روز جهانی موزه (World Museum Day) و گرامیداشت هفته میراث فرهنگی فرصتی مناسب برای جلب توجه مردم و افکار عمومی نسبت به اهمیت و جایگاه موزه‌هاست. در این مطلب تاریخ روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم شمسی سال جاری و تاریخچه و علت نامگذاری آن را مطالعه می کنید:
روز جهانی موزه
هرسال 18 می مصادف با 28 اردیبهشت به نام روز جهانی موزه و میراث فرهنگی نامگذاری شده‌است.
روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم سال 1403 چه روزی است؟
روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم سال 1403 روز جمعه 28 اردیبهشت است.
تاریخ روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم شمسی برابر است با: روز جمعه 28 اردیبهشت سال 1403
تاریخ روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم قمری برابر است با: روز جمعه 9 ذی القعده سال 1445
تاریخ روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در تقویم میلادی برابر است با: روز جمعه 18 مه سال 2024
هدف روز جهانی موزه
هدف روز جهانی موزه شناخت و معرفی موزه‌ها به جامعه است تا مردم و متخصصین به‌صورت مستقیم از موزه بازدید کنند و درباره چالش‌هایی حوزه موزه‌داری به بحث و گفتگو بپردازند.
تاریخچه نامگذاری روز موزه
شورای بین‌المللی موزه «ایکوم»، که تحت نظارت یونسکو فعالیت می‌کند، در دوازدهمین مجمع عمومی کمیته بین‌المللی موزه‌ها که در سال ۱۹۷۷ در شهر مسکو برگزار شد طی یک قطعنامه روز ۱۸ ماه مه میلادی را به‌عنوان روز جهانی موزه انتخاب کرد.
موزه چیست؟
موزه عبارت است از مکان گردآوری، نگهداری، مطالعه، بررسی کردن و به نمایش گذاشتن نعمت‌های فرهنگی یا طبیعی به‌منظور آموزش، پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه‌ها و لذت بردن از آنها.
واژه موزه از کجا آمده‌است؟
تاریخچه موزه و اولین موزه‌های جهان
اولین موزه ایران چگونه تاسیس شد؟
روز جهانی موزه و میراث فرهنگی
پربازدید ترین موزه های جهان
در زیر 10 موزه پر بازدید جهان را به شما معرفی می کنیم:
- موزه لوور، فرانسه
- موزه ملی چین
- موزه ملی تاریخ طبیعی آمریکا
- موزه ملی هوا فضا آمریکا
- موزه بریتانیا
- موزه متروپولیتن نیویورک، آمریکا
- موزه های واتیکان
- موزه علم و تکنولوژی شانگهای، چین
- گالری ملی لندن، بریتانیا
- کاخ موزه ملی شهر تایپه، تایوان
اولین موزه در ایران
در طول تاریخ مکان هایی برای نگهداری برخی آثار مهم و زیبای قدیمی وجود داشته است، نمونه هایی در زمان هخامنشی در اسناد مشاهده می شود که حالت خصوصی داشته است. موزه با تعاریف کنونی در حدود 120 سال پیش در ایران در دوره حکومت محمد علی شاه تشکیل شد. وی بخشی از کاخ گلستان را به موزه ای برای نمایش ابزار قیمتی، سلطنتی و تاریخی تبدیل کرد و در معرض بازدید اشراف زادگان قرار داد .
موزه های معروف ایران
1- موزه ایران باستان
موزه ایران باستان یا موزه ملی ایران که مهم ترین موزه کشور در میان مراکز نگهداری، نمایش و پژوهش مجموعه های باستان شناسی به شمار می رود، در سال 1360 افتتاح شده است. جالب است بدانید که نما و سر در ورودی موزه نیز متأثر از آثار درون آن بوده و به سبک نمای ایوان کسری ساخته شده است.
