ملحدانه خود آشکارا لذت می‌برد روزی دستیار سابق و دوستش دکتر هوراس بیانشون او را می‌بیند که در مراسم عشای ربانی کلیسا حاضر شده است. وقتی دسپلن از کلیسا بیرون می‌زند، بیانشون با سوال‌هایی که از کشیش می‌پرسد درمی‌یابد که دسپلن چهار نوبت در سال به کلیسا می‌رود و...

سزار بیروتو

بالزاک پیش از اتمام این کتاب در سال ۱۸۳۷ پس از ارائه ۲۰ هزار فرانک توسط لو فیگارو ، به شرط آماده بودن برای نمایش تا قبل از ۱۵ دسامبر همان سال ، پیش‌نویس خام آن را به مدت شش سال نگه داشت. در توضیح تأخیر بعدا می‌نویسد: "من شش سال پیش نویس «سزار بیروتو» را نادیده گرفته‌ام و ناامید بوده‌ام که بتوانم هر کسی را به شخصه یک مغازه دار نسبتا احمق، تا حدودی متوسط علاقه‌مند کنم ، که بدبختی‌های او امری عادی است ، نمادی از دنیای جهان تاجر کوچک پاریسی که ما اغلب اوقات او را مسخره می‌کنیم
سزار مردی دهقان از منطقه تورین است. وی در آغاز رمان ، در سال ۱۸۱۹ ، صاحب یک مغازه عطر سازی موفق ، La Reine des Roses ، به عنوان معاون شهردار محله خود در پاریس انتخاب شد و به او لژیون افتخار اعطا شد. در طول انقلاب او در قیامی مشهور علیه جمهوری شرکت کرد، در یک مرحله با ناپلئون بناپارت روبرو شد و این را اغلب در گفتگو ذکر می‌کند. وی با کنستانس ازدواج کرد. او از طریق دفتر اسناد رسمی خود روگوین با پول قرض گرفته شده درگیر سوداگری در مورد دارایی می.شود. او قصد دارد تجارت خود را با یک محصول جدید روغن مو گسترش دهد و دستیارش Anselme Popinot (که عاشق سزارین است) به عنوان شریک تجاری خود باشد. همه این برنامه‌ها باعث شده است که بدهی‌های کلانی را به او تحمیل کند.

تلاش‌های وی برای دریافت کمک مالی از بانکداران مختلف بی نتیجه است و در نهایت به دام برشکستگی می‌افتد.

سرانجام سزار وقتی موفق به کسب و کارش با Popinot شد ، تمام بدهی‌های خود را پرداخت می‌کند. او سپس ناگهان می‌میرد ، اما خوشحال از اینکه آبروی او برگشته است.
سزار بیروتو شرح ورشکستگی بازرگانی ساده دل، شرافتمند و پرهیزگار است که در سایه تلاش و کوشش بسیار، اعتبار و ثروتی یافته و به قضاوت دادگاه بازرگانی و معاونت شهرداری یکی از بخش‌های پاریس رسیده و نشان لزیون دونور گرفته است. وی در نتیجه همین موفقیت‌ها مغرور می‌شود و مهمانی باشکوهی ترتیب می‌دهد که نه تنها سرمایه‌اش به در می‌رود، بلکه آبرو و شرافت خود را نیز به خطر می‌اندازد و ورشکست می‌شود. با مطالعه شرح این ورشکستگی، از وضع اجتماعی پاریس در نیمه اول قرن نوزدهم اعمال سفته‌بازان و رباخواران آگاه می‌گردیم.

زنبق دره

داستان با پسری به نام فلیکس آغاز می‌شود، نوجوانی که تا به حال از طرف خانواده خود محبتی دریافت نکرده و شناختی از احساسات ندارد. او جوانی نحیف، رنگ‌پریده و کوتاه قد است که چهره‌ای کودکانه و نازیبا دارد و در یکی از مهمانی‌های نجیب‌زادگان، با کنتسی به اسم هنریت آشنا می‌شود. آن‌ها در آینده بر حسب اتفاق همدیگر را ملاقات می‌کنند و این آغاز یک دوستی طولانی است که در گذشت زمان بارها و بارها تغییر شکل می‌دهد. بالزاک در کتاب زنبق دره (The Lily of the Valley) با دقتی ستودنی لحظات تعیین‌کننده این رابطه را توصیف می‌کند و همدردی خواننده را برمی‌انگیزد.

