"تب کریمه کنگو" چیست و چه علائمی دارد؟ + راهکارهای پیشگیری

دکتر بهزاد امیری، متخصص بیماری‌های عفونی و رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوانات مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم درباره تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF)اظهار کرد: بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی است؛ مخزن و ناقل ویروس CCHF در طبیعت، کنه‌های سخت و عمدتاً گونه‌ای به نام «هیالوما» است که این کنه‌ها حدود 800 روز عمر می‌کنند و می‌توانند ویروس را از طریق تخم به نسل بعدی‌‌شان انتقال دهند.
وی افزود: زمانی‌‌که این کنه‌ها، حیوانی را مورد گزش قرار می‌دهند، ویروس را به بدن دام منتقل می‌کنند؛ دام در طی مدت دو هفته ناقل ویروس خواهد بود و ممکن است علامتی بروز ندهد؛ چنان‌‌چه در این مدت، دام توسط انسان بدون استفاده از وسائل حفاظت فردی و بدون رعایت نکات بهداشتی ذبح شود، انسان در معرض خون و ترشحات دام آلوده قرار می‌گیرد و به این طریق احتمال انتقال بیماری به انسان وجود دارد.
روش‌‌های آلوده شدن به تب کریمه کنگو چیست؟
وی درباره روش‌های انتقال ویروس CCHF تصریح کرد: انسان به چند روش به ویروس CCHF آلوده می‌شود؛ اول آن‌‌که کنه آلوده به طور مستقیم انسان را مورد گزش قرار دهد؛ دوم آن‌‌که تماس با ترشحات، خون و بافت بدن حیوان آلوده وجود داشته باشد؛ سومین روش آلوده شدن، له کردن کنه آلوده با دست و چهارمین روش، تماس با خون و ترشحات بدن انسان مبتلا به بیماری است. 
ابتلای 36 نفر به تب کریمه کنگو در سال جاری
وی افزود: بیماری تب کریمه کنگو (CCHF) نخستین بار در سال 1378 به طور رسمی و قطعی در کشور ما تایید و شناسایی شد؛ از ابتدای شناسایی نخستین مورد ابتلا به بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو در سال 1378 تاکنون (21 سال) 1579 مورد بیمار مبتلا در کشور شناسایی و ثبت شده است و از آن زمان تاکنون 206 نفر (13درصد) به علت ابتلا به این بیماری در کشور فوت کرده‌‌اند.
وی ادامه داد: در سال گذشته تعداد 119 بیمار شناسایی شدند و 11 نفر به علت ابتلا به این بیماری فوت کردند؛ از ابتدای سال جاری تاکنون 36 نفر بیمار مبتلا شناسایی شده و متاسفانه 5 نفر به علت ابتلا به بیماری CCHF و عوارض ناشی از آن در کشور فوت کرده‌‌اند. 
سیستان و بلوچستان در صدر ابتلا به تب کریمه کنگو
این متخصص بیماری‌‌های عفونی متذکر شد: در طی 21 سال گذشته همواره استان‌ سیستان و بلوچستان بیشترین آمار ابتلا و مرگ ناشی از CCHF در کشور را داشته است.
علائم تب کریمه کنگو چیست؟
امیری درباره علائم بیماری تب کریمه کنگو تصریح کرد: تعداد زیادی از افراد علائمی از خود بروز نمی‌دهند اما افرادی که دچار علائم می‌شوند در فاز اولیه دچار تب ناگهانی، لرز، سردرد، درد عضلانی، درد عضلات شکم و کمر، گیجی، حالت تهوع، استفراغ و پرخونی مخاط می‌شوند؛ در فاز حاد بیماری، فرد دچار خونریزی زیرپوستی، کبودی بدن، خونریزی داخل ملتحمه چشم، خونریزی مخاط، خونریزی از مجاری بدن و در نهایت درگیری چندین ارگان بدن همچون سیستم گوارشی، ادراری و تنفسی می‌شود که در این صورت ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.
وی خاطرنشان کرد: در فاز حاد بیماری، بین 10 تا 40 درصد احتمال دارد که بیمار فوت کند؛ بیشترین گروه سنی مبتلا به CCHF گروه سنی جوان و میانسال و از میان جمعیت مولد کشور است.
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوانات وزارت بهداشت با بیان این‌‌که نوع شغل افراد ارتباط زیادی با انتقال ویروس CCHF دارد، متذکر شد: افرادی که مشاغلی در حیطه دام، دامداری، قصابی و کشتارگاه دارند، بیشترین جمعیت در معرض خطر هستند.
امیری با اشاره به این‌‌که فعالیت کنه‌ها با شروع گرمای هوا آغاز می‌شود، گفت: به همین علت بیشترین موارد ابتلا به تب کریمه کنگو ( CCHF) در انتهای فصل بهار و در طول فصل تابستان بروز می‌کند. 
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوانات مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: امکانات تشخیص و درمان بیماری تب کریمه کنگو در کشور مهیا شده است و در هر نقطه‌ای از کشور امکان انتقال نمونه و تشخیص نهایی بیماری وجود دارد؛ بیماران باید در صورت مشاهده نخستین علامت، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.
راهکارهای کنترل و پیشگیری بیماری تب کریمه کنگو
این متخصص عفونی در پاسخ به سؤالی درباره راهکارهای کنترل و پیشگیری بیماری تب کریمه کنگو گفت: در مناطقی که میزان بروز بیماری بیشتر است، افراد باید حتی‌الامکان از گزش خود توسط کنه‌ها جلوگیری کنند؛ در مناطقی که میزان کنه‌ها بیشتر است، باید نسبت به سم‌پاشی دام‌ها، آغل‌ها و مناطق نگهداری دام اقدام شود؛ افراد باید دقت کنند که نباید کنه‌ها را با دست له کنند و در مناطقی که کنه‌ها فراوانی بیشتری دارند، لباس بلند بپوشند یا اینکه از قلم یا اسپری دورکننده حشرات استفاده شود همچنین افراد به لاشه دام و حیواناتی که در اثر بیماری از بین رفته‌اند، نزدیک نشوند و دست نزنند.
وی ادامه داد: مردم از خرید گوشت‌هایی که خارج از نظارت شبکه سازمان دامپزشکی ذبخ و عرضه می‌شوند، خصوصاً در کنار جاده‌ها و معابر خودداری کنند همچنین مردم، دام را از میادین عرضه مجاز دام خرید کنند چراکه این مراکز تحت‌نظر سازمان دامپزشکی است.
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوانات وزارت بهداشت با بیان این‌‌که ذبح دام باید در کشتارگاه‌ها انجام شود، خاطرنشان کرد: در تمامی کشتارگاه‌های مجاز دام، دامپزشکان حضور دارند و دام را قبل و بعد از ذبح بررسی و معاینه می‌کنند؛ برخی از انواع بیماری در دام‌ها علائم ظاهری مشخصی ندارند، و فقط دامپزشکان و کارشناسان بهداشتی قادر به تشخیص آن هستند.