همه چیز درباره چای؛ تاریخچه، انواع، ارزش غذایی، 30 خاصیت و طبع

تاریخچه چای

هلندی‌ها در سده هفدهم چای را از چین به اروپا بردند. در اروپا چای در مغازه‌های عطاری عرضه می‌شد. نیکولاس تولپ پزشک هلندی در کتاب خود تحت عنوان مشاهدات پزشکی در سال ۱۶۴۱ اعلام کرد: با نوشیدن چای از همه بیماری‌ها در امان هستید و عمرتان طولانی می‌شود. در سده ۱۸ زمانی که «آن» ملکه انگلیسی چای را به جای آبجو انگلیسی به عنوان نوشیدنی صبحانه خود انتخاب کرد، مُد بر مباحث پزشکی غلبه کرد.

نوشیدن چای برای مدتی در مستعمرات انگلیس در آمریکا تحریم شد. زمانی که بریتانیایی‌ها بر خریداران چای حتی برای اهداف درمانی، مالیات تحمیل کردند، مستعمره‌نشینان در برخی جوامع به اعتراض برخاستند، بعدها همین معترضان تندخو مخفیانه سوار کشتی‌های بریتانیایی شدند و ۳۴۲ صندوق چای را به «لنگرگاه بوستون» بردند و با بهای ارزان‌تری فروختند.

انواع چای

۴ نمونه از پرطرفدارترین چای‌ها در جهان چای سیاه، چای سبز، چای اولانگ و چای سفید بوده که هر یک دارای خواص و عطر و طعم بی‌نظیری می‌باشند. این چهار چای همگی از یک گیاه و بوته چای به نام Camellia Sinensis به دست می‌آیند و تفاوت آن‌ها به فرآیند و روش تولید هر یک باز می‌گردد.

در کنار این ۴ چای، چای‌های دیگری مانند چای ترش، گل گاوزبان، بابونه و … نیز وجود دارند که هر یک از گیاه خاصی به دست آمده، دارای خواص متفاوتی بوده و طرفداران خاص خود را دارند.

ارزش غذایی چای سیاه

بیشتر خواص چای سیاه به وجود آنتی‌اکسیدان‌های مختلف در آن برمی‌گردند. یکی از این آنتی‌اکسیدان‌ها پلی‌فنول نام دارد که آنتی‌اکسیدان اصلی این نوع چای به شمار می‌رود. همچنین مقدار کمی سدیم، پروتئین و کربوهیدرات دارد. در ادامه ارزش غذایی ۱۰۰ گرم چای سیاه آورده شده است.

کالری	۱
چربی کل	۰ گرم
اسید‌های چرب تک غیراشباع و چند غیر اشباع	۰ گرم
اسیدهای چرب اشباع شده	۰ گرم
اسیدهای چرب امگا ۳	۳ میلی‌گرم
اسیدهای چرب امگا ۶	۱ میلی‌گرم
سدیم	۵ میلی‌گرم
پتاسیم	۳۷ میلی‌گرم
فلوراید	۳۷۳ میکروگرم

