رویداد ایران: تهران هنوز در فهرست رسمی مقصدهای سرمایه‌گذاری بین‌المللی جایی ندارد. نه بانک‌هایش به سوئیفت متصل‌اند، نه داده‌های بورس‌اش در بلومبرگ قابل‌مشاهده است. اما در آخرین اپیزود پادکست معتبر Odd Lots، وابسته به رسانه بلومبرگ، موضوع اصلی یکی از گفت‌وگوها بازار سرمایه ایران بود. گفت‌وگویی که بسیاری از سرمایه‌گذاران جهانی را به فکر فرو برد.
صندوقی اروپایی در دل بازار تهران
مهمان این اپیزود، ماچِی ویتال، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری Amtelon Capital مستقر در آمستردام بود؛ صندوقی که سال‌هاست بر بازار ایران تمرکز دارد. ویتال می‌گوید:
«سرمایه‌گذاری در تهران امروز، به‌اندازه خرید بیت‌کوین در سال ۲۰۱۰ آینده‌دار و زیر رادار است. آن زمان، خرید بیت‌کوین دشوار بود؛ حالا یک کلیک کافی‌ست. تهران هم همین مسیر را خواهد رفت.»
این جمله برای کسانی که به بازارهای نوظهور توجه دارند، هشداری مثبت است؛ یعنی فرصت‌های واقعی، جایی بیرون از مسیرهای آسان و معمولی هستند.
تهران،بازار سخت اما بکر
چرا ویتال با وجود تمام چالش‌های قانونی، بانکی، سیاسی و ارتباطی، همچنان بر بازار ایران تمرکز دارد؟ به گفته او:
ایران ظرفیت تولید صنعتی مشابه ترکیه دارد
منابع طبیعی ایران در حد عربستان است
اگر فضای سیاسی تغییر کند، موجی از سرمایه به کشور وارد می‌شود
بازار سرمایه ایران در حال حاضر بسیار کمتر از ارزش واقعی‌اش قیمت‌گذاری شده است
او در بخشی از گفت‌وگو تجربه‌ای را نقل می‌کند که برای گرفتن امضای یک مقام مالی ایرانی، ماه‌ها زمان صرف شده و در جریان بمباران اخیر نیز دسترسی به تیم تحلیل‌گرش در داخل ایران کاملاً قطع شده بود. اما همین سختی‌ها، به باور او، نشانه وجود فرصتی نهفته است.
شبیه‌سازی تاریخی؛ از شاخص SPY تا بازار تهران
مجریان پادکست بلومبرگ با نگاهی کلان‌تر تأکید می‌کنند که بسیاری از فرصت‌های بزرگ مالی، از دل پیچیدگی بیرون می‌آیند. روزگاری خرید همه ۵۰۰ سهم شاخص S&P فرایندی سخت و پیچیده بود؛ امروز با وارد کردن نماد SPY، فقط یک کلیک فاصله داریم. بیت‌کوین هم همین مسیر را رفت.
در نگاه این تحلیلگران، بازار تهران نیز در همین مرحله «سخت اما با ارزش» قرار دارد. بازاری که اگر سازوکارهای بین‌المللی، ارتباطی و حقوقی آن بهبود یابد، می‌تواند رشدهای انفجاری را تجربه کند.
فرصت‌هایی که ما نادیده می‌گیریم، دیگران در حال تحلیل آن هستند
شاید مهم‌ترین نکته این گفت‌وگو برای مخاطب ایرانی، تضاد نگاه داخلی و خارجی به ایران باشد. در حالی که بخشی از جامعه اقتصادی داخل کشور با بی‌اعتمادی به بازارها می‌نگرد یا حتی از آن خارج شده‌اند، صندوق‌های خارجی در حال بررسی و برنامه‌ریزی برای ورود بلندمدت به ایران هستند.
این یادآور یک واقعیت است:
حتی در شرایط سخت، نگاه بیرونی به ظرفیت‌های ایران همچنان زنده است.
ایران، کشوری زنده در دل آشفتگی
اگرچه اقتصاد ایران با مشکلات فراوانی روبه‌رو است، اما همچنان یکی از فعال‌ترین بازارهای بورس منطقه را دارد. استارت‌آپ‌های ایرانی در بخش‌هایی از فناوری، انرژی، حمل‌ونقل و فین‌تک همچنان در حال رشد هستند. شرکت‌های تولیدی، با تمام چالش‌ها، تولید را متوقف نکرده‌اند. در چنین شرایطی، بازنگری در سیاست‌گذاری اقتصادی، بهبود شفافیت و بازسازی اعتماد عمومی، می‌تواند موتور محرکه‌ای برای جهش دوباره باشد.
نتیجه‌گیری؛ بازگشت ایمان، قبل از بازگشت سرمایه
ماچِی ویتال نه از سر احساسات، بلکه بر مبنای داده، تحلیل و تجربه می‌گوید که ایران ظرفیت یک دگرگونی اقتصادی واقعی را دارد. او به این دلیل در ایران سرمایه‌گذاری کرده که پیش از همه، ایمان آورده است.
اگر ما از درون، با خودباوری، اصلاح ساختارها و گفت‌وگوی صادقانه با جامعه جهانی، فضا را مهیا کنیم، شاید آن روز که ETF ایران هم در فهرست بورس‌های جهانی قرار گرفت، سهمی از آینده را از دست نداده باشیم.
