قرص فلوکونازول چیست؟ نحوه و موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

داروی فلوکونازول ضدقارچ است و در درمان عفونت های قارچی استفاده می شود.

فلوکونازول چیست؟

فلوکونازول(Fluconazole) داروی ضد قارچ است که برای پیشگیری و درمان انواع عفونت های قارچی واژن، دهان، مری، شکم، گلو، خون، ریه‌ها و سایر اندام‌های بدن یا درمان مننژیت تجویز می شود.همچنین از این داروی ضد قارچ در کاهش میزان عفونت‌های کاندیدیاز در بیمارانی که تحت پیوند مغز استخوان قرار گرفته، شیمی درمانی یا پرتودرمانی می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عملکرد داروی فلوکونازول به این صورت است که رشد قارچ ها را بدن کند می کند و از این طریق عفونت را درمان می کند.نام دیگر این دارو دیفلوکان است.

فلوکونازول با نسخه پزشک در اشکال کپسول،قرص،شربت، پماد، ویال تزریقی در داروخانه ها موجود است. کپسول فلوکونازول با دوز 50،100،150 و 200 میلی گرم، قرص فلوکونازول با دوز 100،150 و 200 میلی گرم، شربت فلوکونازول با دوز 10 میلی گرم، پماد فلوکانزول با دوز 150 میلی گرم و ویال تزریقی فلوکونازول با دوز 200 و 400 میلی گرم در داروخانه ها موجود است.

هشدار مصرف فلوکونازول

• حساسیت: اگر به داروی فلوکونازول یا سایر داروها یا ماده غذایی حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید.
• بارداری: مصرف فلوکونازول در بارداری ممکن است به جنین آسیب وارد کند اما در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشک قابل استفاده است.
• پیش از بارداری: به دیلیل عوارض احتمالی اگر قصد بارداری دارید، قبل از مصرف این دارو به پزشک اطلاع دهید. 
• شیردهی: مصرف فلوکونازول در شیردهی توصیه نمی شود و بهتر است با پزشک مشورت کنید.
• کودکان: مصرف فلوکونازول در کودکان توسط پزشک و با تعدیل دوز منعی ندارد. ایمنی و اثربخشی در کودکان زیر 6 ماه ثابت نشده است.
• سالمندان: مصرف فلوکونازول در سالمندان نیاز به تنظیم دوز دارد زیرا بیماران مسن به احتمال زیاد به مشکلات کلیوی مرتبط با سن مبتلا می شوند.
• سوابق بیماری: قبل از مصرف داروی فلوکونازول در صورت ابتلا به اختلالات قلبی، ضربان قلب نامنظم،نارسایی کبدی، کلیوی و بیماری خونی موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
• لیست داروها: قبل از مصرف داروی فلوکونازول لیست کاملی از داروها، مکمل ها و فرآورده های گیاهی که مصرف می کنید را در اختیار پزشک قرار دهید.
• الکل: همزمان با داروی فلوکونازول، از مصرف الکل بپرهیزید.
• رانندگی: در زمان مصرف این دارو توصیه می‌شود از رانندگی و یا انجام اموری که نیاز به هوشیاری کامل دارد، اجتناب کنید.
• آزمایش: حتما قبل از از انجام آزمایش پزشک را در جریان مصرف فلوکونازول قرار دهید زیرا این دارو می تواند موجب برخی تغییرات در نتایج آزمایشات خون شود.
• افزایش داروهای کاهنده ی قند خون: فلوکونازول می تواند اثر داروهای کاهنده ی قند خون مانند گلی بنکلامید، گلیبوراید و... را افزایش دهد.
• سیزاپراید: مصرف همزمان فلوکونازول با داروی سیزاپراید ممنوع است به دلیل احتمال ایجاد ضربان قلب نامنظم که می‌تواند خطرناک باشد.
• مصرف طولانی: چنانچه دوره درمان با فلوکونازول طولانی است به صورت منظم و دوره‌ای انجام آزمایشات لازم جهت بررسی عملکرد کلیه‌ها و کبد الزامی است.
• در صورت مصرف فلوکونازول، قبل از هرگونه عمل جراحی یا اقدام پزشکی، پزشک را از مصرف این دارو مطلع سازید.
• در صورت استفاده از قرص‌های ضد بارداری خوراکی، در طول درمان با داروی فلوکونازول، از سایر روشهای مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.
• محلول دهانی این دارو، حاوی ساکارُز است. در صورتی که در مورد هضم قند یا شکر مشکلاتی دارید، قبل از استفاده از این نوع فلوکونازول، با دکتر خود صحبت کنید.
•  فلوکونازول را با شیر و سایر فرآورده‌های لبنی استفاده نکنید. بهتر است یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از مصرف داروی دیفلوکان شیر ننوشید.

