معرفی رشته علوم اقتصادی؛ از لیست دروس تا آینده کاری و حقوق

اقتصاد یکی از وجوه مهم حرکت و پیشرفت کشورهاست ؛ چراکه تربیت متخصصان اقتصادی اولین گام حرکت به سوی تعالی و موفقیت در یک کشور است. رشته علوم اقتصادی(به انگلیسی Economical science) زیر مجموعه گروه انسانی است و از آنجایی که آینده یک کشور وابسته به وضعیت اقتصادی آن بوده، این رشته دارای اهمیت زیادی است و داوطلبان سه گروه آزمایشی علوم انسانی، تجربی، و ریاضی می توانند در آن را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.در این مطلب به بیان بازار کار رشته اقتصاد ، تاریخچه رشته اقتصاد ، دوره تحصیلی رشته اقتصاد ، مزایای رشته اقتصاد ، و ... می پردازیم.

آشنایی با رشته علوم اقتصادی

رشته اقتصاد( به انگلیسی Economy) زیرمجموعه علوم انسانی است و جزء رشته های راهبردی و اساسی در کشور به شمار می رود. دانشجویان رشته اقتصاد در دوران تحصیل خود با مبانی، اصول، چالش ها، و راهکارها و راه حل های اقتصادی و نظام های اقتصادی آشنا می شوند تا بتوانند با چیدمان درست و منطقی عناصر اقتصادی به بهترین شکل ممکن نیازهای انسان ها را تامین کنند.

هدف رشته علوم اقتصادی

هدف اصلی رشته اقتصاد بهینه سازی است؛ به این معنا که با توجه به منابع و محدودیت های آن بهترین انتخاب ها و کارها را انجام دهیم تا بیشترین منفعت را کسب کنیم. هدف از رشته اقتصاد تربیت متخصصانی است که بتوانند با کسب مهارت های لازم در دوران تحصیل خود، در موسسات و سازمان های مرتبط با حوزه اقتصادی مشغول به کار شوند.

ماهیت رشته علوم اقتصادی

دانشجویان علم اقتصاد در طول دوره تحصیل خود یاد می گیرند که تخصیص منابع را به صورت بهینه داشته باشند. به طور کلی اقتصاد را می تواند به دو اقتصاد کلان و اقتصاد خرد تقسیم کرد که اقتصاد کلان به بررسی رفتار اقتصادهای کلی در مقیاس منطقه ای، بین المللی و اقتصاد خرد به بررسی مصرف کنندگان ومشاغل می پردازد.

اقصاد دانان بررسی می کند که چگونه افراد، مشاغل، دولت ها و ملت ها در تخصیص منابع برای برآورده کردن خواسته ها و نیازهای خود تصمیم گیری می کنند، تلاش می کند تا تعیین کند که چگونه این گروه ها باید تلاش کنند تا برای دستیابی به حداکثر بازده تلاش کنند.

معرفی رشته اقتصاد در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر رشته اقتصاد به صورت اجمالی بررسی می شود.

رشته اقتصاد برای کسانی مناسب است که به مباحث اقتصادی وکار با پول علاقه دارند و از اعداد و ارقام نمی ترسند. دانشجویان رشته اقتصاد باید جستجو گر و کنجکاو باشند و به دنبال کشف پیوند مسائل و راه حل های آن بپردازند. فردی که در حوزه اقتصادی کار می کند باید شمّ اقتصادی و سوداگرانه داشته باشد؛ به این معنا که هم اهل ریسک و سود و زیان باشد و هم هوش و استعداد لازم را در بررسی اوضاع اقتصادی داشته باشد.

بخش عمده ای از فعالیت های اقتصاددانان جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنان با کامپیوتر هاست؛ به همین دلیل علاوه بر قدرت ذهنی لازم برای تجزیه و تحلیل، آشنایی با مهارت های هفتگانه ICDL و نرم افزارهای آماری رایانه ای و تسلط بر ریاضیات برای دانشجویان رشته اقتصاد ضروری است.

یکی از شروط موفقیت دانشجویان رشته اقتصاد خلاقیت و ایده پردازی است و کسانی که دارای این خصیصه باشند در محیط کاری خود زودتر پیشرفت می کنند.

