فعالیتهای اقتصادی در جمعیت هلالاحمر فی نفسه اصل نیست و صرفا با اهداف تجاری و کسب سود انجام نمیشود. جمعیت هلالاحمر یک سازمان امدادی عام المنفعه است که فعالیتهای اقتصادی محدودی دارد و اغلب در راستای ارایه خدمات و وظایف قانونی این نهاد انجام میشود. بخش عمدهای از این فعالیتها در سازمان تدارکات پزشکی است که وظیفهاش تولید دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی و همچنین پخش و واردات آنها برای رفع نیازهای بهداشتی و درمانی در شرایط عادی و بحرانی است. داروخانههای جمعیت هلالاحمر نیز در همین راستا برای حل مشکلات دارویی کشور خصوصا در مواقع بحرانی فعالیت میکنند. بیمارستانها، مراکز درمانی و همچنین مراکز توانبخشی جمعیت هلالاحمر نیز با کمترین هزینهها خدمات مختلفی به مردم ارایه میدهند و در بحرانها نیز همیار مردم آسیبدیده هستند و خدماتشان به آسیبدیدگان از حوادث غیرمترقبه اغلب رایگان است.
تولید چادر و سایر اقلام امدادی نیز ازجمله دیگر فعالیتهای صنعتی- اقتصادی است که در وهله نخست برای تأمین نیازهای اولیه مجموعه هلالاحمر در سراسر کشور انجام میشود و مازاد بر نیاز در شرایط عادی اقدام به تأمین سایر نیازهای جامعه میکند. خارج از اینگونه فعالیتها از سالیان گذشته شرکتی با عنوان سرمایهگذاری هلالاحمر راهاندازی شده که با توجه به توانمندیهای داخلی سعی میکند از ظرفیتهای موجود در جمعیت هلالاحمر با مشارکت نهادها یا افراد دیگر برای بازدهی بیشتر بهره ببرد و استقلال مالی بیشتری را نصیب جمعیت هلالاحمر برای انجام ماموریتهای خود کند. از مجموعه این فعالیتها چنانچه مطابق قوانین و مقررات سودی حاصل شود به خزانه جمعیت هلالاحمر واریز خواهد شد و در جهت رفع نواقص و کمبودها مطابق نیازها هزینه میشود. بر همه این فعالیتها نیز همه سازمانهای نظارتی کشور اشراف دارند و نظارت میکنند. علاوه بر همه اینها لازم به ذکر است که جمعیت هلالاحمر یک نهاد عمومی غیردولتی است و مطابق تعریف قانونی میبایست ۵۱ درصد بودجه خود را از منابع غیردولتی تأمین کند. بنابراین گریزی از ایجاد منابع داخلی برای پیشبرد اهداف خود ندارد و نمیتواند صرفا به بودجههای دولتی موجود اتکا کند.
از ابتدای شروع دوره جدید مدیریتی در جمعیت هلالاحمر اصل شفافیت و تخصص گرایی در دستور کار قرار گرفته و با بهرهگیری از نظرات مشاوران همه طرحها و برنامههای موجود مجددا مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته است تا هم بتوان فعالیتهای غیرضرور را حذف کرد و هم پروژههای موجود را براساس صرفه و صلاح جمعیت هلالاحمر و موازین قانونی موجود سروسامان داد. به همین جهت نیز جز فعالیتهای ضروری که براساس ارایه خدمات و نیاز کشور انجام میشود اغلب پروژههای دیگر تا حصول اطمینان کامل متوقف شده است. به عبارتی دیگر در دوره جدید مدیریتی هیچگونه تصمیم و اقدام عملی درخصوص این گونه پروژهها صورت نگرفته که حالا براساس برخی حاشیههای رسانهای بخواهد شایبهای در آن باشد. تعداد این موارد اندک است و در حد مواردی است که گزارش آنها را میخوانید:
پروژه ساختمانی طالقانی: پروژه طالقانی مجموعه ساختمانی نیمه تمام در خیابان طالقانی است که درسال ۱۳۹۳شروع شده و مدتهاست که اقدامی برای تکمیل آن صورت نگرفته است. در وضع فعلی جمعیت هلالاحمر بودجهای برای تکمیل آن ندارد. از مدتها پیش طرحهایی برای فروش آن وجود داشت تا بتوان هزینه ساخت آن را به خزانه بازگرداند یا صرف تکمیل سایر پروژههای نیمه تمام کرد. تا به حال چندین بار از طریق کارشناسان دادگستری برای ملک مورد نظر قیمتگذاریهای متفاوتی صورت پذیرفته که متناسب با شرایط ملک و تغییر قیمتها در بازار در طول یکسال گذشته بوده است. همچنین بر همین مبنا دوبار مزایده انجام شده که یکبار هیچ شرکتکنندهای نداشت و بار دوم نیز تنها یک شرکتکننده داشت که به دلیل عدم ارایه تضمین از مزایده خارج و کل مزایده باطل شد. بدین ترتیب و با توجه به بیثباتی بازار عملا امکان فروش این پروژه هیچگاه فراهم نشده است. درحال حاضر این پروژه در مرحله بررسیهای کارشناسانه درخصوص فروش یا عدم فروش و یا نحوه قیمتگذاری و شرایط فروش قرار دارد. بدیهی است چنانچه طبق موازین قانونی و در جهت صرفه و صلاح، جمعیت هلالاحمر به تصمیمی برای فروش این ملک برسد براساس مقررات قانونی حاکم بر معاملات و مزایدههای دولتی و قیمتگذاری کارشناسان رسمی و امین دادگستری در زمان فروش و تحت نظر سازمانهای ذیربط عمل خواهد کرد.