موزه دوران پیش از تاریخ، موزه دوران تاریخی و موزه دوران اسلامی از مجموعه های این موزه به شمار می روند. در بخش پیش از تاریخ این موزه قدیمی ترین اثر یافت شده از حضور انسان در فلات ایران در حدود 800 هزار سال پیش به نمایش درآمده است. در بخش دوران تاریخی این موزه نیز آثاری چون پلکان تخت جمشید، تندیس مصری داریوش بزرگ و سردار اشکانی قرار گرفته اند.
2- موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران یکی از ارزشمندترین گنجینه های هنری ایران و جهان به شمار می رود. این موزه که در سال 1356 تأسیس شده است، اثار هنرمندان بزرگی چون پیکاسو، گوگن، ماگریت، ارنست، پولاک و جاکومتی را در خود جای داده است. موزه هنرهای معاصر که معماری بی نظیر آن با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی شده، در گوشه ای از پارک لاله تهران قرار گرفته است.
این موزه از 9 گالری تشکیل شده که 3 گالری آن شامل آثار هنرمندان و نقاشان بین المللی است. در گنجینه دائمی موزه نیز بیش از 3 هزار اثر ارزشمند از هنرهای تجسمی ایران و جهان به نمایش درآمده است. نکته جالب در مورد موزه هنرهای معاصر این است که این موزه یکی از کامل ترین مجموعه های هنر اکسپریونیسم انتزاعی جهان را داراست. در گنجینه عکس های موزه نیز عکس هایی از عکاسان مشهور جهان به نمایش درآمده است. عکاسان نامداری چون هنری فاکس، تالیوت، جولیا مارگارت کامرون، مارگارت برک وایت و واکر ایوانز.
3- موزه تخت جمشید
موزه تخت جمشید یکی از قدیمی ترین بناهای ایران به شمار می رود که به موزه تبدیل شده است. بنایی که زمانی کاخ حرمسرای خشایارشا بوده و 2500 سال قدمت داد. موزه تخت جمشید شامل یک ایوان، دو گالری و یک تالار می باشد. بر اساس شواهد این بنا در سال 1311 توسط پروفسور هرتسفلد، رئیس وقت هیئت علمی تخت جمشید مورد بازسازی قرار گرفته و به محلی برای نگهداری اشیا تبدیل شد.
تالارهای اصلی موزه در تالار پیش از تاریخ، هخامنشی و اسلامی خلاصه می شوند. در تالار پیش از تاریخ انواع ظروف و مجسمه های سفالی و ابزار سنگی به نمایش درآمده که از تل های تیموران، باکون، شقاء و نخودی پاسارگاد جمع آوری شده اند. تالار هخامنشی این موزه هم اشیا و ابزاری را در خود جای داده که در حین خاکبرداری از صفه تل تخت جمشید به دست آمده اند.
همانطور که از نام تالار اسلامی بر می آید، آثار مربوط به دوره پس از اسلام در آن نگهداری می شود. برای نمونه می توان به ظروف سفالی لعاب دار مزین به خط کوفی، کوزه های سفالی بدون لعاب، انواع ظروف فلزی و دو لنگه در چوبی با خط کوفی و نیز ظروف شیشه ای و عطردان های ساخته شده از شیشه های رنگی اشاره کرد.
4- موزه تاریخ طبیعی همدان
موزه تاریخ طبیعی همدان در سال 1351 و به همت استاد جعفر محمد علیزاده در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی همدان تأسیس شده است. این موزه مجموعه ای کم نظیر از انواع گونه های حیوانی، گیاهی و طبیعی از ایران و سایر نقاط جهان را در خود جای داده است. آنچه در مورد تاریخچه موزه تاریخ طبیعی همدان می دانیم این است که در سالن کوچک و محدود در گوشه ای از دبیرستان پهلوی وقت کار خود را آغاز کرده است و در طول زمان توسعه یافته است.
