به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ در آستانه دور پنجم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، که با میانجی‌گری عمان در جریان است، اظهارات شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، مبنی بر گفت‌وگو با ایران و عمان برای پر کردن شکاف بین تهران و واشنگتن، بارقه‌ای از امید در فضای پرتنش دیپلماتیک ایجاد کرده است. در حالی که شکاف میان دو طرف عمیق‌تر شده و بیم تعلیق یا حتی بن‌بست مذاکرات مطرح است، ورود قطر به‌عنوان میانجی‌ای با تجربه، می‌تواند توان مسقط را برای مدیریت این مذاکرات حساس تقویت کند.
دوحه، تقویت‌کننده میانجی‌گری مسقط
قطر، با سابقه‌ای درخشان در میانجی‌گری، از جمله تسهیل مذاکرات صلح آمریکا و طالبان در ۲۰۲۰ و رایزنی برای احیای برجام در ۲۰۲۱، اکنون با اعلام آمادگی برای پر کردن شکاف بین ایران و آمریکا، نقش مکمل عمان را ایفا می‌کند. محمد بن عبدالرحمان آل ثانی تأکید کرده است: «ما در حال گفت‌وگو با ایران و عمان برای پر کردن شکاف بین واشنگتن و تهران هستیم.» این اظهارات، که در بحبوحه تنش‌های فزاینده و مواضع سختگیرانه دولت دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش مطرح شده، نشان‌دهنده عزم دوحه برای جلوگیری از فروپاشی دیپلماسی است
عمان، به‌عنوان میانجی اصلی مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، تاکنون میزبان چهار دور گفت‌وگو در مسقط و رم بوده است. با این حال، اصرار آمریکا بر غنی‌سازی صفر و تهدیدات اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، مذاکرات را به لبه پرتگاه کشانده است. ورود قطر، که روابط نزدیکی با هر دو طرف دارد، می‌تواند با ارائه کانال‌های دیپلماتیک جدید و ایجاد فضایی برای اعتمادسازی، فشارها را کاهش دهد. سابقه قطر در میزبانی پایگاه العدید و روابط استراتژیک با آمریکا، در کنار پیوندهای دوستانه با ایران، به دوحه این امکان را می‌دهد که به‌عنوان پلی بین دو طرف عمل کند و به عمان در مدیریت پیچیدگی‌های مذاکرات کمک کند.
تغییر پارادایم در خلیج فارس؛ اولویت ثبات و اقتصاد
کشورهای حاشیه خلیج فارس، به‌ویژه در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، شاهد تغییر پارادایم در سیاست خارجی خود هستند. این تغییر، که ریشه در اهداف اقتصادی و تجاری بلندمدت دارد، به دنبال ایجاد ثبات پایدار در منطقه است. محمد بن عبدالرحمان در اظهارات خود تأکید کرد: «خاورمیانه و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس برای دولت آمریکا اولویت دارند.» این دیدگاه با اظهارات اخیر ترامپ در سفر به قطر همخوانی دارد، جایی که او از تمایل به توافق با ایران و پرهیز از تشدید تنش سخن گفت
عربستان سعودی و امارات، که به ترتیب تعهد به سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری و ۱.۴ تریلیون دلاری در اقتصاد آمریکا داده‌اند، به‌خوبی درک کرده‌اند که بی‌ثباتی ناشی از تنش‌های ایران و آمریکا، مانعی برای تحقق این اهداف است. این کشورها، که پس از توافق ۲۰۲۳ با میانجی‌گری چین روابط خود با ایران را بهبود بخشیده‌اند، اکنون به دنبال توافقی هستند که ضمن تضمین امنیت منطقه، فضای تجارت و سرمایه‌گذاری را تقویت کند. قطر، با تجربه میانجی‌گری و روابط متعادل با ایران و آمریکا، می‌تواند این روند را تسریع کند و به کشورهای خلیج فارس کمک کند تا از مزایای ثبات منطقه‌ای بهره‌مند شوند.
امید در سایه چالش‌ها
دور پنجم مذاکرات، که قرار است به زودی با هماهنگی عمان برگزار شود، در سایه شکاف عمیق بین تهران و واشنگتن قرار دارد. اصرار آمریکا بر غنی سالزی صفر درصدی، برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران و تهدیدات اروپا، مذاکرات را شکننده کرده است. با این حال، قطر، با حمایت از این ایده‌ها و تقویت گفت‌وگوهای منطقه‌ای، می‌تواند به کاهش تنش‌ها کمک کند.
ورود دوحه به میانجی‌گری، نه‌تنها توان عمان را تقویت می‌کند، بلکه پیام روشنی به واشنگتن می‌فرستد که کشورهای خلیج فارس خواستار دیپلماسی به جای تقابل هستند. این رویکرد، که با حمایت از مذاکرات و پرهیز از اقدامات نظامی همراه است، می‌تواند راه را برای توافقی عادلانه هموار کند که حقوق ایران را حفظ کرده و تحریم‌ها را لغو کند. رزمایش ارس ۲۰۲۵ نیز نشان داد که ایران با تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، به دنبال ثبات است، و قطر می‌تواند این روند را تکمیل کند.
در نهایت، میانجی‌گری قطر، در کنار عمان، فرصتی برای نجات مذاکرات از بن‌بست است. اگر آمریکا جدیت خود را در دیپلماسی نشان دهد، این تلاش‌ها می‌تواند به توافقی منجر شود که نه‌تنها برنامه هسته‌ای ایران را در چارچوب صلح‌آمیز نگه می‌دارد، بلکه ثبات و امنیت را به خاورمیانه بازمی‌گرداند، و این به نفع همه کشورهای منطقه، از جمله قطر و شرکای خلیج فارس، خواهد بود.
منبع: sharghdaily-1011096