کاربردهای فلوکونازول

• قرص و کپسول فلوکونازول برای کاهش عفونت‌های کاندیدیاز در بیماران تحت پیوند مغز استخوان، شیمی درمانی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• داروی فلوکونازول برای درمان انواع عفونت قارچی دهان، مری، شکم، گلو، خون، ریه‌ها و سایر اندام‌های بدن تجویز می شود.
• قرص فلوکونازول برای درمان مننژیت نیز استفاده می‌شود.
• کپسول فلوکونازول برای جلوگیری از عفونت قارچی در بیماران مبتلا به ایدز هم استفاده می شود.
• پماد فلوکونازول برای عفونت قارچی واژن تجویز می شود.

12 نکته درباره نحوه استفاده از فلوکونازول

1. 1. قبل از مصرف فلوکونازول بروشور دارویی آن را با دقت بخوانید تا اطلاعات کاملی راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع باشید.
   2. دوز و مقدار داروی فلوکونازول، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
   3. کپسول فلوکونازول با دوزهای 50، 100، 150 و 200 میلی گرم موجود است. نسبت به خرید دوز تجویز پزشک مطمئن شوید.
   4. قرص فلوکونازول را می توانید قبل یا بعد از غذا مصرف کنید.
   5. کپسول فلوکونازول خرد نکنید و به صورت کامل همراه یک لیوان آب ببلعید.
   6. قبل از مصرف شربت فلوکونازول، آن را به خوبی تکان دهید.
   7. اگر بعد از مدتی استفاده از فلوکونازول علائم عفونت کاهش پیدا نکرد یا بدتر شد به پزشک اطلاع دهید.
   8. کپسول و قرص فلوکونازول معمولاً یک بار در روز تجویز می گردد.
   9. دوره درمان با فلوکونازول را کامل کنید و در صورت احساس بهبودی آن را قطع نکنید. این کار می‌تواند موجب مقاوم‌تر شدن عفونت و عود مجدد آن گردد.
   10. اگر با مصرف داروی فلوکونازول دچار مشکلات کبدی با علائم ادرار تیره، کاهش اشتها، تب و حالت تهوع داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
   11. داروی فلوکونازول ممکن است باعث بروز مشکلات پوستی شود. اگر دچار خارش، بثورات پوستی یا هر تغییری در سطح پوست شدید، به پزشک اطلاع دهید.
   12. در مدت درمان با این دارو تحت نظر پزشک باشید تا وضعیت بهبودی شما مورد ارزیابی قرار گیرد.

اشکال دارویی فلوکونازول

دستور مصرف فلوکونازول

دستور مصرف فلوکونازول و میزان دوز مصرفی آن به سن،نوع و شدت بیماری بستگی دارد. مقدار مصرف معمول این دارو به قرار زیر است:

مصرف فلوکونازول برای بزرگسالان چگونه است؟

1- کاندیدیازیس واژن: 150 میلی گرم از طریق خوراکی و به صورت یک بار در روز مصرف می شود.
2- کاندیدیازیس دهانی- حلقی و کاندیدیازیس مری: روز اول 200 میلی خوراکی، سپس روزانه 100 میلی مصرف می شود. و باید تا دو هفته ادامه یابد.
3- کاندیدیازیس سیستمیک: در مطالعات تا مقدار 400 میلی به صورت روزانه مورد استفاده قرار گرفته است.
4- عفونت های ادراری و پریتونیت در تعدادی از بیماران 50-200 میلی گرم روزانه مورد استفاده قرار گرفته است.

فلوکونازول برای کودکان چگونه استفاده می شود؟

از جدول زیر جهت محاسبه مقدار مصرف اطفال استفاده کنید.

