گیاهشناسی گندم
مراحل کاشت گندم
آمادهسازی زمین
آماده سازی زمین برای کشت گندم از اولین مراحلی است که باید یک ماه قبل از کشت انجام شود. گندم به صورت سطحی رشد می کند به همین دلیل باید زمین را تا عمق 25 سانتی متر شخم بزنید. بهتر است از ماشین آلات چندکاره که همزمان توانایی کوددهی، دیسک و کاشت را داشته باشد استفاده کنید زیرا موجب صرفه جویی در زمان و کشت یکنواختتر میشود.
انتخاب بذر مناسب گندم
انتخاب بذر مناسب برای کاشت گندم در گلدان یا باغچه از اولین مواردی است که باید در نظر گرفته شود. بذر گندم قبـل از کاشت باید ضد عفونی شده باشد. بالا بودن قوه نامیه بذر، پر محصول بودن، مقاومت نسـبت به آفات و امراض، خلوص بذر و مخلوط نبودن با بذر سایر محصولات از دیگر موارد مهم حین انتخاب بذر مناسب است.
کاشت گندم
کاشت گندم با روشهای مختلفی صورت میگیرد، کیفیت نهایی و مقدار محصول به نحوه و زمان کاشت، امکانات، مدیریت زراعی و آبیاری و... بستگی دارد.
روش های کاشت گندم
1-نواری
روش نواری کاشت گندم در زمین های دارای شیب مناسب کاربرد دارد که از دستگاه کمباین که همزمان میتواند دیسک، تسطیح و کاشت را انجام دهد استفاده می شود. در روش نواری اگر شیب زمین مناسب نباشد مرزهای زیادی در زمین ایجاد و در نتیجه شبیه به روش کرتی می شود.
2-خطی یا فارویی
3- کرتی
روش کرتی برای کاشت گندم روش سنتی است که به خاطر کوچک بودن زمین، شیب نامناسب و یا کمبود آب استفاده می شود. در روش کرتی پس از شخم زدن، بذرپاشی انجام می دهند و با دسیک آن ها را زیر خاک برده و مرزهایی در زمین ایجاد می کنند که این مانع ورود ماشین آلات به زمین و درنتیجه کاهش عملکرد را در پی دارد.
4-کشت بر روی پشتههای بلند
کشت بر روی پشته های بلند برای کاشت گندم، روش جدیدی است که قبل از کاشت با استفاده از دستگاه خط زن جوی و پشتههایی را ایجاد کرده و سپس آبیاری انجام میدهند تا علفهای هرز رشد کنند و سپس دستگاه کاشت را وارد زمین میکنند، علفهای هرز را از بین میبرند و بذرها بر روی پشته بهصورت ردیفی( بهطور معمول ۳ ردیف) و با عمق ۸ تا ۱۲ سانتیمتر قرار میگیرند. در این روش به خاطر عمق زیاد کاشت بذور و رطوبت زیاد در عمق خاک، آبیاری تا حدود ۴۰ روز در زمین انجام نمیشود.
مزایای کشت بر روی پشته های بلند
- تولید بیشتر
- افزایش راندمان مصرف کود به خاطر کود دهی بهصورت نواری
- کاهش فرسایش (به خاطر هدایت آب توسط فاروها)
- کاهش ورس (به خاطر عدم قرارگیری در شرایط غرقابی)
- کاهش مصرف علفکشها
- کاهش سله و خفگی بذور
- کاهش شدید مصرف بذر
- سبز شدن بیشتر و یکنواخت بذور
- آبیاری آسان قبل از کاشت بذر و کنترل علفهای هرز خارج شده از زمین
فیلم کاشت گندم
شرایط محیطی مورد نیاز برای کاشت گندم
خاک
- بهترین خاک برای کاشت گندم، خاک لومی یا خاک شنی و رسی عمیق است.
دما
- گندم گیاه مقاومی است که نسبت به افزایش یا کاهش دما واکنش نامطلوبی نشان نمیدهد. دمای ایدهآل برای رشد و جوانه زنی گندم ۴ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است. اما دمای ۲۵ درجه سانتیگراد بهترین دما برای رشد سریع و سالم گندم محسوب میشود.