31 خاصیت چای سیاه

1. فلاون‌های موجود در چای سیاه ممکن است در بهبود سلامت قلب مفید باشد. دانشمندان تأیید کرده‌اند که نوشیدن سه فنجان (یا بیشتر) چای سیاه در روز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش دهد
2. تیافلاوین‌های چای سیاه ممکن است از تکثیر سلول‌های سرطان رحم جلوگیری کند.
3. نوشیدن چای سیاه ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند.
4. چای سیاه به از بین بردن رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. این نوع چای سلول‌های نرمال و عملکرد‌های بدن را به حالت اولیه‌ی برمی‌گرداند و سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می‌کند.
5. یکی دیگر از خواص چای سیاه، کاهش فشار خون است
6. کافئین موجود در چای سیاه ممکن است هوشیاری را بهبود ببخشد.
7. نوشیدن چای سیاه ممکن است احتمال ابتلا به شکستگی استخوان‌ها در اثر پوکی استخوان را در افراد مسن کاهش دهد.
8. کافئین چای سیاه در کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون مفید است.
9. مصرف چای سیاه ممکن است در بهبود و تنوع بخشیدن به میکروب‌های خوب روده مفید باشد. پلی‌فنول‌های چای سیاه ممکن است به‌عنوان پری‌بیوتیک عمل کرده و باکتری‌های خوب روده را تغذیه کنند.
10. ممکن است سطح کلسترول خون را کاهش دهد
11. چای سیاه ممکن است از اضافه وزن ناشی از التهاب پیشگیری کند.
12. ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد
13. ممکن است علائم آسم را تسکین دهد
14. آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر ترکیبات موجود در چای سیاه ممکن است خواص ضدباکتریایی داشته باشند.
15. کاهش سطح استرس یکی دیگر از خواص چای سیاه محسوب می‌شود.
16. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سیاه ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد.
17. مصرف چای سیاه ممکن است از دندان‌ها در برابر پلاک‌ها، پوسیدگی و سوراخ شدن محافظت کند‌.
18. چای سیاه خواص ضدباکتریایی و آنتی‌اکسیدانی دارد که می‌توانند از عفونت‌های استافیلوکوکوئوس پیشگیری کنند.
19. یکی دیگر از خواص چای سیاه، درمان اسهال است.
20. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سیاه ممکن است در مبارزه با استرس مفید باشند. این موضوع می‌تواند خلق‌وخو را بهبود ببخشد.
21. چای سیاه می‌تواند به شما کمک کند به پوستی سالم دست پیدا کنید.
22. کاتچین و فلاونوئید چای سیاه ممکن است در پیشگیری از عفونت‌های پوستی اثرگذار باشند.
23. تانن و آنتی‌اکسیدان‌های چای سیاه خواص ضدالتهابی دارند و می‌توانند به سفت کردن پوست و کاهش پف زیر چشم کمک کنند.
24. آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌های چای سیاه ممکن است از پوست در برابر پیری زودرس و شکل‌گیری چین‌وچروک محافظت کنند.
25. چای سیاه غنی از آنتی‌اکسیدان‌های مختلف است و شاید در مبارزه با انواع سرطان از جمله سرطان پوست مفید باشد.
26. از پوست در برابر اشعه‌های فرابنفش خورشید محافظت می کند
27. چای سیاه حاوی آنتی‌اکسیدان است که ممکن است سموم ایجادکننده‌ی جوش را از بدن خارج کنند.
28. چای سیاه ممکن است به رشد مو کمک کرده و موها را درخشان کند.
29. نوشیدن چای سیاه ممکن است در پیشگیری از ریزش مو مفید باشد.
