سهام‌داری یا هواداری؟

امیررضا احمدی؛ سرانجام پس از سال ها انتظار، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بورس عرضه شدند تا سهام این دو باشگاه در اختیار هواداران قرار بگیرد. سال هاست فوتبال ایران در انتظار خصوصی سازی دو باشگاه پرطرفدار پایتخت، و کمرنگ شدن نقش دولت در مدیریت آنهاست که هر بار به دلایلی این مهم عملی نشده اما حالا حداقل در حرف، این موضوع اجرایی شده. عرضه شدن سهام سرخابی ها در بورس باعث شده تا طرفداران این دو باشگاه، و افرادی که کد بورسی دارند بتوانند از طریق بورس سهام مد نظرشان را خریداری کنند و سهامدار باشگاه محبوبشان باشند. موضوعی که شاید در نگاه اول، گامی مهم به سوی باشگاهداری حرفه ای و به روز دنیا باشد اما با کمی کنکاش در وضعیت دو باشگاه، شرایط باشگاهداری در ایران و نحوه سهامداری این سوال پیش می آید که آیا واقعا می توان به این نوع خصوصی سازی دلخوش بود؟

درج نماد در بورس و پذیره نویسی

بر اساس مسئولان سازمان بورس و سازمان خصوصی سازی، بالاخره روز ۱۵ اسفند، درج نماد این دو تیم در تابلوی نارنجی بازار پایه فرابورس تحقق یافت. این در حالی است که بر اساس اعلام سازمان خصوصی‌سازی و شرکت فرابورس ایران قرار است ۱۰‌درصد از سهام این دو باشگاه به روش ثبت‌سفارش به مدت ۳۰روز پذیره‌نویسی شود.

در همین راستا، افرادی که کد بورسی دارند، می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت کارگزاری خود و جست‌وجوی نام نماد مدنظر نسبت به خرید سهام دو باشگاه اقدام کنند.

سهامداران می‌توانند سهام هر دو باشگاه را هم خریداری کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. در این بین، حداکثر تعداد سهام تخصیص‌یافته به هر کد بورسی در نماد استقلال ۱۰۳۰ برگه سهم است. قیمت هر برگه سهام باشگاه استقلال در پذیره‌نویسی ۲۹۱ تومان تعیین‌شده و حداکثر مبلغ موردنیاز برای خرید سهام این باشگاه، ۳۰۰ هزار تومان است.

سهام پرسپولیس اما، گران‌تر از استقلال بوده و قیمت ۳۳۸ تومان برای هر برگه سهم آن تعیین‌شده است. بر این اساس، حداکثر تعداد قابل‌خرید برای هر کد بورسی، ۸۸۵ برگه سهم بوده و حداکثر مبلغ موردنیاز برای خرید سهام باشگاه استقلال نیز ۳۰۰ هزار تومان است.

اگر مردم این روزها به خاطر هر مساله کوچک و بزرگی مقابل وزارت ورزش تجمع و اعتراض می‌کنند حالا با این نوع واگذاری سهام کاری می‌کنند که طرفداران فوتبال به چند نقطه و حتی مقابل ساختمان بورس بروند و تجمع کنند.

نکته مهم در خرید سهام سرخابی ها

مسئله‌ای که هواداران و سهامداران در خرید سهام دو باشگاه پرسپولیس و استقلال به آن توجه داشته باشند، بلوکه شدن سرمایه‌شان است.

شیوه واگذاری این دو باشگاه از طریق «افزایش سرمایه از محل صرف سهام» است، پس از پایان پذیره‌نویسی خریداران سهام پرسپولیس و استقلال باید منتظر انجام فرآیند افزایش سرمایه که امری زمان‌بر و در اکثر اوقات چندین ماهه است بنشینند.

بر این اساس، سرمایه خریداران سهام استقلال و پرسپولیس در این مدت و تا زمان پایان پذیره‌نویسی بلوکه می‌شود و آن‌ها باید تا زمان بازگشایی منتظر بمانند.

بازگشایی نمادهای مختلف در بازار سرمایه پس از پذیره‌نویسی، معمولاً پروسه این زمان‌بر بوده و تا زمان نهایی شدن فرایند افزایش سرمایه به طول می‌انجامد. پیش‌بینی می‌شود بازگشایی نماد استقلال و پرسپولیس چندین ماه طول بکشد.

سرمایه سهامداران در این مدت بلوکه می‌شوند و آن‌ها نمی‌توانند نسبت به خرید یا فروش آن اقدام کنند. بر این اساس، ضروری است که افراد پیش از تصمیم‌گیری برای شرکت در پذیره‌نویسی به این نکته توجه داشته باشند.