هنریت بانویی بلندمرتبه، زیبا و باحیا است که ابتدا با دیده ترحم فلیکس را می‌بیند. احساسات او مادرانه و دلسوزانه هستند، اما زمانی که ارتباط فلیکس با خانواده کنتس بیشتر می‌شود، این پسر جوان است که سعی می‌کند سرخوردگی‌های عاطفی هنریت در زندگی خانوادگی‌اش را جبران کند. ارتباط‌ آن‌ها مدتی به این شکل می‌گذرد اما فلیکس در سایه آموزش‌ها و رسیدگی‌های کنتس به سرعت به رشد عقلی و شخصیتی می‌رسد. احساسات او با گذشت زمان رنگ و بوی عاشقانه می‌گیرند و هنریت هم متوجه می‌شود پسر ترحم‌برانگیزی که روزی به راهنمایی‌های او نیاز داشت حالا تبدیل به مردی جوان و موفق شده، موضوعی که رابطه دوستانه – مادرانه آن‌ها کاملا دگرگون می‌کند.

شایان ذکر است که کتاب زنبق دره، رمان مورد علاقه شخص بالزاک بوده و شخصیت هنریت براساس دوست نزدیک او یعنی لور آنتوانت دو برنی (با نام خانوادگی هینر) شکل گرفته است. این بانو ۲۲ سال از بالزاک بزرگ‌تر بود و مدت کوتاهی بعد از خواندن نسخه کامل این رمان فوت می‌کند
این کتاب برای نخستین بار توسط م. ا. به آذین به فارسی برداگردانده شد و در سال ۱۳۹۵ تحت عنوان زنبق دشت با ترجمه مهدی سجودی مقدم و در سال ۱۴۰۰ با ترجمه محدثه صادقی منتشر شده است.

رازهای پرنسس دو کادینیان

 «رازهای پرنسس دو کادینیان» داستان کوتاهی از آنوره دو بالزاک است که در سال ۱۸۳۹ منتشر شد. این داستان در واقع بخشی از صحنه‌های زندگی پاریسی است. این داستان پتانسیلی دارد که می‌تواند به عنوان یکی از منابع حوزه مطالعات زنان مورد استفاده قرار گیرد و در واقع یکی از جالب‌ترین مطالعات زنان است. در این داستان بلند، چهره‌های شاخص بالزاکی را می‌بینیم؛ به‌ویژه شخصیت‌های متشخص، خوش‌پوش و خوش‌گفتاری چون اوژن دو راستینیاک، ماکسیم دو ترای، مارکیز دسپار. در این داستان شاهد بازی‌های ظریفی هستیم که با اینکه در سالن‌های اشرافی روایت می‌شوند اما فتنه‌ها و توطئه‌هایی حقیرانه دارند که با آن فضا بسیار مغایرت دارد. بالزاک، استاد بیان احساسات بود. متن داستان و دیالوگ‌ها آکنده است از عبارات عاطفی.

چرم ساغری

رمان چرم ساغری در سال ۱۸۳۱ توسط بالزاک نوشته شده است. این رمان، داستان مرد جوانی را روایت می‌کند که یک قطعه جادویی از چرم را پیدا می‌کند که تمام خواسته‌های او را برآورده می‌کند. با این وجود ، برای هر آرزوی اعطا شده، بخشی از انرژی بدنی وی کم می‌شود و مصرف می‌کند. قبل از اتمام کتاب، بالزاک با انتشار یک سری مقالات و قطعات داستانی در چندین مجله پاریسی، هیجان را در این مورد ایجاد کرد. اگرچه او پنج ماه از تحویل نسخه خطی عقب افتاده بود ، اما موفق شد علاقه کافی را ایجاد کند که این رمان بلافاصله پس از انتشار آن به فروش رفت. چاپ دوم، که شامل یک سری از دوازده "داستان فلسفی" دیگر بود، یک ماه بعد منتشر شد. اگرچه این رمان از عناصر خارق العاده ای بهره می‌برد ، اما تمرکز اصلی آن نمایش واقعی از زیاده خواهی ماتریالیسم بورژوایی است. توجه بالزاک به جزئیات برای توصیف خانه قمار، یک فروشگاه عتیقه فروشی، یک ضیافت سلطنتی و سایر مناطق محلی استفاده می‌شود. کتاب او همچنین شامل جزئیاتی از زندگی خودش به عنوان نویسنده مبارز است و شخصیت اصلی را در خانه‌ای شبیه به شخصی که در ابتدای فعالیت ادبی اشغال کرده است قرار می‌دهد. موضوع اصلی چرم ساغری تضاد بین میل و طول عمر است. پوست جادویی نمایانگر نیروی زندگی مالک است.

