آموزش قلمه و کاشت بنجامین؛ نحوه تکثیر و شرایط نگهداری + عکس

بنجامین(به انگلیسی Benjamin) درختچه ای زیبا و یکی از بهترین گیاهان در تصفیه هوای آلوده به شمار می‌رود. نگهداری بنجامین به دقت نسبتا زیادی نیاز دارد اما با کمی توجه و تامین نیاز های آن، سالیان سال برای شما سبز می‌ماند و در کنار شما قد می‌کشد. در این مطلب با ما همراه باشید تا با انواع مختلف و شرایط نگهداری گل بنجامین و روش تثکثیر این گیاه آشنا شوید.

با درخت بنجامین بیشتر آشنا شوید

گیاه بنجامین با نام انگلیسی Ficus benjamina از خانواده موراسه و بومی جنوب، جنوب شرقی و جنگلهای استوایی آسیا به ویژه هندوستان و استرالیا است. این درختچه زیبا دارای برگ های چرمی، بیضی شکل و نوک تیز است و شاخه ها خاصیت ارتجاعی و آویزان دارند. برگ ها هنگام رویش در جوانی به رنگ سبز روشن هستند و به مرور زمان به رنگ سبز تیره در می‌آیند. نگهداری بنجامین ابلق در آپارتمان نیازمند نور نسبتا زیادی است تا برگها رنگ زیبای خود را از دست ندهند.

جالب است بدانید بنجامین در محیط باز تا ارتفاع ۵ متر هم می‌رسد اما در آپارتمان ارتفاع کمتری دارد. ارتفاع این درختچه زیبا و تنه چوبی و پیچ خورده آن، موجب می‌شود که برای دکوراسیون های مدرن ادارات، شرکت ها و خانه های مسکونی بسیار مناسب باشد. این درختچه زیبا سالها عمر می‌کند و برای نگهداری در آپارتمان و پاسیو کاملاً مناسب است.

با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده در پژوهش هوای پاک ناسا، بعضی از گیاهان دارای قدرت سم زدایی از هوای اتاق هستند. یکی از این گیاهان منحصر به فرد درختچه زیبای فیکوس بنجامین است که در ردیف های بالای لیست خودنمایی می‌کند.

علاوه بر قدرت پاکسازی هوا،گل بنجامین از درختچه های محبوب در نظریه فنگ شویی نیز محسوب می‌شود، این نظریه عقیده دارد که گیاهان با جذب انرژی مثبت موجود در کائنات، سعادت و خوش اقبالی را به ما هدیه می‌دهند و وجود آنها برای داشتن یک فضای پر انرژی در خانه و محیط کار ضروری است. بنابر این درخت بنجامین به دلیل جذب انرژی های مثبت و قدرت بالا در تصفیه هوا گزینه مناسبی برای ادارات، شرکت ها و فضای آپارتمان نشینی است.

مشخصات گیاه بنجامین

نام علمی گیاه بنجامین: بنجامین فیکوس
• نام مشترک: نالان، بنجامین، درخت فیکوس
• نوع گیاه: خانگی، جاودانه
• اندازه بالغ: داخل ساختمان، 60 تا 180 سانت - درخت یا بوته ها
• آفتاب: خورشید درخشان فیلتر شده
• نوع خاک: غنی از مواد مغذی
• pH خاک: کمی اسیدی تا خنثی
• رنگ گل: قرمز
• میزان طاقت مناطق: 10 تا 11
• منطقه بومی: هند و جنوب شرقی آسیا

آموزش تصویری تکثیر بنجامین

تکثیر بنجامین در منزل، کار ساده ای نیست چرا که این گیاه به سختی ریشه می‌دهد. تکثیر این گیاه از طریق دو روش قلمه زدن بنجامین از طریق ساقه و تکثیر از طریق برگ انجام می‌شود. فصل مناسب این کار بهار و تابستان است و باید همه ی عوامل محیطی مناسب فراهم شوند تا تکثیر این گیاه حساس جواب دهد.

روش اول : تکثیر بنجامین از طریق قلمه ساقه

روش تکثیر بنجامین در آب از طریق قلمه به این صورت است که در ابتدا قلمه‌هایی به طول ۲۰ – ۱۵ سانتیمتر از ساقه نیمه چوبی گیاه که به اندازه قطر یک مداد معمولی ضخامت دارد، از گیاه اصلی و از قسمت گره جدا می‌کنیم. (منظور از ساقه نیمه چوبی ساقه‌ای است که سبز و تازه نباشد اما هنوز انعطاف خود را حفظ کرده و خیلی چوبی نشده باشد.)