از هیولای بورس، تا زیان انباشته دو باشگاه؛ خرید سهام با کدام منطق؟

در سال های اخیر کلمه بورس، و خرید سهام در بورس ایران، به یک کابوس برای مردم تبدیل شده است. پس از آنکه در یکی- دو سال گذشته سرمایه بخش اعظمی از مردم ایران در بورس سوخت و دود هوا شد، خیلی ها دیگر تمایلی به حضور در این بازار ندارند. حضور در بازاری که مدت هاست زیر رنگ قرمز سهام ها کمر خم کرده و نمودار مثبتی به خود ندیده، ریسکی بزرگ است که نه تنها ممکن است هیچ سود و بازگشت سرمایه ای به دنبال نداشته باشد، بلکه مترادف با سوختن سرمایه و هدر رفت آن است. در چنین شرایطی اگر با عینک منطقی و به دور از تعصب رنگی به موضوع نگاه شود، باید دید هوادار دقیقا به چه دلیلی باید سرمایه اش را وارد این بازار کند و سهام استقلال یا پرسپولیس را بخرد؟ وقتی سرخابی ها در سال های اخیر هیچ روش درآمدزایی نداشته اند و دستشان در جیب دولت بوده، از بودجه نهاد های مختلف استفاده کرده اند و هیچ درآمدزایی قابل توجهی نداشته اند، چطور می توان روی سودآوری سهام شان حساب کرد؟

زیان انباشته فراوان، بدهی سنگین و دیگر هیچ!

چندی پیش، حسین قربانزاده رئیس سازمان خصوصی سازی، درباره بدهی های سرخابی ها گفت: پرسپولیس در فصل گذشته بین ۹ تا ۱۴ میلیارد سودآوری داشته، ولی استقلال ضرر کرده است. هر دو باشگاه بین ۲۴۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته دارند.

قربان زاده افزود: استقلال ۱۹۸ میلیارد و پرسپولیس ۱۹۳ میلیارد تومان مالیات قابل بخشش دارند که پیگیری لازم دارد؛ همچنین استقلال ۷۵ میلیارد و پرسپولیس ۱۲۳ میلیارد بدهی مالیات قطعی دارند.

این ها در حالی است که این دو باشگاه، در سال های اخیر نه تنها از بخش هایی مانند حق پخش تلویزیونی، تبلیغات محیطی، فروش اقلام هواداری و... درآمدی نداشته اند، بلکه زیر خیمه بدهی های سنگین ناشی از شکایت بازیکنان، مطالبات معوق و شکایت های مالی کمر خم کرده اند. همین حالا دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، پرونده یاران سابق خود همچون استراماچونی و رادوشویچ را در فیفا دارند که در صورت ابلاغ حکم آن ها، سرخابی ها باید خسارات سنگینی بپردازند و مشخص نیست که چطور می خواهند آن ها را حل و فصل کنند. در چنین شرایطی، و زمانی که این دوباشگاه با زیان انباشته وارد بورس شده اند، آیا می توان به سوددهی آن ها امید داشت؟

هواداری یا سهام داری؟ مسئله این است!

سرخابی ها در فوتبال ایران پرطرفدار ترین تیم هایی هستند که هواداران آن ها بارها برای کمک مالی اعلام آمادگی کرده اند. در سال های اخیر، هرگاه یکی از این دو باشگاه به بن بست مالی خورده و به سوی هواداران دست دراز کرده، حساب های آن ها از کمک های ریز و درشت مالی پر شده و هواداران از طریق بخش های مختلف مانند شماره حساب، سامانه پیامکی و...عشق خود را به تیم محبوب شان نشان داده اند.

اما در بحث واگذاری سهام این دو باشگاه، موضوعی که پیش می آید این است که فردی که سهام را می خرد صرفا هوادار است یا یک سهامدار؟ تکلیف هواداران مشخص است چرا که آن ها به تیم مورد علاقه شان کمک می کنند و چشم انتظار عایدی مالی نیستند. در بخش سهامداری اما قضیه کاملا فرق دارد. کسی که سهام باشگاهی را می خرد، قطعا انتظار دارد که باشگاه به سودآوری برسد و او بتواند در سال های آینده سهامی با ارزش چند برابر داشته باشد. مطمئنا تا چند سال آینده هم نمی توان به سودآوری نماد سرخابی ها امیدوار بود چرا که شیوه مدیریت و مشکلات ریز و درشت آن ها، چنین چشم اندازی را ترسیم نمی کند. در چنین شرایطی آیاد سهامدار اگر با نماد قرمز و ضرر مالی شدید مواجه شود باز هم ساکت می ماند و در برابر پولی که پرداخته، سودی نمی خواهد؟

سهامداری بدون دخل و تصرف!

موضوعی که یک سهامدار تیم فوتبال انتظار دارد، این است که بتواند در مدیریت باشگاهش دخل و تصرف داشته باشد. قاعدتا باید سهامداران خرد باشگاه یک نماینده در هیات مدیره داشته باشند که بتواند در تصمیمات کلان باشگاه تاثیر بگذارد. با این وجود، با توجه به اینکه سالهاست این دوباشگاه بر اساس قانون تجارت اداره نمی شوند، هیچ مجمعی برگزار نمی شود و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل با دستور مستقیم وزیر انتخاب می شوند، آیا می توان چنین انتظاری داشت که سهامداران بدون بهره بردن از مزایای هواداری، بخش هایی مانند اقلام و فروشگاه های هواداری، حق دخالت در امور کلان باشگاه، و نهایتا نداشتن سود مالی، به سهامداری خود ادامه دهند؟ نگاهی به استقبال از عرضه سهام استقلال و پرسپولیس، و تعداد کم خریدها می تواند پاسخی روشن به این موضوع باشد.

واعظ آشتیانی؛ چرا باید سهامی که پر از ریسک است را بخرم؟