ضریب دروس در کنکور علوم انسانی در رشته اقتصاد

رشته اقتصاد در زیرگروه 3 علوم انسانی قرار دارد و ریاضیات و اقتصاد بااهمیت ترین دروس قبولی رشته اقتصاد است. ضریب دروس در کنکور علوم انسانی در زیرگروه 3 عبارتند از؛

ریاضیات با ضریب ۴
• اقتصاد با ضریب 3
• ادبیات اختصاصی با ضریب ۲
• علوم اجتماعی با ضریب ۲
• سایر دروس با ضریب 1

گرایش های دوره کارشناسی رشته اقتصاد

اقتصاد نظری
• اقتصاد بازرگانی
• اقتصاد صنعتی
• اقتصاد حمل و نقل
• اقتصاد پول و بانکداری
• اقتصاد کشاورزی

اقتصاد نظری

گرایش اقتصاد نظری (theoretical economics) به جنبه های محض تئوریک و نظری رشته اقتصاد می پردازد و پایه ها و اصول و مبانی اصلی رشته اقتصاد را مطالعه می کند، مانند مباحث اقتصاد خرد و کلان. درواقع می توان گفت دانشجویان گرایش اقتصاد نظری با اصول اقتصاد و مقدمه آن آشنا می شوند و برای ورود به دنیای اقتصاد دانستن این اصول ضروری است.

اقتصاد بازرگانی

رشته اقتصاد بازرگانی(Business Economics) به نظریه ها و مباحث و موضوعات اقتصاد در عرصه های بازرگانی و تجارت می پردازد و دانشجویان رشته اقتصاد بازرگانی با موضوعاتی مثل مدیریت تولید، مدیریت بازاریابی، قوانین و مقررات مالیاتی کشور، مدل های تصمیم گیری در اقتصاد، و ... آشنا می شوند.

اقتصاد صنعتی

اقتصاد صنعتی(industrial economy) به موضوعات و مباحث مربوط به اقتصاد در زمینه صنعت می پردازد و ناظر به تئوری ها و نظریه هایی است که مربوط به بخش صنعتی است و بیشتر با مباحث اقتصاد خرد در بخش صنعتی سروکار دارد. دانشجویان رشته اقتصاد صنعتی به مطالعه مسائلی مثل رقابتی یا انحصاری بودن بازار، روابط کار، مدیریت بنگاه های صنعتی، تحولات دنیای صنعت، و ... می پردازند.

اقتصاد حمل و نقل

رشته اقتصاد حمل و نقل(Transport economics) به مطالعه مباحث نظری و تئوری در زمینه های حمل و نقل می پردازد. دانشجویان رشته اقتصاد حمل و نقل با مباحث مربوط به حمل و نقل شامل روش های حمل و نقل، نحوه ارزیابی خدمات حمل و نقل، نظریه های اقتصادی مرتبط و ... آشنا می شوند.

اقتصاد پول و بانکداری

گرایش اقتصاد پول و بانکداری (Money Economics and Banking) یکی از شاخه های علوم اقتصادی است که به بررسی و مطالعه مسائل و عملکرد بانک های داخلی و خارجی می پردازد. دانشجویان گرایش اقتصاد پول و بانکداری با مباحث مربوط به اسناد اعتباری ارزی، سیاست های پولی و مالی، تجزیه و تحلیل صورت حساب های مالی، و ... آشنا می شوند.

اقتصاد کشاورزی

رشته اقتصاد کشاورزی (Agricultural Economics) به مطالعه مسائل و موضوعات اقتصادی در بخش های مختلف کشاورزی می پردازد تا بتواند با درک درست مسائل، راه حل هایی را برای بهبود کشاورزی و اقتصاد ارائه دهد. دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی با نباحثی چون توسعه کشاورزی، بازاریابی محصولات کشاورزی، مدیریت مزرعه، جامعه شناسی روستایی، و .... آشنا می شوند.

دوره تحصیل رشته اقتصاد 4 ساله و معادل 8 ترم تحصیلی است. دانشجویان دوره کارشناسی رشته اقتصاد موظف به گذراندن 135 واحد درسی هستند. واحدهای درسی دوره کارشناسی همه گرایش های رشته اقتصاد عبارتند از؛

دروس عمومی : 20 واحد
• دروس اصلی : 78 واحد
• دروس اختصاصی اجباری : 28 واحد
• دروس اختصاصی اختیاری : 9 واحد

دروس عمومی همه گرایش های رشته اقتصاد

دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
• یک درس از دروس اخلاق اسامی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• یک درس از تاریخ و تمدن اسلامی
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• ادبیات فارسی
• زبان عمومی
• تربیت بدنی ۱
• تربیت بدنی ۲

