گفتار درمانی یکی از شاخه‌های توانبخشی است که به آسیب شناسی اختلالات مربوط به گفتار و زبان می‌پردازد. در واقع گفتار و زبان بخش بسیار مهمی از ارتباط برقرار کردن با دیگران است.
روز ملی گفتار درمانی
در تقویم رسمی ایران اول اردیبهشت ماه دو مناسبت زادروز استاد سخن، سعدی شیرازی و روز ملی گفتار درمانی را به خود اختصاص داده است.
گفتار درمانی چیست؟
گفتاردرمانی یک برنامه درمانی برای مشکلات گفتاری و زبان است. این مشکلات ممکن است شامل مسائل مربوط به بیان، روان بودن کلام، تشدید یا پیچش صدا و محدود بودن واژگان باشد.
هدف گفتار درمانی
هدف گفتار درمانی تلاشی است تا بالاترین و بیشترین توانایی فرد را در گفتار به کار بگیرد. گفتار درمانگران برای رسیدن به اهداف خود از علوم مختلف استفاده می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به علوم روانشناسی، آناتومی، علوم اعصاب و… اشاره کرد.
رشته گفتار درمانی
گفتار درمانی یکی از رشته‌های توانبخشی است که در حال حاضر در پیشرفته‌ترین کشورها جزو ۱۰ رشته محبوب و پردرآمد به شمار می‌رود اما در ایران، به رغم تلاش‌های بسیار پیشکسوتان و فعالان حقوقی و صنفی رشته هنوز تحت عنوان رشته‌ای نوپا مطرح می‌شود.
در سال ۱۳۷۵ در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری قید شده بود که ۳۵۰۰ نیروی گفتار درمانگر مورد نیاز است؛ امروز که ۲۴ سال از آن زمان می‌گذرد، تعدادی از دانش آموختگان این رشته مشکل معیشتی و اشتغال دارند و حتی برخی تغییر شغل داده اند.
مشکلات گفتار درمانی
مشکلات گفتار درمانی عبارت‌اند از تلفظ نادرست کلمات، تشدید مشکلات مربوط به روان بودن گفتار به دلیل لکنت، تکرار صداها یا هجاهای طولانی است.
تاریخچه گفتار درمانی در ایران
گفتار درمانی در ایران از سال ۱۳۵۲ شروع و اکنون به سن ۴۹ سالگی رسیده است و از سال ۱۳۸۲ به شکل مستقل فعالیت و وظیفه خدمت‌رسانی بالینی خود را با اخذ پروانه از سازمان نظام پزشکی، انجام می‌دهد.
پوشش بیمه‌ای گفتار درمانی
خدمات گفتاردرمانی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی نیست.
گفتار درمانی رشته‌ای است که حدود ۳۰ درصد مردم آمریکا، یک بار به کارشناسان این رشته مراجعه کرده‌اند و ۱۷ درصد مردم به آن نیاز دارند. در حالی که آمار گفتار درمانی در ایران به طور غیر رسمی ۹ تا ۱۲ درصد اعلام شده است. شاید بزرگ‌ترین علت مراجعه نکردن مردم، مشکلات مالی و معضل بیمه باشد.
چه کسانی به گفتار درمانی نیاز دارند؟
هر فردی که در ارتباط برقرار کردن از طریق زبان و گفتار مشکل داشته باشد، باید از گفتار درمانی کمک بگیرد. افراد زیر بیشتر به گفتار درمانی نیاز دارند:
- افراد دارای لکنت زبان و مشکلات تلفظی
- افراد کم توان ذهنی و اوتیسم
- افرادی که در یادگیری و خواندن و نوشتن مشکل دارند
- افراد مبتلا به مشکلات شنوایی
- افرادی که شکاف کام و لب دارند
- افراد مبتلا به اختلالات صوتی
- افراد مبتلا به سرطان حنجره، زبان و گردن
- کودکانی که دیر شروع به صحبت کرده اند
- افرادی که پس از صدمه مغزی دچار مشکلات گفتاری و بلعی شده اند
- نوزادان نارس و کودکانی که مشکل بلع شیر دارند
- کودکان مبتلا به بیش فعالی و سندروم داون
- بیماران مبتلا به پارکینسون و MS
عامل نتیجه بخشی گفتار درمانی
مهم‌ترین عامل نتیجه بخش بودن گفتار درمانی، تداوم و زمان درمان است. با توجه به میزان مشکل و سن و شرایط جسمی افراد، این مدت زمان فرق می‌کند.
گفتار درمانی بزرگسالان چیست؟
بسیاری از اختلالات گفتاری بزرگسالی ریشه در اختلالات درمان نشده کودکی دارند. مثلاً لکنت زبان درمان نشده ای که از کودکی همراه با فرد بوده و در شرایط محیطی و اجتماعی استرس زا تشدید می‌شود، در حالی که به راحتی با گفتار درمانی در همان کودکی قابل درمان است.
مشکلات گفتاری در بزرگسالی با مشکلات زیادی همراه هستند چرا که افراد در این سنین، نیاز به برقراری ارتباط بیشتری دارند.
مسائلی مثل پیدا کردن شغل، ارتباطات روزانه، ازدواج و غیره از مواردی هستند که نیاز به برقراری ارتباط قوی دارند. به همین دلیل لازم است که افراد بزرگسال برای حل مشکلات گفتاری خود به گفتار درمانگر مراجعه کنند. در برخی موارد ریشه مشکلات گفتاری بزرگسالان ناشی از مسائل روانی است که درمانگر بیمار را به یک روانشناس ارجاع می‌دهد.
مزیت‌های گفتار درمانی
مشکلات گفتاری در هر سنی باعث کاهش اعتماد به نفس افراد می شود و مشکلاتی مثل افسردگی و گوشه‌گیری را با خود به همراه می‌آورد. اختلالات گفتار در کودکان می‌تواند به مشکلاتی در خواندن و نوشتن نیز منجر شود.
گفتار درمانی باعث می‌شود که اعتماد به نفس در کودکان و بزرگسالان تقویت شود تا بتوانند به خوبی در اجتماع فعالیت کرده و از سایر مشکلات پیشگیری کنند.