اوژنی ‌‌‌‌‌‌‌‌گرانده

کتاب اوژنی گرانده یکی از رمان‌های بی‌نظیر انوره دوبالزاک است که به هنگام انتشار بسیار ستوده شد. این رمان، ستیزه مرگبار میان خواسته‌های مادی و قدرت رهایی بخش احساسات را به تصویر می‌کشد. این کتاب، داستان دخترکی به ظاهر فقیر و در باطن ثروتمند است که به دلیل خساست پدر و قناعت بی‌اندازه مادر در نهایت بدبختی زندگی می‌کند. برعکس روحیات پدر، اوژنی دختری با روح لطیف و شخصیتی نجیب و دوست داشتنی می‌باشد و به واسطه آنکه وارث بی‌چون و چرای اموال خانواده خواهد بود دو خانواده با نام‌های کروشو و دگرانس با حرص و طمع می‌خواهند او را عروس خود کنند. اما وقتی شارل، برادرزاده آقای گرانده، از راه می‌رسد، اوژنی احساس می‌کند که عواطفی جدید در حال بیدار شدن در او هستند. این احساسات باعث می‌شوند اوژنی کاملا در نقطه مقابل پدرش قرار گیرد و اتفاقاتی تراژیک برای همه به وقوع بپیوندد.

اوژنی گرانده (Eugenie Grandet) در میان آثار بالزاک نمونه توفیقی نادر است و به حکم ظاهر طرح آن در دوره‌ای از عمر نویسنده ریخته شده است که کلید رمز حیات اوست.

داستان اوژنی گرانده از فروغ قدرت هنری بی‌همتایی برخوردار است: شخصیت اوژنی و شخصیت پدرش، در میان همه‌ سیماهایی که زاده قلم این نویسنده نابغه هستند، به حق از کامیاب‌ترین و پخته‌ترین سیماها و شخصیت‌ها شمرده می‌شوند.
اوژنی گرانده در بازار کتاب ایران توسط چندین انتشارات از قبیل نشر افق، نشر جامی، نشر ناهید و انتشارات اردیبهشت به چاپ رسیده است و افرادی نظیر محسن سلیمانی، وحید منوچهری، شادی ابطحی و عبدالله توکل با بیانی روان به زیبایی، آن را به فارسی برگردانده‌اند.

زن سی ساله

این رمان سرگذشت دردناک زنی است که زندگی زناشویی کامش را برنمی‌آورد و سرانجام پس از وسوسه‌های بسیار به عشقی رمز آلود تن می‌دهد. وی به کودکی که حاصل این عشق اوست بیش از فرزند مشروع خود مهر می‌ورزد. دخترش که از راز مادرش آگاه است، آن کودک را به رودخانه می‌اندازد و خود با خشم از دامن آلوده مادرش به آغوش جوانی، که خود نیز مثل دختر دستش به خون آغشته است، می‌افتد و تا آخر عمر با هم به شادی زندگی می‌کنند. در انتهای داستان حوادث هیجان انگیزی روی می‌دهد و زن ناپاک از شدت درد و رنج می‌میرد
زن سی ساله از جهت مطالعهٔ دقیق عواطف انسانی و به‌ویژه تحلیل خواهش‌ها و هوس‌های زنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.بالزاک نگارش این رمان را در سال ۱۸۲۹ شروع و پس از آن چندین بار آن را بازنویسی کرد. نسخه نهایی زن سی ساله سرانجام در سال ۱۸۴۲ در پاریس به انتشار رسید. او به‌خوبی توانسته درونیات یک زن و خواسته‌های او را محور داستان قرار دهد و با قلم توانمند خود واقعیت را به شکلی صریح به تصویر بکشد. همچنین او با توصیفاتی که از وضعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی آن دوران داشته تصویر واضحی از واقعیت آن برهه از تاریخ پیش چشم خواننده قرار می‌دهد.
برخلاف سایر آثار بالزاک، در این رمان شخصیت مثبتی وجود ندارد و همه شخصیت‌ها در واقعی‌ترین حالت خود قرار گرفته‌اند. به عقیده برخی از منتقدین، در کنار واقع‌بینی - که عنصر همیشگی آثار بالزاک است - رگه‌هایی از بدبینی نیز در این اثر دیده می‌شود.