پروژه ازگل: جمعیت هلالاحمر از سالیان دور حدودا ۱۴هزارمتر مربع زمین در منطقه ازگل تهران در مالکیت دارد که سالهاست به دلیل عدم توان مالی برای ساخت بلااستفاده باقی مانده است. حدود سهسال پیش زمین در اختیار شرکت ساختمانی هلال ایرانیان قرار گرفت تا برای یافتن شرکایی جهت مشارکت در ساخت اقدام کند. بدین ترتیب چندین بار فراخوان مشارکت اعلام شد اما با توجه به شرایط اعلامی شرکت کنندهای نداشت. یکبار نیز درسال ۹۵ فراخوان با ۱۱ شرکتکننده با دستور رئیس وقت جمعیت هلالاحمر ابطال شد. درسال ۹۶ نیز مجددا با شرایط جدید فراخوان مشارکت دیگری اعلام شد که در زمان ریاست فعلی جمعیت (حدود یک سال پیش) با توجه به ضرورت بررسی های بیشتر مجددا لغو شد. پروژه مذکور همچنان متوقف است و هیچ اقدام عملی جدیدی درباره آن صورت نگرفته است. با نظر کارشناسان فراخوان و شرایط جدیدی برای پروژه در نظر گرفته شده و چنانچه سرمایهگذاری در این زمینه تمایل به شراکت در ساخت داشته باشد مذاکرات لازم صورت خواهد پذیرفت و به اطلاع عمومی خواهد رسید.
تامین داروهای مورد نیاز داروخانههای
هلال احمر: با توجه به خروج آمریکا از برجام و ایجاد مشکلات فراوان برای بیماران بهخصوص بیماران صعبالعلاج و در پی بودن تحریمها، قبل از شروع تحریمهای بانکی با رایزنی با سازمان غذا و دارو بهعنوان یکی از سازمانهایی که موظف به مدیریت بحرانها و پیشگیری از بحران هستند، برای تأمین بخشی از داروهای مورد نیاز داروخانههای هلالاحمر و همچنین کمک به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تأمین داروهایی که کمبود شدید آنها در کشور به صورت مقطعی پیش آمد با هماهنگی سازمان غذا و دارو و با کسب اجازه از شورایعالی جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران مبلغی اختصاص یافت که براساس لیستهای اعلامی وزارت بهداشت، سازمان تدارکات پزشکی هلالاحمر نسبت به تأمین برخی داروها با قیمت مناسب اقدام و پس از تأیید استانداردهای مورد وثوق سازمان غذا و دارو از آن محل مبادرت به واردات و توزیع این داروها از طریق شرکت پخش سها هلال کند. این اقدام گام بزرگی برای حل مشکلات دارویی کشور در شرایط خاص بود و در مواردی همچون کمبود داروی وارفارین از بروز بحران بزرگی برای بیماران قلبی و عروقی جلوگیری کرد. کماکان جمعیت هلالاحمر بهعنوان همیار وزارت بهداشت در مسیر حل مشکلات دارویی کشور قرار دارد و با بضاعت خود در این مسیر از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.