30. چای سیاه می‌تواند به‌عنوان یک رنگ موی عالی می‌کند. حنا را با چای سیاه مخلوط کنید و روی پوست سر و موهای بمالید‌. اجازه دهید به مدت یک تا دو ساعت بماند. سپس موهای خود را با یک شامپوی ملایم بشویید. بعد از استفاده از این ترکیب می‌توانید بلافاصله شاهد تغییر رنگ موی خود باشید‌.

مضرات چای سیاه

1. کاهش جذب آهن /چای منبعی غنی از دسته‌ای از ترکیبات به نام تانن است. تانن‌ها می‌توانند به آهن موجود در برخی غذاها متصل شوند و آن را برای جذب در دستگاه گوارش غیرقابل دسترس کنند.
2. افزایش استرس و اضطراب/ برگ‌های چای به‌طور طبیعی حاوی کافئین هستند. مصرف بیش از حد کافئین از چای یا هر منبع دیگری ممکن است به احساس اضطراب، استرس و بی‌قراری کمک کند.
3. حالت تهوع/ برخی از ترکیبات موجود در چای ممکن است باعث حالت تهوع شود، به‌خصوص زمانی که به مقدار زیاد یا با معده خالی مصرف شود و این موضوع از مضرات چای برای معده است.
4. عوارض بارداری/ قرار گرفتن در معرض سطوح بالای کافئین از نوشیدنی‌هایی مانند چای در دوران بارداری ممکن است خطر عوارضی مانند سقط جنین و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.
5. مضرات چای سیاه برای کلیه/ چای سیاه سرشار از اگزالات است. مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند منجر به سنگ کلیه شود.
6. مضرات چای سیاه برای کبد/با این حال، اگر مصرف چای شما زیاد باشد، پلی فنول موجود در آن ممکن است اثر منفی بر کبد داشته باشد و احتمال سرطان کبد را افزایش دهد.
7. مضرات چای سیاه برای پوست/ مصرف بیش از اندازه چای سیاه، ممکن است باعث ایجاد لکه‌های تیره بر روی پوست و دندان‌ها شود.
8. یبوست /چای سیاه حاوی تانین است. حضور این ماده به ذخیره رسوب شیمیایی بدن کمک می کند و مصرف بیش از حد چای سیاه می تواند باعث یبوست در بدن برخی افراد شود زیرا بدن شروع به ذخیره مقدار زیادی از مواد زائد می کند.
9. خشکی پوست سر و مو/ مصرف بیش از حد چای ممکن است باعث خشکی پوست سر و مو شود.
10. مضرات چای سیاه برای قلب/ مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های کافئین‌دار برای افرادی که سابقه مشکلات قلبی دارند، مناسب نیست.کافئین ضربان قلب را افزایش می‌دهد و باعث تپش قلب می‌شود.
11. اضطراب و اختلال خواب/در صورتی‌که شب‌ها پیش از خواب، چای بنوشید ممکن است کافئین آن باعث هوشیاری شود.اما مصرف زیاد آن در طولانی مدت باعث اضطراب، استرس و اختلال جدی در خواب می‌شود.
12. سردرد و سرگیجه/ کسانی‌که 5 تا 6 فنجان چای در طول روز می‌نوشند، لازم است بدانند احساس سردرد و سرگیجه شدید از عوارض کافئین زیاد است.
13. اسهال :کافئین جز اصلی تشکیل دهنده چای سیاه است، بنابراین اگر روزانه آن را مصرف کنید، می تواند منجر به اسهال شود زیرا کافئین سیستم گوارشی را تحریک می کند
14. مصرف چای سیاه در دوزهای زیاد می تواند منجر به مشکلات هاضمه، بیخوابی، واریس و تپش های قلب شود.
15. تداخلات دارویی : اگر مقدار زیادی چای سیاه را به طور منظم بخورید، ممکن است دچار مسمومیت دارویی خاص با آلبوترول، کلوزاپین و متاپروترنول شوید همچنین می تواند اثرات دارویی مانند کاربامازپین ، والپروات ، پنتو باربیتال را کاهش دهد. بنابراین در صورت مصرف دارویی خاص حتما با پزشک مشورت کنید.
16. آلزایمر / مصرف بالای چای که حاوی آلومینیوم است، می تواند یکی از علل بروز آلزایمر باشد.