برگهای اضافی قسمت پایین قلمه را جدا کنید ولی برگ های قسمت بالایی را نگه دارید. این کار به این منظور انجام می‌شود که گیاه تمام انرژی خود را صرف ریشه‌زایی کند. وجود حداقل یک برگ بر روی گیاه برای ریشه زایی امری الزامی است. حداکثر تعداد برگ های باقی مانده بر روی قلمه باید 3 – 4 عدد باشد.

قلمه گرفته شده را در یک لیوان آب ولرم بدون کلر قرار دهید به طوری که برگها خارج از آب باشد. هفته ای یک یا دو بار آب درون لیوان را تغییر دهید. شیشه را در جایی گرم، روشن و کمی مرطوب قرار دهید. نور فیلتر شده برای قلمه بهتر است و بعد از پیدایش اولین ریشه گیاه را از تابش مستقیم نور آفتاب دور نگه دارید. در بهترین شرایط بعد از گذشت سه هفته قلمه ها ریشه دار خواهند شد و بعد از قوی شدن ریشه ها و گذشت 8 هفته، می‌توانید آنها را در خاک بکارید.

فیلم آموزشی تکثیر و پرورش گل بنجامین

شرایط نگهداری گل بنجامین

نور :

گیاه بنجامین به نور زیاد غیر مستقیم نیازمند است. بهتر است این گیاه را در محیط دارای نور زیاد مانند پشت پنجره شرقی یا جنوبی قرار دهید تا کمبود نور باعث ریزش برگها نشود. دقت کنید که نور مستقیم آفتاب باعث سوختگی و از بین رفتن برگها می‌شود.

دما :

گیاه بنجامین در دمای ۱۵ الی ۲۵ درجه سانتی گراد می‌تواند بهترین عملکرد را داشته باشد. توجه داشته باشید که این گیاه به سرمای بیش از حد حساس است. بنابراین از قرار دادن آن در نزدیکی پنجره های دارای درز و یا وسایل سرمایشی خودداری کنید. شوک تغییرات دمایی ناگهانی نیز برای بنجامین مضر است و سبب ریزش برگهای آن می‌شود.

آبیاری :

برای آبیاری گیاه بنجامین، از آب جوشیده یا بدون املاح استفاده کنید، آب را از قبل در جایی ساکن قرار دهید تا کلر آن از بین برود. رعایت نکات زیر برای آبیاری بنجامین ضروریست :

استفاده از آب ولرم برای گیاه مطلوب تر است.
• اجازه دهید رویه خاک خشک شود سپس اقدام به آبیاری کنید. برای پی بردن به خشکی خاک لازم است انگشت خود را تا بند اول داخل خاک فرو برده و در صورت خشک بودن خاک، اقدام به آبیاری کنید.
• آب سرد برای این گیاه مضر است.
• در فصول گرم تعداد دفعات آبیاری را بیشتر کنید و در روزهای سرد آن را کاهش دهید.

رطوبت :

بنجامین گیاه رطوبت دوستی است و در صورتی که رطوبت آن کم باشد دچار ریزش برگ، خشکی و شکنندگی برگها و بیحال شدن ساقه ها می‌شود. جهت تامین رطوبت درخت بنجامین می‌توانید یک ظرف آب در نزدیکی آن قرار دهید تا با تبخیر سطحی آب، رطوبت گیاه تامین شود. بهترین روش برای تامین رطوبت بنجامین استفاده از روش جزیره است. در این روش باید زیر گلدانی گیاه را پر از آب و سنگ کنید و آن را زیر گلدان قرار دهید به طوری که انتهای گلدان با آب در تماس نباشد و روی سنگها قرار بگیرد.

همچنین می‌توانید هفته ای دو بار آب را بر روی برگ های گیاه اسپری کنید. مقدار آب اسپری شده نباید زیاد یاشد و در حد نشستن شبنم بر روی برگ ها کافی است. غبار پاشی روزانه در صبح و عصر از ریزش برگها جلوگیری می‌کند اما در صورت ظاهر شدن لکه های قهوه ای روی برگ، غبارپاشی را متوقف کنید.

کود دهی :

بنجامین به کوددهی زیادی نیاز ندارد اما برای رشد بهتر و بیشتر گیاه می‌توانید در فصول رشد آن را تقویت کنید. برای کود دهی گیاه بهتر است هر ۳ هفته یکبار از کود مخصوص بنجامین و یا کود مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید.

