روز جهانی آگاهی از سلیاک؛ بیماری سلیاک چیست و چه علائمی دارد؟
فهرست مطالب
تاریخ دقیق روز جهانی آگاهی از سلیاک در تقویم 1403
تاریخ دقیق روز جهانی آگاهی از سلیاک در تقویم 1403 برابر با روز جمعه 23 شهریور، ١٠ ربیع‌الاول 1446 و 13 سپتامبر 2024 است.
تاریخچه روز جهانی آگاهی از سلیاک
بیماری سلیاک توسط یک متخصص اطفال به نام ساموئل گی (Samuel Gee) در سال ۱۸۸۸ کشف شد. با توجه به نقش مهم کشف این بیماری در بهتر شدن زندگی مبتلایان به سلیاک، همچنین آگاهی از ریشه مشکل و آموزش‌هایی که به بهتر شدن وضعیت بیماران کمک کرد، روز تولد ساموئل گی به‌عنوان روز جهانی آگاهی از سلیاک انتخاب شد.
بیماری سلیاک(Celiac Disease)، وراثتی و مشکل خود ایمنی است که به علت حساسیت بدن به گلوتن موجود در مواد غذایی مثل جو، گندم و ... ایجاد می شود. زمانی که بیمار مبتلا به سلیاک، گلوتن دریافت می کند، سیستم ایمنی بدن به سلول های روده حمله می کند که به آن آسیب می زند و بدن نمی تواند مواد مغذی مثل ویتامین‌ها، پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی را جذب کند.
علت اصلی ابتلا به بیماری سلیاک چیست؟
علت اصلی ابتلا به بیماری سلیاک مشخص نیست. برای بعضی از افراد بیماری سلیاک از بدو تولد نمایان می شود اما در برخی دیگر به مرور یا پس از اولین جراحی، زایمان و ...
احتمال ابتلا به بیماری سلیاک در برخی افراد با عوامل خطر زیر شیوع بیشتری دارد.
عوامل خطر بیماری سلیاک
- مبتلایان به بیماری‌های خود ایمنی
- روماتیسم مفصلی
- دیابت نوع اول
- سابقه‌ی اختلالات ژنتیکی مثل سندروم ترنز و سندروم داون
- زایمان
- جراحی
- ابتلا به عفونت
- گذراندن دوره‌های پر استرس
- ابتلای یکی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری سلیاک یا درماتیت هرپتی فرموریس (سابقه خانوادگی)
- تیروئید
شیوع بیماری سلیاک چقدر است؟
شیوع بیماری سلیاک از هر 250 نفر 1 نفر است اما فقط 1 نفر از هر 10 نفر ممکن است از بیماری خود آگاه باشد.بعضی از این بیماران سلیاک، علائم خفیفی دارند یا ممکن است علائمی نداشته باشند.
علائم بیماری سلیاک در هرگروه به شکل مختلفی بروز می کند.
علائم بیماری سلیاک در کودکان
|
علائم گوارشی |
|
|
ناتوانی در جذب مواد مغذی |
|
|
علائم عصبی |
|
علائم بیماری سلیاک در بزرگسالان
|
علائم گوارشی |
|
|
علائم عصبی |
|
|
سایر علائم |
|
راه تشخیص بیماری سلیاک،انجام آزمایش خون و نمونه برداری از روده است. ابتدا آزمایش خون انجام می شود اگر آنتی بادی های خاص در خون بالا باشد احتمالا بیماری سلیاک وجود دارد که برای اطمینان بیشتر باید نمونه برداری روده انجام شود.برای نمونه برداری روده برای تشخیص بیماری سلیاک گاهی نیاز می شود که چندین بار انجام دهند، یک بار با وجود گلوتن و بار دیگر حذف گلوتن در رژیم غذایی و در آخر برای بار سوم زمانی که گلوتن دوباره مصرف می شود.
نحوه تشخیص بیماری سلیاک
- اندازه گیری آنتی بادی های خون از طریق آزمایش خون
- HLA تایپینگ
- نمونه برداری دئودنوم با آندوسکوپی
- تستهای تحمل خوراکی (گزیلوز و لاکتوز )
عوارض بیماری سلیاک
- کم خونی شدید
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
- عدم تحمل لاکتوز
- ریزش مو
- سقط جنین و نازایی
- ابتلا به پوکی استخوان زودرس
- مشکلات عصبی همچون زوال عقل، میگرن، صرع
- سرطان لنفوم روده و سرطان روده کوچک
راه های درمان بیماری سلیاک
راه های درمان بیماری سلیاک قطعی نیست و به بیمار توصیه می شود که رژیم غذایی بدون گلوتن را مصرف کنند یعنی باید غذاهایی شامل موارد زیر از وعده روزانه بیمار حذف شود.
- آرد سمولینا
- مالت جو و چاودار
- نگهدارنده‌ها و مواد افزودنی
- برخی از داروها
- بعضی از ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی
برای درمان بیماری سلیاک، دارویی تجویز نمی‌شود، ولی در صورت کم خونی و کاهش وزن شدید، پزشک مکمل‌های غذایی مثل آهن، فولات، روی و ویتامین دی را تجویز می‌کند یا اگر آسیب روده کوچک شدید و التهاب دیده شود، باید از استروئیدها جهت بهبود التهاب و کاهش علائم بیماری استفاده کرد. بیماران مبتلا به سلیاک باید در طول درمان به طور مداوم توسط پزشک معاینه شوند تا مشخص شود که بدنشان چگونه به حذف گلوتن واکنش نشان داده است.
رنگ مدفوع در بیماری سلیاک
رنگ مدفوع در بیماری سلیاک زرد رنگ و کمی شلتر از حد معمول است و مکررتر.
پرسش های متداول
| آیا بیماری سلیاک کشنده است؟ |
|
بیماری سلیاک کشنده است اگر تشخیص و درمان انجام نشود زیرا اکثر افرادی که رژیم غذایی را رعایت می کنند بهبود پیدا می کنند. |
| طول عمر بیماران سلیاک چقدر است؟ |
|
طول عمر بیماران سلیاک طبیعی است اگر به درستی این بیماری مدیریت شود. ولی اگر بیماری سلیاک درمان نشود، آسیب وارد شده به روده کوچک ادامه خواهد داشت و به طور بالقوه می تواند تهدید کننده زندگی باشد. |
| بیماری سلیاک قابل پیشگیری است؟ |
|
بیماری سلیاک قابل پیشگیری نیست ولی با تشخیص زودهنگام بیماری ممکن است از عوارض شدید جلوگیری کند. |
| آیا بیماری سلیاک خطرناک است؟ |
|
بله! اگر این بیماری کنترل نگردد خطر بروز سرطان های گوارشی وجود دارد. |
| بیماری سلیاک ارثی است؟ |
|
بیماری سلیاک تقریبا وراثتی است و سنین مختلفی را درگیر می‌کند. |
سخن آخر
در این مطلب به مناسبت روز جهانی آگاهی از سلیاک هر آنچه درباره این بیماری را باید بدانید در اختیار شما قرار دادیم و شما را با علت، علائم، تشخیص و درمان آن آشنا کردیم.در صورت ابتلا به این بیماری، تجربیات تان را در درمان این بیماری در قسمت نظرات تان با دیگران به اشتراک بگذارید.