سمنان باوجود جمعیت بیش از 700 هزارنفری، هفتمین استان کشور از حیث وسعت محسوب می‌شود که باید بدون نگاه جمعیتی برای حفظ و احیای این عرصه‌های ملی تدابیری اتخاذ شود، این روزها به دلیل تنش آبی، فرونشست زمین و قاچاق بی‌رویه تاغ در مناطق بیابانی، وضعیت عرصه‌های طبیعی استان به مرز هشدار رسیده است و باید با تلاش و انسجام ملی و استانی و با تخصیص اعتبارات لازم برای رفع این معضل اقدام کرد.
مسئولان امر معتقدند پدیده بیابان‌زایی و افزایش کانون فرسایش بادی به دلیل کاهش محسوس آب‌های زیرزمینی در نواحی بیابانی ایران و استان سمنان به مرز هشدار رسیده است. اکنون نه‌تنها سمنان بلکه استان‌های حاشیه کویری گرفتار بیابان‌زایی، فرسایش بادی و ریزگردها هستند که محیط‌زیست و منابع طبیعی این مناطق را دچار چالش جدی کرده است.
طی سال‌های گذشته تغییرات اقلیمی و خشکسالی های پیاپی و بلندمدت، نبود مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف و حذف حق آبه های زیست‌محیطی موجب شد تا بخش قابل‌توجهی از منابع آبی خشک شود و افت سطح سفره‌های زیرزمینی را در بسیاری از مناطق کشور به همراه داشته باشد.
بر پایه تحقیقات انجام‌شده، پدیده بیابان‌زایی و ریزگردها در 209 دشت از دشت‌های کشور از جمله دشت‌های سمنان، دامغان، گرمسار را با مشکل مواجه کرده است.
تغییر جهت وزش باد از پیامدهای پیشروی کویر
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان گفت: تغییر جهت وزش باد، یکی از پیامدهای پیشروی کویر و افزایش کانون فرسایش بادی در این استان است.
تغییر جهت باد یکی از پیامدهای پیشروی کویر در سمنان است
علی ترابی افزود: شهرستان‌های سمنان، سرخه، آرادان و گرمسار بیشترین تأثیرپذیری از تغییر وزش باد را در استان سمنان دارند. وی اظهار داشت: خشکی و پیشروی بیابان، افزایش کانون‌های فرسایش بادی از جمله مشکلات مهم پیش روی اکنون این استان در بخش منابع طبیعی است.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس مطالعات موجود، سطح کانون‌های بحرانی فرسایش بادی در استان در حال افزایش است.
ترابی ادامه داد: در کویر به دلیل بالا بودن سطح رطوبت به‌هیچ‌عنوان نباید کانون‌های فرسایش بادی وجود داشته باشد اما در نواحی بیابانی استان این‌طور نیست و کانون‌های فرسایش بادی به‌شدت در حال افزایش است.
به گفته وی جاده تاریخی سنگ‌فرش جنوب گرمسار که برای عبور از باتلاق ساخته‌شده بود اکنون به دلیل کاهش آب ورودی به کویر درخطر فرسایش بادی است.
این مسئول اداره کل منابع طبیعی سمنان تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام‌شده در سال 1389 بیش از یک‌میلیون و 300 هزار هکتار از مناطق استان تحت تأثیر فرسایش بادی و 477 هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی شناخته‌شده است.
ترابی یادآور شد: کانون‌های فرسایش بادی سالانه 32 میلیارد ریال به زیرساخت‌های استان مانند جاده، ریل راه‌آهن، منازل مسکونی و محیط‌زیست خسارت وارد می‌کند.
از وزش باد تا آلودگی هوا
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان بیان داشت: در حدود 5.2 میلیون هکتار از مساحت این استان را بیابان تشکیل می‌دهد و این کانون‌های بحرانی خسارت زا در مراتع درجه چهار قرار دارد.
وی یادآور شد: جنوب آرادان و جنوب غربی سرخه از جمله مناطق کویری و تحت تأثیر کانون فرسایش بادی است که وزش باد در این مناطق موجب ایجاد گردوغبار نسبی شدید و آلودگی هوا می‌شود.
ترابی گفت: سال گذشته در بیش از 10 هزار هکتار از اراضی ملی استان عملیات بیابان‌زدایی انجام شد و نهال‌کاری در سه هزار و 500 هکتار در 50 منطقه این استان، بذرپاشی، کنترل هرز آب در 6 هزار و 500 هکتار، احداث بادشکن به طول یکصد کیلومتر با مشارکت مردمی و اجرای طرح ترسیب کربن با هدف توانمندسازی جوامع مناطق بیابانی مجموعه‌ای از اقدامات صورت گرفته در سال گذشته است.
وی بذرپاشی، کپه کاری، ایجاد بادشکن در اطراف مزارع، پاشیدن مالچ سنگریزه ای، کشت بافت گونه‌های سازگار با بیابان و توسعه تولید ذغال صنعتی را از دیگر راهکارهای مقابله با بیابان‌زایی و از راهکارهای حفظ و حمایت از درختان مناطق جنگلی و مناطق خشک و بیابانی برشمرد.