موزه تاریخ طبیعی همدان از 5 سالن اصلی تشکیل شده است. سالن اول که سالن خلیج فارس نام دارد به حلزون ها، سخت پوستان، مرجان ها و اسفنج های خلیج فارس تعلق دارد. در سالن دوم نیز انواع حشرات و پروانه های دنیا و ایران به نمایش درآمده اند. مجموعه ای از پستانداران و پرندگان در سالن سوم و آبزیان و دوزیستان نیز در سالن چهارم نمایش داده شده اند. آخرین سالن این موزه یعنی سالن پنجم هم به سنگ ها، کانی ها و فسیل ها اختصاص دارد.
5- کاخ موزه سعدآباد
کاخ سعدآباد که امروزه مجموعه ای از موزه ها را نیز در خود جای داده، در شمالی ترین نقطه تهران، دربند بنا شده است. این مجموعه علاوه بر کاخ های متعدد شامل چندین هکتار جنگل طبیعی، چشمه، قنات، باغستان و رودخانه نیز می شود. بنای کاخ سعد آباد به دوره قاجار بر می گردد که سکونتگاه ییلاقی شاهان در آن دوره بوده است.
همان طور که گفته شد مجموعه سعدآباد شامل کاخ های متعدد می شود. از جمله آنها می توان به کاخ احمدشاهی، کاخ ملکه مادر، کاخ رضا شاه پهلوی و چندین کاخ دیگر اشاره کرد که پس از انقلاب به شکل موزه درآمده اند. موزه برادران امیدوار، موزه ظروف سلطنتی، کاخ موزه سفید، موزه فرشچیان، موزه نظامی، موزه نگارستان، موزه هنر ملل و موزه چهره های ماندگار از جمله دیگر موزه های این مجموعه به شمار می آیند.
برای نمونه در موزه برادران امیدوار که از 3 نگارخانه تشکیل شده است، آثار اهدایی این دو برادر شامل عکس های آنها، اشیای جمع آوری شده در طول سفر به آفریقا، آمریکا و استرالیا و نیز فیلم ها و اسلایدهای سفر به نمایش گذاشته شده است. یا موزه استاد فرشچیان که شامل 5 سالن و بیش از 70 اثر از این استاد نقاش می باشد.
6- موزه ارتباطات
موزه پست و مخابرات که به نام موزه ارتباطات در سال 1369 آغاز به کار کرد در یکی از قدیمی ترین ساختمان های دولتی تأسیس شده است. در حقیقت ساخت این بنای شکیل به سال 1307 و وزارت صوراسرافیل و نظام الدین حکمت باز می گردد. بر طبق مستندات طراحی این بنا بر عهده مهندسان و طراحان گرجی، ارمنی و ایرانی بوده است.
در موزه پست که در خیابان سپه تهران واقع شده، مجموعه ای از قدیمی ترین ابزارهای ارتباطی از جمله نوشت افزارهای کهن، ابزارهای فرستادن بسته های پستی و چاپاری، تلفن های اولیه، تلگرام های مورس، تمبر و دیگر وسایل ارتباطی از جمله کبوتر نامه بر و حتی ماهواره نیز به نمایش گذاشته شده است.
اهداف موزه
- هدف‌های موزه را می‌توان به این صورت خلاصه کرد:
- نگهداری آثار گذشتگان و نمایش و انتقال آنها به آیندگان.
- ارزیابی و قیاس میان پدیدارهای تاریخی، عملی، فنی، صنعتی و هنری ِ گذشته و حال.
- ایجاد و تقویت تفاهم میان ملل و اقوام است
- شناخت و نمایش سهم اقوال و ملل در فرهنگ و تمدن جهانی
- اعتلا و بهبود میزان دانش محصلان، دانشجویان، پژوهشگران
- جلوگیری از انهدام فرهنگ بومی و ایجاد سدی در برابر فرهنگ‌های نامأنوس
انواع موزه
- موزه‌های هنری
- موزه‌های تاریخی
- موزه‌های تخصصی
- موزه‌های علمی
- موزه‌های فنی و صنعتی
