غذا‌های مفید و مضر برای سلامت قلب

 دکتر مجید حسن قمی - نایب رییس انجمن تغذیه ایران با بیان اینکه بیماری عروق قلب یا مشکلات عروق کرونر قلبی به صورت مشکلاتی از قبیل درد‌های آنژینی (درد در ناحیه قفسه سینه) و سکته قلبی (انفارکتوس یا حمله قلبی) بروز می‌کند، گفت: آنچه که سبب بروز بیماری قلبی می‌شود، تشکیل تدریجی رسوب چربی یا پلاک‌ها در لایه داخلی دیواره سرخرگ‌هاست. این رسوب‌ها سبب محدود کردن عبور خون شده که این پدیده را تصلب شرایین یا سخت شدن رگ‌ها می‌نامند.
وی با بیان اینکه گاهی در این بیماری هیچ علامت واضحی وجود ندارد، گفت:، اما این بی‌علامتی تا زمانی است که آسیب به سرخرگ‌ها آنقدر جدی شود که جریان خون به قلب محدود شده و سبب بروز درد شود. مسدود شدن کامل یک سرخرگ خون‌رسان اصلی به قلب، به حمله قلبی ناگهانی و کشنده منجر می‌شود.
وی روش‌های متداول جهت پیشگیری از تصلب شرایین را کاهش فشارخون، دریافت رژیم غذایی کم‌چربی، کاهش وزن اضافی و ترک سیگار عنوان کرد و گفت: به برخی افراد نیز جهت کاهش چربی خون یا کلسترول و تری گلیسرید، دارو داده می‌شود.
غذا‌های مفید برای تقویت قلب
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به غذا‌های مفید برای تقویت قلب، اظهار کرد: کلم برگ، کلم قرمز، گل کلم، کلم بروکسل، بروکلی، شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، نخود و عصاره مخمر دارای ویتامین‌های گروه ب خصوصا اسیدفولیک بوده و تحقیقات متعددی نشان داده، اسید فولیکی که بطور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شود، می‌تواند سبب کاهش ماده‌ای در خون به نام هموسیستئین شود و به این ترتیب از ابتلا به تصلب شرایین پیشگیری کند.
وی ادامه داد: دانشمندان بر این باورند که این ماده مستقیما به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رساند و سبب تشکیل رسوب‌های چربی می‌شود. تخمین زده شده افزایش دریافت روزانه اسید فولیک به میزان ۱۰۰ میکروگرم، سبب کاهش مرگ‌های مرتبط با بیماری کرونر قلبی به میزان ۷ درصد در مردان و ۵ درصد در زنان می‌شود.
این متخصص تغذیه همچنین با بیان اینکه در جوامع مصرف کننده مقادیر فراوان ماهی‌های چرب یا بطور کلی غذا‌های دریایی شیوع بیماری‌های کرونر قلبی کمتر است، گفت: ماهی‌های چرب از قبیل ماهی آزاد و سایر ماهی‌ها از قبیل حلوا، شیر، کیلکا و اوزون‌برون دارای اسید‌های چرب مفید بوده که باعث کاهش خطر انعقاد خون و همچنین ممانعت از افزایش چربی‌های مضر خون می‌شوند.
وی ادامه داد: مصرف ماهی حداقل ۳ بار در هفته، برای افرادی که دارای سابقه بیماری قلبی و همچنین افرادی که مایل به پیشگیری از ابتلا به این بیماری هستند، توصیه می‌شود.
قمی در ادامه به سایر مواد غذایی مفید برای سلامت قلب اشاره کرد و گفت: جو دوسر، حبوبات، سیب و گلابی غنی از فیبر محلول هستند که به کاهش سطوح کلسترول خون کمک می‌کنند. سیر نیز اثر مشابهی دارد. افزایش کلسترول خون، به خصوص LDL کلسترول بد، یکی از عوامل خطر عمده در بروز تصلب شرایین بوده که در این شرایط مصرف منظم چنین غذا‌هایی به کاهش LDL کمک می‌کند. همچنین روغن زیتون، روغن کانولا، مغز‌ها و دانه‌ها حاوی نوعی از اسید‌های چرب به نام MUFA هستند که به کاهش سطوح LDL کمک می‌کنند.
وی ادامه داد: میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی ویتامین‌های آنتی اکسیدان (ضد سرطان)، مواد معدنی و مواد مغذی مفیدی هستند که سبب توقف آسیب ناشی از عمل مواد سرطان‌زا به دیواره سرخرگ‌ها می‌شوند.
از چه غذا‌هایی باید پرهیز کنیم؟
این متخصص تغذیه با اشاره به مواد غذایی مضر برای سلامت قلب نیز تصریح کرد: مصرف زیاد گوشت‌های قرمز و فرآورده‌های آن، لبنیات پرچرب، خامه و کره که باعث افزایش سطوح LDL در خون می‌شوند را باید به حداقل رساند. همچنین مصرف کیک و بیسکویت به علت نوع چربی بکار رفته در آن‌ها سبب افزایش سطوح LDL می‌شود.
وی ادامه داد: انواع غذا‌ها و سوپ‌های آماده مصرف و یا کنسرو شده، غذا‌های بیرون از منزل، سوسیس و کالباس و گوشت‌های نمک سود شده و بطور کلی گوشت و فرآورده‌های آن و همچنین تنقلات شور و سرشار از نمک از دیگر مواد غذایی مضری است که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. دریافت زیاد سدیم نیز با فشارخون بالا مرتبط بوده که از عوامل خطر جدی در بروز بیماری‌های قلبی است. کاهش مصرف این نوع غذا‌ها و نمک طعام سر سفره نیز به کاهش فشارخون کمک می‌کند.
قمی در خاتمه با تاکید بر پرهیز از مصرف سیگار برای حفظ سلامت قلب، اظهار کرد: نیکوتین سبب افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون و افزایش نیاز بافت قلب به اکسیژن می‌شود. همچنین با مصرف سیگار توانایی خون در حمل اکسیژن کاهش یافته و عوامل سرطان‌زای دود سیگار به دیواره سرخرگ‌ها آسیب می‌رسانند. از طرف دیگر استراحت و شل‌کردن عضلات، جهت کاهش میزان استرس لازم است؛ چراکه استرس از طریق افزایش هورمون‌های استرس (از جمله آدرنالین) سبب تولید و افزایش کلسترول می‌شود.