میزان مجاز چای روزانه 

بهتر است از نوشیدن بیشتر از ۳ فنجان چای سیاه در طول خودداری کنید.

طبع چای سیاه

طبع چای سیاه گرم و خشک است و به همین دلیل مدام‌ نوشیدن آن زیان‌ آور نیست؛ پس افرادی که از نوشیدن چای، دچار مشکل می‌شوند، دارای سوء مزاج، ضعف مزاج یا… هستند.

مصلح چای سیاه برای افراد گرم‌ مزاج شیر است، در واقع این افراد باید چای را در شیر دم کنند، شیر چای یک نوشیدنی خوش‌ طعم و مقوی است اما مصلح چای سیاه برای کسانی که طبع سردی دارند ادویه‌ های گرم مثل زنجبیل، دارچین، هل و زعفران است.

شرایط محدودیت مصرف چای سیاه:

• کودکان زیر دوازده سال
• حساسیت به کافئین
• خانم‌های باردار
• نوشیدن چای در حالت ناشتا

طرز تهیه انواع چای

1. چای سیاه: آبی که به چای سیاه افزوده می‌شود باید در دمای جوش باشد، به استثنای چای‌های مرغوب‌تر که در آن‌ها دمای پایین‌تری توصیه می‌شود. این می‌تواند تأثیر فراوانی بر طعم نهایی نوع چای مصرفی داشته باشد. یکی از معمول‌ترین اشتباهات زمانی رخ می‌دهد که چای سیاه با استفاده از آبی با درجه حرارت پایین دم شود. چون نقطه جوش آب با افزایش ارتفاع زمین کاهش می‌یابد، درست دم کردن چای سیاه در نقاط کوهستانی بیشتر با مشکل مواجه‌است. همچنین توصیه می‌شود که قوری چای پیش از دم کردن آن گرم شده باشد که این کار را می‌توان به سادگی با افزودن مقداری آب جوش در آن و کمی گرداندن در آن پیش از خالی کردن آن، انجام داد. چای سیاه را نباید کمتر از ۳۰ثانیه یا بیشتر از ۵ دقیقه جوشاند. (به این فرایند دم کردن یا [از لحاظ گویشی] در بریتانیای کبیر «جا افتادن» (mashing) گویند) پس از آن ماده تانین (tannin) آزاد شد، با عامل تحریک‌کننده تئوفیلین و کافئین مقابله نموده و چای را تلخ‌تر می‌سازد. (به این نقطه در زبان انگلیسی بریتانیایی «جوشیده» (stewed) گفته می‌شود) بنابراین برای عمل آوردن چای، نباید اجازه داد که چای برای بیش از ۳–۲ دقیقه بجوشد. هنگامی که چای به حد کافی دم کشید تا باب میل نوشنده آن باشد، در زمان مصرف باید تفاله آن را گرفت.
2. چای سبز: برای چای سبز بر طبق بیشتر موارد باید در حدود ۸۰ تا ۸۵ درجه سانتیگراد دما داشته باشد؛ هرچه کیفیت برگ‌ها بهتر باشد این دما پایین‌تر است. آب داغ‌تر موجب سوختن برگ‌های چای سبز و در نتیجه طعم تلخ برای آن است. ترجیحاً، ظرف محتوی چای در هنگام دم کردن، لیوان دسته دار، یا قوری باید از قبل گرم شده باشد تا چای فوراً سرد نشود.
3. چای اولانگ : انواع چای اولانگ باید در دمایی بین ۹۰ تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد دم شود و مجدداً ظرف دم کنی باید پیش از ریختن آب باید گرم باشد. برای دستیابی به نتیجه بهتر استفاده از آب چشمه مناسب است زیرا املاح معدنی موجود در آب چشمه موجب بیشتر معلوم شدن طعم چای می‌شود.
4. چای ممتاز یا مرغوب: برخی چای‌ها به خصوص انواع چای سبز یا چای مرغوب اولانگ یا دارجلینگ طی مدت کوتاه‌تری دم می‌کشند، و برخی اوقات کمتر از ۳۰ ثانیه. با استفاده از چای‌صاف‌کن در پایان زمان دم کشیدن اگر از چای کیسه‌ای استفاده نشده باشد، می‌توان برگ‌های آن را از آب جدا کرد.
5. دم کردن: به منظور حفظ ماده اولیه (تانین) در چای بدون نیاز به ریختن تمام آن در فنجان‌ها، می‌توان از یک قوری دیگر استفاده نمود. بهترین نوع قوری دم کشیدن چای، جنس سفالی و غیر بلوری آن است؛ قوری‌های ایزیانگ بهترین نمونه بوده و به خاطر استفاده از گل سفال دارای کیفیت بالا در ساخت شان معروف هستند. قوری دم کنی چای عموماً از جنس چینی است تا گرما را در خود بهتر نگه دارد. قوری‌های ساخته شده بزرگتر سده ۱۹ برای دم کردن چای، بسیار کمیاب و گران‌قیمت بودند. مصرف‌کنندگان مجرب اغلب تأکید می‌کنند که به هنگام دم کشیدن چای نباید آن را به هم زد یا جابجا کرد. (برخی اوقات این عمل را در بریتانیا «هم زدن» (winding) گویند) که این عمل موجب کاهش رنگ چای خواهد شد اما احتمالاً اسید تانیک (tannic acid) هم از آن خارج می‌شود که همان کاری می‌کند که جوشیدن طولانی آن با چای خواهد نمود. به همین دلیل نباید با فشار دادن چای کیسه‌ای آخرین قطرات آن را گرفت؛ اگر چای پررنگ تری می‌خواهید باید از برگ‌های بیشتر چای استفاده شود.

توصیه‌هایی برای مصرف صحیح چای

بهتر است چای دم کردنی را جایگزین چای کیسه‌ای کنید و از چای حاوی عطر و بوی مصنوعی کمتر استفاده کنید، حتما به نوشیدن چای بعد از ۱۰ دقیقه از دم کردن آن اقدام کنید، از مصرف چای کهنه دم در فلاکس و قوری پرهیز کنید، سعی کنید چای سبز را به عنوان خواص آنتی اکسیدانی بالا جایگزین چای سیاه کنید. چای را بلافاصله بعد از غذا مصرف نکنید.
بهتر است بدانید که نوشیدن چای بیش از ۲۴ ساعت از زمان اولیه دم کشیدن آن باعث تولید سم در بدن شده و می‌تواند مسمومیت و سرطان زایی را افزایش دهد؛ بنابراین توصیه ما این است که از نگهداری چای در فلاکس به طور کلی خودداری کرده و برای نوشیدن چای در زمان‌های حساس مانند سفر و پیک نیک به جای ریختن چای در فلاکس به ریختن آب جوش در آن بپردازید و به هنگام نیاز به دم کردن چای اقدام کنید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که در صورت گذشتن یک الی دو ساعت پس از زمان دم کشیدن چای اگر قصد نوشیدن آن را داشتید باید آن را صاف کرده و تفاله چای را جدا کنید و سپس مصرف کنید.

سوالات متدوال

چای به انگلیسی؟

Tea

عوارض مصرف بیش از اندازه چای سیاه چیست؟

کم‌خونی، اضطراب و اختلال خواب، سردرد و سرگیجه، تهوع، استفراغ، افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و تنفس، وز وز گوش و تداخل دارویی.