باباگوریو

یکی از رمان‌های جذاب او رمان باباگوریو است و در بسیاری از فهرست‌ها جز صد کتاب برتر جهان ذکر شده است. گاهی گفته می‌شود این کتاب چکیده بالزاکی است و محال است که کسی آن را بخواند و بالزاکی نشود. بابا گوریو داستان تلاقی سرنوشت انسان‌های گوناگون است که در قالب شخصیت‌های مثبت و منفی عناصر سازنده داستان را تشکیل می‌دهند. این کتاب در مورد پیرمرد رشته فروش سابق، گوریو است که دو دخترش را از هرچیزی در این دنیا بیشتر دوست دارد و به معنای واقعی کلمه حاضر است برای آن‌ها بمیرد. این رمان پربها جزو شاخص‌های اصلی در ژانر «رمان خانواده» است که مهر اسطوره‌ای پدرانه را از زاویه دیگر به نمایش گذاشته است. گوریو یک پیرمرد با عزت و احترام است که همه ثروت خود را برای خوشبختی دخترانش خرج کرده و حالا خود در پانسیون خانم ووکر زندگی ساده ای دارد. در این پانسیون، گوریو را بابا گوریو صدا می‌زنند. بابا گوریو به خاطر علاقه بیش از خود به دخترانش، همه جور رنجی را تحمل می‌کند. از رنج تحقیر شدن توسط دامادهایش گرفته تا رنج گرسنگی و حتی نادیده گرفته شدن توسط دختران خودش. او فقط می‌خواهد دخترانش در زندگی کمبودی نداشته باشند. بالزاک در این کتاب روایت ماجرایی را پیش می‌برد که حول زندگی جوان شهرستانی ساده‌دل، اوژن دو راستینیاک، است که به پاریس آمده و در پانسیونی، پانسیون ووکه، که محل اقامت افراد گوناگون و غریبی است. اقامت این جوان با گذشت داستان با گوریو دوست شده و وارد زندگی او و دخترانش می شود. کتاب باباگوریو با ارائه ی داستانی بسیار جذاب، جامعه ای را در کانون توجه قرار می دهد که جاه طلبی و پول پرستی را ارزش های خود می‌داند. داستان در پاریس بورژوایی قرن نوزدهم رخ می‌دهد. روایت بالزاک در تشریح فضای ویژه این پانسیون و شخصیت پردازی افراد مؤثر داستان خواننده را به میان ماجراها می‌برد. شخصیت‌های اصلی که حدودا هفت و هشت نفر هستند و هر کدام نمایانگر طیفی از طبقات اجتماعی و گذشته قشری خود هستند، در پانسیونی که متعلق به پیرزنی چاق است، گرد هم آمده‌اند که در حقیقت نمونه و سایز کوچکی از ساختار اجتماعی فرانسه را در خود دارند اما به خاطر جمع شدن در یک پانسیون حالا تقریبا سرنوشتی مشابه پیدا کرده‌اند. هرچند هر کدام از کاراکترها گذشته خاص خود را دارند و برخی از شخصیت‌های این رمان در دیگر رمان‌های بالزاک نیز حضور دارند. کلود فارو عضو فرهنگستان فرانسه می‌گوید که این داستان را صد بار خوانده و در دفعه صدم همان هیجان مطالعه اول به او دست داده‌است. داستان بابا گوریو نه فقط بزرگ ترینِ رمان‌های دنیاست بلکه به عقیده کلود فارو شاهکار شاهکارهای ادبی جهان و به عقیده فیلیپ برتو شاهکار نبوغ انسانی است. این کتاب توسط م. ا. به‌آذین، ادوارد ژوزف و مهدی سحابی به فارسی برگردانده شده‌است. 

فلسفه زندگی زناشویی

انوره دو بالزاک در این کتاب، با نگاهی آمیخته به طنز و فلسفه، به روابط زناشویی، مشکلات و پیامدهای آن‌ها پرداخته و راهکارهایی را نیز جهت حل آن معضلات ارائه کرده است. هرچند شاید نتوان این اثر را یک «رمان» به حساب آورد، با خواندن این کتاب با مجموعه‌ی سرگرم‌کننده و جالب‌توجهی مواجه می‌شوید که با زبان و شیوه‌ی جذاب و خاص انوره دو بالزاک به این موضوع پرداخته است.

سخن آخر

بالزاکی نویسنده پرآوازه فرانسوی است که با نبوغ خاص خود توانسته به بهترین وجه فرانسه قرن ۱۹ را به تصویر بکشد و موجب شود که نویسندگان بسیاری از او الگوبرداری کنند. شخصیت‌‌پردازی های او چنان ماهرانه انجام شده که اغلب فرد با خواندن یک رمان او به اصطلاح بالزاکی شده و سراغ سایر کتاب‌های او رفته‌اند. افراد بسیاری با شخصیت‌های داستانی بالزاک همذات‌پنداری کرده‌اند. اگر شما هم تجربه خوشایندی از همذات‌پنداری با این شخصیت‌ها دارید می‌توانید با سایر خوانندگان در میان بگذارید.