مقدار مصرف بذر گندم در هکتار
- مقدار مصرف بذر گندم بستگی به نوع کشت دارد. در روش کشت دیم گندم در یک هکتار، 60 کیلوگرم بذر و در کشت آبی، 200 کیلوگرم بذر استفاده می شود.هر چه تجهیزات مکانیزه در هنگام کشت بیشترباشد کشت منظمتر انجام میشود و هدر رفت بذر کاهش پیدا می کند.
آبیاری گندم
- آبیاری گندم معمولاٌ در ۵ مرحله جوانه زدن، پنجه دادن، ساقه رفتن، گلدهی و دانه بستن صورت میگیرد. آبیاری کم در مراحل پایانی خصوصاً در مرحله دانه بستن میتواند بهشدت عملکرد نهایی را کاهش دهد.
کودهی
- کودهی یکی از شرایط لازم برای کشت گندم است که به خاک کودهای ازت، پتاس و فسفر را اضافه می کنند.ازآنجاکه جذب کود نیتروژن سریعتر از فسفر و پتاس است این کود را در چند مرحله اضافه می کنند.
مبارزه با علفهای هرز
- مبارزه با علفهای هرز به دلیل این که باعث کاهش عمکلرد گندم، برداشت و کیفیت آن می شود ضرروی است. روش های مبارزه با علف های هرز به دو صورت است.
1-کنترل زراعی
- عدم استفاده از کود دامی تازه
- ایجاد تراکم مناسب به جهت جلوگیری از ایجاد فضا برای علفهای هرز
- رعایت تناوب مثل کاشت گندم پس از گیاهان وجینی (آفتابگردان، ذرت، حبوبات و…)
- و…
2-کنترل شیمیایی
درصورتیکه آلودگی علفهای هرز بیش از آستانه اقتصادی باشد لازم است تا با مبارزه شیمیایی(سم زدن) آنها را کنترل کنیم.
آفات و بیماریها
- حشره سن گندم، یکی از مهمترین آفات گندم است که در دو مرحله خسارت می زند. بنابراین باید مزرعه در محدوده زمانی بهار مورد پایش قرار گرفته و اگر تعداد آنها از آستانه اقتصادی (حدود ۴ تا ۵ سن مادر در متر مربع) عبور کرد اقدام به مبارزه کرد. در صورت عدم مبارزه مناسب و تخمگذاری مرحله دوم آسیب را به مزرعه وارد خواهند کرد.
- سیاهک پنهان، بیماری قارچی است که باعث کاهش رشد ساقه و برگها میشود و رنگ برگهای به آبی مایل به سبز تغییر میکند. در صورت بیتوجهی به سیاهک پنهان، علاوه بر آلوده شدن دانهها ، خاک نیز آلوده شده و این آلودگی تا ۱ سال میتواند در خاک باقی بماند.
- سفیدک سطحی، نوع بیماری قارچی است که در اثر افزایش رطوبت و معمولاً از اوایل فروردین تا اوایل خرداد به وجود میآید. در ابتدا با ایجاد لکههایی با پوشش تارعنکبوتی سفید بر روی برگهای پایینی آغاز میشود و بهمرور ضخامت آنها افزایش یافته و به رنگ خاکستری و قهوهای روشن تمایل پیدا میکنند.
برداشت گندم آخرین مرحله است و زمانی باید انجام شود که بذرها سفت و رطوبت آن به حدود 12 تا 14 درصد برسد. اگر به هردلیلی برداشت گندم زودتر یا دیرتر اتفاق بیافتد، باعث کاهش وزن محصول و کیفیت محصول می شود.
کاشت گندم در گلدان
برای کاشت گندم در گلدان، از گلدانهای متوسط و یا گلدانهای جعبهای استفاده کنید که گیاه گندم برای توسعه ریشههای خود در خاک با تنگی جا رو به رو نشود.
مراحل کاشت گندم در گلدان
- در مرحله اول برای کاشت گندم در گلدان باید بذر گندم را یک شب در آب ولرم بخیسانید که این کار باعث افزایش سرعت جوانهزنی بذر می شود.
- می توانید بذر گندم را در عمق 3 تا 4 سانتی متری خاک بکارید اما بهتر است که بذرها جوانه بزنند و سپس به گلدان منتقل شود.
- گندم های جوانه زده را روی سطح خاک قرار دهید و آب را بر روی آن ها اسپری کنید.
- گلدان را در محیطی با نور کافی قرار دهید تا از تابش مستقیم نور خورشید بر روی آن جلوگیری شود.