صافیهای دیالیز: با توجه به نیاز بیماران دچار نارسایی کلیه به انجام منظم و مداوم دیالیز یکی از ضرورتهای مهم در بحث بهداشت و درمان تأمین ملزومات دیالیز این بیماران است. بیش از یکدهه قبل جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران با تأسیس کارخانه تجهیزات پزشکی هلال ایران نسبت به تولید ملزومات دیالیز ازجمله یکی از مهمترین ملزومات یعنی صافی دیالیز اقدام کرده است. از دیر زمان این شرکت اکثر بازار مصرف صافی دیالیز در کشور را تأمین میکرده و از واردات این محصول استراتژیک و خروج ارز از کشور پیشگیری کرده است. مرحله اول تولید صافی دیالیز به صورت واردات فیبرهای مورد نیاز و سپس مونتاژ این صافیها در کارخانه تجهیزات پزشکی بوده و از حدود سال ۱۳۸۸ بنابر توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر قطع وابستگی و تقویت تولیدملی، طرح تولید فیبرهای مورد نیاز صافیهای دیالیز بهعنوان یک پروژه ملی مطرح شده بود. این پروژه به دلایل مختلف مدیریتی به مرحله اجرا نرسیده بود ولی از سال ۱۳۹۴ ریاست وقت جمعیت هلالاحمر در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی دستور بررسی مجدد این طرح را صادر میکند. بدین ترتیب طرح توسط شرکت تجهیزات پزشکی هلال ایران بررسی شده و با توجه به اینکه اجرای طرح با انتقال تکنولوژی از سوی تنها دارنده تکنولوژی تولید ماشینآلات مذکور توجیهپذیر بوده و سبب بهبود کیفیت صافیها، صرفهجویی ارزی و همچنین ایجاد اشتغال و خودکفایی در تولید صافیهای دیالیز در کشور و امکان صادرات به کشورهای همجوار و ارزآوری توسط آن میشد، مورد تصویب قرار گرفت و در نهایت در کارگروه استانداری استان البرز بهعنوان یک طرح ملی مصوب گردید. البته اجرای این طرح ملاحظاتی دارد و از همینرو فعلا با توجه به پیشنهادات نهادهای ذیصلاح هیچ اقدامی برای اجرای آن انجام نشده است. بررسیهای کارشناسانه همچنان ادامه دارد و چنانچه تصمیم نهایی در اینباره اتخاذ شد، قطعا براساس اجماع نظر صاحبنظران و در راستای کمک به حل مشکلات بیماران دیالیزی خواهد بود و قطعا جزییات آن به اطلاع همگان خواهد رسید.
بیمارستان ایرانیان دوبی: بیمارستان ایرانیان دوبی از حدود نیمقرن پیش فعالیت خود را در کشور امارات متحده عربی آغاز کرده و همچنان به ارایه خدمات به ایرانیان دوبی و شهروندان آن کشور و کشورهای همسایه میپردازد. زمین این بیمارستان از طرف حاکم وقت به جمعیت شیروخورشید (هلالاحمر فعلی) هبه شده و هماکنون توسط جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران اداره میشود. از حدود ۱۵سال پیش کشور امارات متحده عربی مقررات جدیدی را برای نحوه فعالیت شرکتها و موسسات مربوط به کشورها و نهادهای خارجی در خاک خود مقرر و همه این نهادها را موظف کرده تا آن را رعایت کنند. براین اساس حق فعالیت در خاک امارات تنها به موسساتی تعلق میگیرد که یا پروانه خیریه دریافت کنند یا پروانه تجاری. برهمین مبنا، بسیاری از موسسات ایرانی در کشور امارات نیز از سالها قبل یکی از این دو راه را برای دریافت مجوز ادامه کار خود برگزیدند و به فعالیت خود ادامه دادند. بیمارستان ایرانیان دوبی با توجه به سابقه و همچنین رایزنیهای متعدد در سالهای گذشته توانست خود را از این مقررات مستثنی کند. با این حال از حدود دوسال پیش و به دنبال بالاگرفتن مسائل فیمابین دوکشور، امارات متحده عربی فشارهای مضاعفی را بر بیمارستان وارد کرده تا مطابق با مقررات وضعشده عمل کند. براین اساس یا باید پروانه خیریه برای بیمارستان صادر شود یا مجوز تجاری اخذ شده یا اگر هیچ کدام، بیمارستان تعطیل شود. بنابراین هیچ بحثی درخصوص واگذاری بیمارستان وجود ندارد بلکه به دنبال راهحلی منطقی برای تطبیق فعالیت بیمارستان با قوانین آن کشور هستیم. در این مسیر نیز مطمئنا در راستای حفظ منافع کشور و در هماهنگی کامل با نهادهای بالاتر و ذیصلاح بهترین راهحل و تصمیم ممکن اخذ شده و به اطلاع عمومی خواهد رسید.
مجددا لازم به یادآوری است که جمعیت هلالاحمر بدون شتابزدگی، در مسیر صرفه و صلاح مردم و با بهرهگیری از نظرات متخصصان و در هماهنگی کامل با نهادهای بازرسی و قانونی و با شفافیت کامل در مسیر ساماندهی فعالیتهای اقتصادی گذشته قرار دارد و به نظر میرسد مطالبه شفافیت از مجموعهای که خود آن را در سرلوحه کار خویش قرار داده، با اهداف دیگری و به منظور انحراف افکار عمومی و رسانهای صورت میپذیرد. این نهاد مردمی از انتقادات دلسوزانه استقبال میکند اما نباید با جنجالآفرینی اعتماد مردم را مخدوش کرد؛ چراکه درنهایت به زیان مردم و آسیبدیدگان از حوادث تمام میشود. بنابراین طرح هر ادعای اثباتنشدهای در فضای عمومی رسانهای که موجب بیاعتمادی به این جمعیت شود، دور از صواب خواهد بود. از همه رسانهها و افراد ذیصلاح دعوت میکنیم به جای انتشار اطلاعات مبهم و تأیید نشده، چنانچه متقاضی پاسخ و شفافیت هستند از طریق روابط عمومی جمعیت هلالاحمر اقدام کنند.