دروس اصلی همه گرایش های رشته اقتصاد

زبان خارجی 2
• اصول سازمان و مدیریت
• حقوق تجارت
• مبانی جامعه شناسی
• ریاضیات 1
• ریاضیات 2
• پول و بانکداری
• آمار 1
• آمار 2
• روش تحقیق
• اقتصاد خرد1
• اصول حسابداری 1
• اصول حسابداری 2
• اصول بیمه اسلامی
• اقتصاد خرد2
• اقتصاد کلان 1
• اقتصاد کلان 2
• مبانی فقهی اقتصاد اسلام
• اقتصاد بخشی عمومی 1
• نظام اقتصادی صدر اسلام
• نظام های اقتصادی
• تجارت بین الملل
• مالیه بین الملل
• اقتصاد توسعه
• اقتصاد ایران

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد پول و بانکداری

عملیات بانکی داخلی
• عملیات بانکی خارجی
• سیاست های پولی و مالی
• بانکداری اسلامی
• روش های مقداری در بازرگانی
• سازمان های پولی و مالی بین المللی
• حسابداری شرکت ها
• تجزیه و تحلیل صورت های مالی
• ارزیابی طرح های اقتصادی
• تامین منابع مالی و بورس اوراق بهادار
• مدیریت مالی 1

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد نظری

اقتصاد کشاورزی
• اقتصاد مدیریت
• اقتصاد بخش عمومی 2
• اقتصاد ریاضی
• تاریخ عقاید اقتصادی
• اقتصاد سنجی
• ارزیابی طرح های اقتصادی
• برنامه ریزی اقتصادی
• اقتصاد منابع

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد صنعتی

اقتصاد صنعتی
• حسابداری شرکت ها
• حسابداری صنعتی 1
• اقتصاد منابع
• مدیریت تولید
• ارزیابی طرح های اقتصادی
• اقتصاد سنجی
• حقوق کار و روابط صنعتی
• پژوهش عملیاتی

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد بازرگانی

اقتصاد مدیریت
• روش های مقداری در بازرگانی
• مدیریت تولید
• ارزیابی طرح های اقتصادی
• حسابداری شرکت ها
• حسابداری صنعتی 1
• اصول بازاریابی
• اصول بیمه
• مدیریت مالی 1

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد حمل و نقل

پژوهش عملیاتی
• اقتصاد شهری
• اقتصاد منطقه ای
• اقتصاد حمل و نقل 1
• جغرافیای حمل و نقل
• برنامه ریزی اقتصادی
• برنامه ریزی حمل و نقل
• اصول بیمه
• بیمه حمل و نقل
• ارزیابی طرح های اقتصادی

دروس اختصاصی گرایش اقتصاد کشاورزی

اقتصاد کشاورزی
• توسعه و سیاست کشاورزی
• اقتصاد منابع
• اقتصاد سنجی
• ارزیابی طرح های اقتصادی
• بازاریابی محصولات کشاورزی
• مدیریت مزرعه
• جامعه شناسی روستایی
• پژوهش عملیاتی

دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته اقتصاد عبارتند از؛

دانشگاه آیت اله بروجردی - بروجرد
• دانشگاه آیت اله حایری - میبد
• دانشگاه ارومیه
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
• دانشگاه ایلام
• دانشگاه بجنورد
• دانشگاه بوعلی سینا - همدان
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه تهران
• دانشگاه خلیج فارس - بوشهر
• دانشگاه خوارزمی - تهران
• دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار
• دانشگاه رازی - کرمانشاه
• دانشگاه سمنان
• دانشگاه سیستان و بلوچستان - زاهدان
• دانشگاه شهید باهنر - کرمان
• دانشگاه شهید باهنر - کرمان (محل تحصیل مرکز آموزش عالی بافت)
• دانشگاه شهید بهشتی - تهران
• دانشگاه شهید چمران - اهواز
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه صنعتی شاهرود
• دانشگاه علامه طباطبایی - تهران
• دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه قم
• دانشگاه کردستان - سنندج
• دانشگاه گیلان - رشت
• دانشگاه لرستان - خرم آباد
• دانشگاه مازندران - بابلسر
• دانشگاه یاسوج
• دانشگاه یزد
• مجتمع آموزش عالی سراوان
• دانشگاه رازی - کرمانشاه

دانشگاه های غیرانتفاعی پذیرنده رشته اقتصاد عبارتند از؛

دانشگاه غیرانتفاعی چابهار
• دانشگاه غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی - اصفهان
• دانشگاه غیرانتفاعی علامه محدث نوری - نور
• دانشگاه غیرانتفاعی مفید - قم
• موسسه غیرانتفاعی رجا - قزوین
• موسسه غیرانتفاعی علامه قزوینی - قزوین
• موسسه غیرانتفاعی فضیلت - سمنان
• موسسه غیرانتفاعی کار (محل تحصیل واحد رفسنجان)
• موسسه غیرانتفاعی مهر - کرمان
• موسسه غیرانتفاعی نور هدایت - شهرکرد