خاک مناسب :

خاک سبک با زهکشی بالا برای این گیاه مناسب است تا آب اضافی را از خود عبور دهد و در عین حال با دارا بودن پرلیت یا پوکه، رطوبت خاک را حفظ کند. بهترین خاک برای گیاه بنجامین خاک و کود آماده و یا کمپوست است.

تمیز کردن برگ ها :

زیبایی گیاهان به برگهای خوشرنگ آنهاست. علاوه بر زیبایی، گیاهان از طریق روزنه های روی برگها تنفس می‌کنند و در صورتی که این روزنه ها توسط گرد و غبار پوشانده شوند، تنفس گیاه به مشکل می‌خورد. بنابراین بهتر است که هر چند وقت یکبار برگهای گیاه را به آرامی با یک دستمال مرطوب تمیز کنید. دقت داشته باشید که به هیچ عنوان از براق کننده های شیمیایی برای تمیز کردن برگ های گیاه بنجامین استفاده نکنید چرا که باعث ریزش برگ ها می‌شود. بهترین روش برای تمیز و براق کردن برگ گیاهان، استفاده از محلول رقیق چند قطره شیر در یک لیتر آب است.

تعویض گلدان :

بنجامین به تعویض گلدان سالیانه نیازی ندارد. اما گلدان آن را می‌توانید هر سال متناسب با رشد گیاه تعویض کنید. بهترین زمان برای تعویض گلدان درخت بنجامین در فروردین و اردیبهشت ماه است. در صورتی که ریشه های گیاه از گلدان بیرون زده اند و یا برگهای جدید بسیار ریز هستند، می‌توانید گلدان را یک سایز بزرگتر کنید.

بیماری های رایج گل بنجامین

درخت بنجامین نگهداری آسانی دارد اما نسبت به جا به جایی و تغییر نور، دما و رطوبت حساس است و زمانی که گیاه را به خانه می‌آورید دچار استرس تغییر مکان می‌شود و اگر آن را از محیطی با نور کافی و رطوبت مناسب به فضای کم نور و خشک منتقل کنید باعث پژمردگی، زرد شدن و ریزش برگ ها و حتی منجر به نابودی کامل گیاه می‌گردد. پس باید در مراقبت از این گیاه دقت لازم را انجام دهید و با رایج ترین بیماریهای بنجامین آشنا شوید تا در سریعترین زمان آنها را شناسایی کرده و درمان کنید.

مشکلات گیاه بنجامین :

ریزش برگها یکی از بزرگترین مشکلات گیاه بنجامین است. این گیاه شرایط نگهداری متوسطی دارد اما به تغییر عوامل محیطی حساس است و چرخاندن و جابه‌جایی گلدان، سبب ریزش برگ بنجامین می‌شود. زمانی که گیاه را به تازگی خریده اید، بعد از آوردن به خانه ممکن است برخی از برگ‌های آن زرد یا قهوه‌ای ‌شوند که با توجه به شوک وارد شده به گیاه، این روند عادی است. توجه کنید که محیط گیاه در خانه مناسب باشد تا برگ‌هایی که از این پس می‌رویند، رشد خوبی داشته باشند.

گیاه بنجامین عاشق رطوبت و نور غیر مستقیم زیاد است و در صورت فراهم نکردن رطوبت زیاد، ممکن است دچار بیماری و مشکلات شود. در ادامه با برخی از رایج ترین مشکلات بنجامین و درمان آنها آشنا می‌شویم.

علت خشک شدن نوک برگ بنجامین :

هوای گرم و خشک برای گیاه بنجامین مضر است و سبب خشک شدن برگها و در نهایت ساقه می‌شود. احیای گل بنجامین خشک شده تنها با مرطوب کردن محیط و تنظیم دما میسر است. پس آبیاری را پس از خشک شدن خاک انجام دهید و غبارپاشی یا ساخت جزیره را فراموش نکنید.

علت زرد شدن برگ بنجامین و ریزش آنها :

علت زرد شدن و سپس ریزش برگهای بنجامین آبیاری بیش از حد است و باید توجه کنید که بین دو آبیاری حتما خاک گیاه خشک شود. برای پی بردن به این موضوع باید انگشت خود را به اندازه ی 1 یا 2 سانتی متر در خاک فرو ببرید، اگر به آن خاک چسبید، آبیاری را 1 یا 2 روز دیگر انجام دهید اما در صورت نچسبیدن خاک، می‌توانید گیاه را آبیاری کنید. توجه کنید که از آب سرد و کلردار برای آبیاری استفاده نکنید.