مقدار مصرف فلوکونازول برای کودکان در مقایسه با بزرگسالان

مقدار مصرف فلوکونازول بر اساس نوع بیماری

عوارض جانبی فلوکونازول

فلوکونازول ممکن است مانند سایر داروها عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت بروز یا بدترشدن هر یک از عوارض های زیر حتما با پزشک مشورت کنید:

• سردرد
• سرگیجه
• دردهای شکمی
• تهوع و اسهال
• اختلال در چشائی
• اختلالات خونی
• آسیب کبدی

• مشکل در بلعیدن

• ضربان قلب سریع

• تب و لرز
• از دست دادن اشتها
• پف یا تورم در پلک ها یا اطراف چشم ها، صورت، لب ها یا زبان
• عوارض پوستی مثل پوسته شدن، سرخی، تاول زدن، نازک شدن پوست و نواحی مخاطی
• عوارض کبدی مثل تیره شدن ادرار، کاهش اشتها، کم رنگ شدن مدفوع، درد معده، خستگی و ضعف غیرعادی، زرد شدن چشم‌ها یا پوست
• خونریزی و یا کبود شدن قسمتی از بدن

• تنگی در قفسه سینه

• دهان خشک

• گرفتگی صدا

• درد مفاصل یا عضلات

• از دست دادن کنترل مثانه

با توجه به این‌که لیست عوارض کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

منع مصرف فلوکونازول

• داروی فلوکونازول در صورت ابتلای بیمار به عیب کار کبد یا پورفیری نباید مصرف شود.

• مصرف همزمان فلوکونازول با داروی سیزاپراید به دلیل احتمال ایجاد ضربان قلب نامنظم که می‌تواند خطرناک باشد، ممنوع است.

اگر شرایط یا بیماری های زیر را دارید، قبل از تجویز فلوکونازول پزشک را مطلع کنید:

• بیماری کبدی
• مشکلات قلبی (این دارو مشکلات ریتم قلب را افزایش می‌دهد.)
• حساسیت به سایر داروهای ضدقارچی
• مشکل در هضم قند یا شیر (شربت آن حاوی ساکارز است.)
• عدم تعادل مواد معدنی
• سوء جذب فروکتوز
• بیماری کلیوی

تداخل دارویی فلوکونازول

این جدول شامل همه تداخل های دارویی فلوکونازول نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین در زمان مصرف داروی  فلوکونازول آزمایش‌های پزشکی از جمله آزمایش‌های عملکرد کلیه و کبد را انجام دهید.

مصرف بیش از حد فلوکونازول

اگر فردی بیش از حد فلوکونازول مصرف کرد و با علائمی مانندترس، سوءظن و سایر تغییرات ذهنی، دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی که وجود ندارند رو به رو شد سریعا با اورژانس(115) تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت فلوکونازول

اگر یک نوبت مصرف فلوکونازول را فراموش کردید، دراسرع‌وقت آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعدی بود، نوبت فراموش‌شده را نادیده بگیرید. در نوبت بعدی دوز دارو را دوبرابر نکنید.

شرایط نگهداری از داروی فلوکونازول

• فلوکونازول را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• قرص و کپسول فلوکونازول را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
• شربت فلوکونازول را می‌توانید در یخچال نگهداری کنید اما توجه کنید که دارو نباید منجمد شود. شکل مایع این دارو تا دو هفته ماندگاری دارد و پس از آن باید دور ریخته شود.

اطلاعات تخصصی درباره فلوکونازول

مکانیسم اثر فلوکونازول

فارماکوکینتیک فلوکونازول

• نوزادان (26 تا 29 هفته) 73.6-46.6 ساعت (با افزایش سن، نیمه عمر کاهش می یابد)
• کودکان (9 ماه تا 15 ساله) 25-19.5 ساعت
• بزرگسالان با فعالیت کلیوی نرمال 3 ساعت
• سالمندان 46.2 ساعت
  

اسامی تجاری فلوکونازول موجود در ایران

توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری و پزشکی

• پیش از شروع درمان، نمونه کشت و گزارشات حساسیت بیمار به دارو بررسی شود.
• سطح کراتینین در ابتدای درمان ارزیابی شود.
• فعالیت کبدی (مانند ALT،AST و آلکالین فسفاتاز)، فعالیت کلیوی و سطح پتاسیم خون به صورت دوره ای ارزیابی گردد.
• در صورتی که بیمار در حال مصرف داروهای طولانی کننده QT می باشد، الکتروکاردیوگرام پایش شود.
• بیمار از نظر سمیت کبدی (یرقان)، مشکلات پوستی و درد های شکمی، طبق یک برنامه منظم پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.

سخن آخر