همچنین رشته اقتصاد در دانشگاه های پیام نور و آزاد اسلامی نیز اقدام به پذیرش دانشجو می کند.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

در ایران، علم اقتصاد علاوه بر مقطع کارشناسی، در مقاطع بالاتر کارشناسی ارشد و دکترا نیز تدریس می شود. فارغ التحصیلان هریک از گرایش های رشته اقتصاد در مقطع کارشناسی می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد مجموعه علوم اقتصادی و انتخاب رشته مجموعه اقتصاد در یکی از گرایش های اقتصاد ادامه تحصیل دهند. گرایش های مجموعه دوره کارشناسی ارشد اقتصاد عبارتنداز؛

علوم اقتصادی:

توسعه اقتصادی و برنامه ریزی
• برنامه ریزی سیستم های اقتصادی
• اقتصاد انرژی
• بانکداری اسلامی
• اقتصاد و تجارت الکترونیک
• اقتصاد اسلامی
• اقتصاد نظری
• اقتصاد شهری
• اقتصاد فرهنگ و هنر
• اقتصاد محیط زیست
• اقتصاد مالی اسلامی
• اقتصاد آموزش

اقتصاد نفت و گاز:

تجارت نفت و گاز
• نهادها و سیاست های بین الملل در نفت و گاز
• حقوق تجاری و قراردادهای بین المللی نفت و گاز
• مدیریت مالی نفت و گاز

اقتصاد کشاورزی:

سیاست و توسعه کشاورزی
• اقتصاد تولید و مدیریت واحدهای کشاورزی
• اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست
• بازاریابی محصولات کشاورزی

وظایف اقتصاد دان

مهم ترین وظایف یک کارشناس اقتصاد عبارتند از؛

تحلیل و تجزیه داده های اقتصادی
• تصمیم گیری درباره مسائل اقتصادی و حل مسائل و مشکلات آن
• جمع آوری، پردازش، طبقه بندی و بازبینی و بررسی اطلاعات اقتصادی
• مشاوره های اقتصادی

مزایا و معایب رشته اقتصاد

رشته اقتصاد به لحاظ موضوع کلی است و حوزه های بسیار متنوعی را در بر می گیرد؛ به همین دلیل از بازار کار خوبی برخوردار است ولی به این معنا نیست که هر کسی اقتصاد بخواند سر کار می رود. با وجود این رقابت در کار بسیار زیاد است و کسانی می توانند از موفقیت های شغلی برخوردار باشند که ماهرتر باشند.رشته اقتصاد چندان با محیط های خطرناک و آسیب زا یا پر سروصدا سروکاری ندارد و معمولا کارشناسان اقتصادی در محیط های اداری و آرام مشغول به فعالیت هستند.

بازار کار و درآمد رشته اقتصاد

رشته اقتصاد به نسبت بسیاری از رشته های علوم انسانی از بازار کار خوبی برخوردار است (برای افرادی که توانمندی های لازم را در این رشته دارند.) و عموما به دلیل کار در حوزه های اقتصادی، درآمد بالایی را نیز برای متخصصان اقتصادی فراهم می کند. بازار کار فارغ التحصیلان رشته اقتصاد کلیه بخش های اقتصادی و مالی سازمان و شرکت های دولتی و خصوصی مثل وزارتخانه ها، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی، مرکز آمار، و ... است و آن ها می توانند در این سازمان ها مشغول به کار شوند.

آن ها می توانند در شغل هایی نظیر مدیر مالی، مشاور و تحلیلگر مالی سازمان، متصدی و کارمند بانک، کارشناس امور مالیاتی، کارشناس گمرک، معلم اقتصاد، کارشناس یا مدیر بازار یابی، کارشناس یا مدیر فروش، کارشناس یا مدیر تدارکات، کارشناس تحقیقات بازار، کارمند وزارتخانه (مثل جهاد کشاورزی، وزارت دارایی) و ... مشغول به کار شوند. همچنین فارغ التحصیلان رشته اقتصاد به دلیل آشنایی با بازار می توانند بعد از پایان تحصیل وارد حوزه های اقتصادی شوند و به طور مستقل سب و کار خود را راه اندازی کنند.

سوالات متداول درباره رشته علوم اقتصادی؟