علت ریزش برگ بنجامین (برگهای سبز و سالم) :

نور کم، آبیاری نامنظم، هوای سرد و جا به جایی علت ریزش برگ های سالم و سبز بنجامین است. برای درمان و جلوگیری از این مشکل گلدان را به محیط روشن تری منتقل کنید و آبیاری را به اندازه و طبق برنامه ریزی انجام دهید.

علت ریختن تمام برگهای بنجامین :

این مشکل می‌تواند ناشی از نگهداری نادرست باشد که سبب ریختن برگهای بنجامین و بی‌برگ شدن ساقه می‌شود. در صورتی که بنجامین شما به این مشکل دچار شده باشد، باید شاخه های خشک را هرس کنید و گیاه را تقویت کنید.

پدیدار شدن لکه بر روی برگها می‌تواند ناشی از سرمای شدید هوا در زمستان و یا دادن آب سرد به گیاه باشد. به یاد داشته باشید که آب باید حداقل ۱۵ درجه حرارت داشته باشد و آب ولرم برای بنجامین مناسب است. همچنین از غبار پاشی برگهای گیاه با آب سرد و کلردار خودداری کنید.

علت سیاه شدن برگ ها :

تماس با اجسام سرد مانند شیشه و یا قرار گرفتن در دماهای پایین، سبب سیاه شدن برگهای بنجامین می‌شود. برای رفع شدن این مشکل گیاه را از از شیشه پنجره فاصله دهید و محیطی با دمای متعادل فراهم کنید.

علت ریز و مریض به نظر رسیدن برگ های جدید : 

درختچه بنجامین جوان رشد نسبتا خوبی دارد و به تعویض گلدان سالیانه نیاز دارد. در صورتی که برگهای جدید توانیی باز شدن را ندارند و یا کوچکتر از برگهای دیگر رشد می‌کنند، ممکن است گلدان گیاه کوچک شده باشد. بیرون زدن ریشه ها از زهکش، بیحال بودن گیاه با وجود مناسب بودن شرایط و دیده شن ریشه ها بر روی خاک از عوامل نشاندهنده زمان تعویض گلدان است.

در صورتی که گلدان بنجامین تازه عوض شده است، گیاه را با کود مخصوص خانواده بنجامین ها و یا مخصوص گیاهان آپارتمانی تقویت کنید و خاک سطحی را با خاک نو و غنی تعویض کنید.

سوختن نوک برگهای بنجامین و قهوه ای شدن آنها :

رطوبت کم و خشکی هوا سبب سوختن و قهوه ای شدن نوک برگها می‌شود. برای حل این مشکل از 3 روش ساخت جزیره، غبار پاشی و یا قرار دادن یک ظرف آب کنار گیاه استفاده کنید و رطوبت را افزایش دهید.

برای پر برگ شدن بنجامین باید نیاز های مراقبتی آن را به خوبی تامین کنید و شرایطی ایده آل برای رشد فراهم کنید. نور کافی، تقویت گیاه و تعویض گلدان سالیانه می‌تواند در رشد مجدد گیاه و پر برگ شدن آن تاثیر بسزایی داشته باشد.

توجه داشته باشید که متوقف شدن و یا رشد کم گیاه در فصل پاییز و زمستان طبیعی است و گیاه در این فصل به خواب زمستانه ‌می‌رود.

آفات گیاه بنجامین :

علت وجود لکه های سیاه و آبکی روی برگها : 

آبیاری زیاد گیاه بنجامین سبب بروز این لکه ها و قارچ گرفتن گیاه می‌شود. برای حل این مشکل تا خشک شدن کامل خاک آبیاری را متوقف کنید و با اسپری رقیق آب و صابون برگ ها را اسپری کنید. در صورت زیاد بودن قارچ ها بهتر است از قارچ کش استفاده کنید.

علت رنگ پریده شدن برگ ها و وجود لکه های قهوه ای در زیر برگ و ساقه :

برای از بین بردن لکه ها و جلوگیری از گسترش آنها، از سموم شیمیایی استفاده کنید و بر روی لکه ها اسپری کنید. سمپاشی را هر دو هفته یکبار تکرار کنید تا علائم از بین بروند.

تار عنکبوتی شدن برگها توسط کنه قرمز صورت می‌گیرد و خشکی هوا در این بیماری بسیار موثر است. با اسپری آب پرفشار روی برگها را اسپری کنید و هر دو هفته یکبار با سم حشره کش یا کنه کش گیاه را سم پاشی کنید.

