خاک نمک‌خوارِ مازندران!

یک خاکشناس گفت: خاک مازندران متاثر از کم‌آبی در مسیر شوری قرار دارد.  محمدعلی بهمنیار، بخشی از مشکلات کشاورزی استان را مربوط به شوری خاک اعلام کرد و گفت: کشت هر محصولی نیاز به آب و خاک مناسب داشته و هرچه شوری این عناصر کمتر باشد گیاه رشد بهتری داشته و تنش کمتری را تجربه می‌کند.
بهمنیار از درجه‌بندی شوری خاک و آب سخن گفت و افزود: خاک‌هایی با درجه شوری 2 و 3 و 4 ظرفیت کشت را داشته و هر چه درجه و کلاسه‌بندی بالاتر رود قابلیت بهره‌برداری با محدودیت‌های بیشتری مواجه خواهد شد. وی، انتخاب گیاه متناسب با محیط کشت را یکی از راهکارهای مدیریت کشاورزی دانست و تاکید کرد: تحمل گیاهان نسبت به شوری متفاوت بوده و هر گیاهی در محیط خاص خود دارای بهترین بهره‌وری است که انتخاب درست گیاه متناسب با اقلیم می‌تواند کمک بسیاری به افزایش تولید داشته باشد.
به گزارش ایسنا،عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه باید در مسیری حرکت کنیم که باعث تشدید شوری خاک نشویم، گفت: می‌توان خاک شور را با استفاده از اصلاح‌کننده‌ها و زهکش مناسب، طی سال‌های طولانی مورد استفاده قرار داد به نحوی که مقدار شوری خاک بیشتر نشود. بهمنیار با اشاره به اینکه خاک مطلوب کشت، در شرایط مدیریت نامناسب و نبود زهکش پس از چند سال بهره‌برداری می‌تواند شور شود، گفت: این شوری می‌تواند به جهت استفاده متوالی و غیر اصولی از زمین‌های کشاورزی حتی تا دو یا سه برابر افزایش یافته و در طولانی مدت خاک غیر قابل کشت شود. در چنین شرایطی گیاهی که قبلا کشت شده دیگر کارایی نداشته و اگر هم مجدد کشت شود راندمان آن به شدت کاهش خواهد یافت. این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه، نمک موجود در خاک را مانع جذب آب توسط گیاه اعلام و تصریح کرد: حتی اگر آبیاری در زمین‌های شور انجام شود به دلیل افزایش پتانسیل اسمزی، قابلیت جذب آب و مواد غذایی توسط گیاه کاهش پیدا کرده و گیاه دچار تنش‌هایی در زمان رشد خواهد شد.
مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، زیاد شدن نمک را باعث افزایش PH خاک و غیر قابل جذب شدن برخی عناصر توسط گیاه عنوان و تاکید کرد: به دلیل متفاوت بودن شرایط رشد و حساسیت‌های موجود در زمان نمو گیاه برخی اتفاقات مانند جوانه‌زنی و دانه‌بندی متاثر از شوری خاک دچار اختلال می‌شود.
پوک شدن دانه‌های برنج در مازندران در زمان برداشت متاثر از شوری خاک است
بهمنیار، سبز نشدن برخی بذور و پوک شدن دانه‌های محصولات زراعی را نشانه شوری خاک دانست و افزود: تنش ناشی از شوری در مراحل حساس رشد، حتی بر روی گیاهانی که نسبت به شوری مقاومت بیشتری دارند نیز اثرات منفی می‌‌گذارد. وی پوک شدن دانه‌های برنج در زمان برداشت را متاثر از شوری دانست و گفت: تشدید شوری به دلیل کم آبی در تابستان و همچنین افزایش دما که باعث شدت یافتن واکنش‌ها می‌شود باعث شده تا تنش شوری بیشتر خودنمایی کرده و باعث خسارت به تولید محصول برنج شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی مازندران از وجود میکرو ارگانیسم‌ها در خاک خبر داد و اظهار کرد: فعالیت این میکرو‌ ارگانیسم‌ها سبب شده تا عناصر غذایی خاک قابلیت جذب برای گیاه داشته باشند. بهمنیار، نمک موجود در خاک را سبب کاهش فعالیت میکرو ارگانیسم‌ها عنوان و تاکید کرد: تعداد میکرو ارگانیسم‌ها در محیط شور نسبت به غیر شور کاهش یافته که این عمل به شکل مستقیم بر قابلیت جذب گیاهان و حاصلخیزی خاک تاثیرات منفی خواهد گذاشت.
شوری خاک مازندران
از تبعات تغییرات اقلیم است
استاد و مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه ساری در بخش دیگری از گفت‌وگو از تغییرات اقلیم سخن به میان آورد و گفت: تغییرات اقلیم در مازندران به سمتی حرکت می‌کند که در این استان با کاهش و تغییر پراکندگی بارش‌ها نسبت به فصول مواجهیم. ضمن اینکه شدت بارش‌ها نیز افزایش پیدا کرده است. وی، کاهش ذخیره آب‌های زیرزمینی و منفی شدن بالانس آن در منابع آبی را از تبعات تغییر اقلیم عنوان کرد و گفت: افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی و نیز نزدیکی به دریای خزر سبب شده تا آب شور دریا وارد منابع زیرزمینی شده و هر ساله با تداوم خشکسالی‌ها، شوری به منابع بالادستی نیز راه پیدا کند.
بهمنیار با بیان اینکه برداشت بی‌رویه و بیش از حد سبب افزایش املاح منابع و کاهش دبی آب می‌شود، گفت: گرما و دمای بالا نیز باعث تشدید شوری شده و واکنش‌های شیمیایی آب شور را افزایش می‌دهد که ثمره آن تاثیرات منفی بر تولیدات کشاورزی است. عضو هیات علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری با تصریح اینکه در 50 سال گذشته هیچ چاهی در شرق مازندران وجود نداشت، گفت: نیاز آبی مازندران در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی افزایش یافته و باعث برداشت آب‌های زیر زمینی شده است.
وی با اشاره به اینکه باید به سمت تقویت منابع آبی زیر زمینی و جایگزینی آب‌های سطحی به جای آن حرکت کنیم، گفت: مدیریت استفاده از منابع آبی، امروز بیش از گذشته باید مورد توجه قرار گیرد.
کود؛ راه حل موقتی برای جبران کاهش رشد گیاه
مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری استفاده از کود برای جبران کاهش رشد گیاهان را راه حلی موقتی دانست و گفت: مصرف کودهای شیمیایی در آینده باعث تبعات منفی بر روی خاک می‌شود. این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه ضمن یادآوری ارزش اقتصادی و هزینه کودها به خطرات استمرار استفاده از آنها اشاره و تاکید کرد: در همه مسائل کشاورزی مدیریت درست و اصولی باید انجام شود تا شاهد کاهش آلودگی خاک چه به لحاظ شوری و سایر آلاینده ها در آینده نباشیم.