معمولا زنان پس از بچه دار شدن و طی مراحل زایمان دچار وضعیتی مانند تجمع گاز درون شکم و دل درد های شدید خواهند شد که در مواقع زایمان بسیار شایع است و اغلب بدون نیاز به درمان، رفع خواهد شد. اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از ایجاد مشکلات جدی بدن بعد از زایمان باشد که به همین خاطر نباید از وضعیت نفخ و دل درد به راحتی بگذرید.
نفخ بعد از زایمان
بهتر است بدانید که مشکلات مربوط به نفخ و دل درد در مادران تازه زایمان کرده معمولا در میان مادران سزارینی بیشتر مشاهده می شود که البته کاملا طبیعی خواهد بود اما با این حال ممکن است گاهی اوقات با درد همراه باشد. معمولا یک هفته طول بعد از زایمان طول می کشد تا روده ها مجددا به حالت طبیعی خود برگردند و عملکرد شان را به صورت صحیح انجام دهند.
توجه داشته باشید که زایمان و انجام جراحی سزارین موجب می شود تا فعالیت های روده ها به صورت موقف کند شود و پس از گذشت مدتی مجددا به حالت اولیه خود برگردد که در این صورت نیاز به نگرانی نیست. حتی اگر زایمان طبیعی هم داشته باشید ممکن است پس از آن به مدت چندین روز درگیر نفخ شکم باشید.
به صراحت می توان گفت که بدن در دوران حاملگی و زایمان تغییرات زیادی را پشت سر می گذارد که این تغییرات اصول پس از تولد نوزاد رفع نمی شوند و ممکن است در کنار خونریزی واژن، تعریق شبانه و بزرگ شدن پستان، دچار باد معده دردناک یا یا غیر قابل کنترل نیز شود.
علائم نفخ ناشی از زایمان:
به طور کلی نفخ بعد از زایمان علائم و نشانه های مختلفی را شامل خواهد شد که در ادامه به بیان برخی از آن ها پرداخته ایم:
آروغ زدن زیاد و مکرر
تجمع گاز درون شکم
درد شدید در قسمت شکم
گرفتکی عضلات شکم
بر اساس علائم و عللی که دارد این تغییرات گوارشی ممکن است به صورت طبیعی رفع شوند و یا نیاز به درمان داشته باشند.
علل نفخ پس از زایمان:
معمولا برخی از دلایل نفخ بعد از زایمان به خاطر یک بیماری پیش زمینه یا عاملی است که بخشی از روند زایمان خواهد بود و به همین خاطر از کنترل شما خارج شود. دلایل دیگر نیز مرتبط با سبک زندگی افراد خواهند بود که در مواردی قابل پیشگیری خواهند بود. در ادامه برخی از شایع ترین دلایل نفخ بدن را شرح داده ایم:
آسیب به کف لگن:
همانطور که می دانید بارداری و زایمان ممکن است باعث کشش و صدمه به عضلات و اعصاب کف لگن شود که در مواقع فرد بر حرکات روده و خروج گاز بدن خود هیچ کنترلی نخواهد داشت. معمولا زایمان طبیعی فشار زیادی به کف لگن وارد می کند و پارگی عضلات اسفنکتر مقعد در هنگام تولد نیز غیرمعمول نیست.
آسیب های مقعدی هنگام زایمان می توانند باعث کاهش کنترل گاز شوند که چنین آسیب هایی می توانند کنترل فرد بر روده که از نظر پزشکی یک نوع بی اختیاری شناخته می شود را کاهش دهند.
اپیزیوتومی:
ممکن است زنان در هنگام زایمان نیاز به انجام یک برش جراحی جزئی به نام اپیزیوتومی داشته باشند که گاهی اوقات روند بهبود آن مدت زیادی طول خواهد کشید و این موضوع می تواند به تدریج عضلات کف لگن را ضعیف کرده و باعث بی اختیاری مقعدی مانند خروجی غیرارادی گاز ها گردد.
یبوست:
گاهی اوقات نیز اگر فرد دچار نفخ بعد از زایمان باشد ممکن است علل آن یبوست باشد زیرا فرد مبتلا به یبوست به دفعات کم دفع مدفوع دارد و همچنین مدفوع اش سفت و کلوخه مانند خواهد بود. در واقع یبوست می تواند باعث تجمع گاز در روده ها، نفخ شکم و بروز درد شود. با وجود اینکه یبوست پس از زایمان معمول و رایج است اما گاهی اوقات باعث بروز بواسیر خواهد شد که نباید از آن به سادگی گذر کنید.
راهکار های درمان نفخ ناشی از زایمان:
توصیه می شود که پس از انجام زایمان حتما برای دقایقی کوتاه هم که شده پیاده روی کنید تا روند بهبودتان سرعت پیدا کند. با این حال در ادامه برخی از درمان های خانگی و سنتی را به منظور درمان نفخ بعد از زایمان شرح داده ایم که می توانند کمک کننده باشند:
استفاده از دمنوش های گیاهی:
معمولا ممکن است نتوانید دمنوش های گیاهی را در دوران بارداری و شیردهی مصرف کنید چون بر خلاف تصور اغلب افراد بسیاری از این گیاهان دارای عوارض جانبی هستند. به همین بخاطر بهتر است در مورد گیاهی که قصد مصرف دمنوش آن را دارید با پزشک خود مشورت نمایید. با این حال دمنوش هایی اعم از نعنا کوهی، دمنوش رازیانه، چای زنجبیل و دمنوش بابونه به منظور تسکین درد معده و بهبود نفخ مورد استفاده قرار می گیرند.
ماساژ دادن شکم:
از آنجایی که ماساژ شکم به حرکت روده ها کمک می کند و در بهبود نفخ موثر است می توانید به انجام آن بپردازید به این صورت که دست ها را دقیقا بالای استخوان خاصره راست قرار دهید. سپس با یک حرکت دایره ای شکل با فشار کم به سمت راست قفسه سینه، ناحیه شکمی را ماساژ دهید.
توصیه می شود که ماساژ را به صورت مستقیم از ناحیه بالای شکم به سمت چپ قفسه سینه ادامه دهید و به سوی استخوان خاصره چپ بروید. البته از این نکته غافل نشود که ماساژ شکم نباید به صورتی باشد که به قسمت رحم و حتی بخیه ها فشار وارد شود. چنانچه احساس کردید فشاری به این قسمت ها وارد شده حتما ماساژ دادن را متوقف کنید.
مصرف غذاهای دارای فیبر بالا:
بهتر است بدانید که میزان توصیه شده فیبر برای زنان ۲۵ گرم در طول روز است که در دوران بارداری و شیردهی می توان آن را افزایش دهد. توصیه می شود که افزودن غذاهای فیبردار به وعده های غذایی خود را آهسته آهسته انجام دهید تا رفع و درمان یبوست، از گاز معده و نفخ شکم پس از سزارین نیز خلاص شوید.
معمولا انجیر خشک و آلو بهترین خوراکی دارای فیبر هستند که البته نباید بیش از حد استفاده کنید این مسئله می تواند عاملی برای افزایش شدت نفخ باشد. همچنین می توانید از پروبیوتیک ها نیز در رژیم غذاییتان استفاده کنید. در واقع پروبیوتیک ها باکتری هایی مفیدی محسوب می شوند که در روده های انسان زندگی می کنند و مصرف شان می تواند به تنظیم و تعادل انواع باکتری های روده بزرگ که عامل تولید گاز و نفخ معده هستند کمک کند.