عامل این اتفاق شپشک آرد آلود است که در محل اتصال ساقه به برگ و پشت برگ ها وجود دارد. بعد از مشاهده این آفت، گیاه آلوده را از باقی گیاهان جدا کنید زیرا شپشک به سرعت زیاد می‌شود و به گیاهان دیگر نیز سرایت می‌کند. برای حل این مشکل در ابتدا از سموم خانگی کمک بگیرید و در صورت نتیجه ندادن از سموم شیمیایی کنفیدور و مالاتیون استفاده کنید.

درخت بنجامین انواع مختلفی دارد که در ظاهر و شرایط نگهداری با یکدیگر متفاوتند و در بین آنها، گل بنجامین ابلق و فیکوس بنجامین آمستل از محبوبیت زیادی برخوردارند. بنجامین ها بر اساس شکل ظاهری و رنگ برگ ها دسته بندی شده اند که در ادامه با پرطرفدار ترین آنها آشنا می‌شویم :

1. گل بنجامین ابلق :

این نوع از بنجامین دارای برگ های سبز روشن با لکه هایی از رنگ سفید یا کرم است. در بنجامین ابلق شاخه ها نسبت به انواع دیگر بیشتر آویز شده و به دلیل رنگ برگها به نور بیشتری نیاز دارد.

2. گل بنجامین بلک (سیاه) :

بنجامین بلک دارای برگ های سبز تیره و نزدیک به سیاه است. بافتن تنه در این بنجامین بسیار رایج و پرطرفدار است. برگهای این گیاه در واقع چند رنگ است به دلیل اینکه در ابتدای رویش به رنگ سبز روشن و رفته رفته به رنگ سبز تیره و سپس سیاه در می‌آیند و همین امر در زیبایی این گیاه تاثیر بسزایی دارد. این نوع بنجامین هم مثل بقیه اعضای خانواده‌اش به تنش‌های محیطی حساس است و هر تغییر ناگهانی باعث ریزش برگ‌هایش می‌شود.

3. فیکوس بنجامین آمستل :

بنجامین آمستل دارای برگهای باریک و کشیده به رنگ سبز و شاخ و برگ انبوه است که زیبایی آن را دو چندان کرده است. نگهداری این گونه مانند باقی بنجامین ها است اما دارای مقاومت بیشتر و نگهداری آسانتر است. این درختچه نور فراوان اما غیرمستقیم را دوست دارد و مانند دیگر اعضای خانواده اش اگر آن را مدت طولانی در سایه قرار دهید برگ‌هایش شروع به ریزش می‌کنند. پس بهترین مکان برای قرار دادن گلدان بنجامین پشت پنجره جنوبی خانه است. همچنین غبارپاشی گیاه با اسپری آب هر دو روز یک‌بار توصیه می‌شود.

4. گل بنجامین سبز :

بنجامین سبز رایج ترین گونه در این خانواده است و دارای برگهای بیضی شکل با رنگ سبز روشن است.

5. فیکوس بنجامین ناتاشا :

یکی دیگر از انواع بنجامین، بنجامین ناتاشا یا ناتاسیا است. تفاوت این گونه از بنجامین با سایرین، داشتن برگ‌هایی دراز و باریک‌تر و ارتفاع کوتاه است. همچنین رنگ برگ‌ها نسبت به بقیه تیره‌تر (سبز تیره) است. این گیاه زیبا می‌تواند تنها تا ارتفاع 60 تا 80 سانتی‌متر برسد. دقت کنید که این گیاه به جابه جایی حساس است و ممکن است برگ هایش با تغییر مکان گلدان بریزد. پس گلدان را در مکانی با نور روشن قرار دهید و آبیاری آن را فراموش نکنید تا همیشه سالم بماند و سالیان سال به خانه‌تان زیبایی ببخشد.

6. بنجامین ویاندی :

یکی از انواع بنجامین که برگ‌های کوچکتری نسبت به بقیه دارد، بنجامین ویاندی است. تفاوت برگهای بنجامین ویاندی با بقیه انواع بنجامین علاوه بر کوچک بودن، فرورفتگی (قوس) برگ‌ها هم هست. برگ‌های گیاه سبز تیره و دارای ظاهری براق هستند. این درختچه به دلیل جثه کوچکتر می‌تواند در ساخت بونسای مورد استفاده قرار بگیرد. البته این نوع بنجامین هم علاوه بر عنصری دکوراتیو، یک تصفیه‌کننده هوا هم محسوب می‌شود.

سوالات متداول درباره گل بنجامین