طاعون خیارکی (Bobonic plague)، متداول‌ترین نوع طاعون است که در سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ میلادی اوج گرفت و به "طاعون سیاه" معروف شد. افراد زیادی در آن دوره زمانی به این بیماری مهلک مبتلا شده و جان خود را از دست دادند. نوع جدید طاعون خیارکی که به تازگی کشف شده است در میان چوپانان شهر "بایانور" چین دیده شده است؛ بنابراین دولت چین به مردم توصیه کرده که از شکار کردن، خوردن یا انتقال حیواناتی که ممکن است دارای این بیماری باشند، خودداری کنند.
طاعون خیارکی چیست؟
۲۴ ساعت پس از اینکه فردی به بیماری طاعون خیارکی مبتلا می‌شود، غدد لنفاوی او متورم می‌شود که شبیه خیارک‌هایی روی بدن به نظر می‌رسد و به تدریج بزرگ می‌شوند. این عارضه با درد زیادی همراه هستند. از آنجا که با گذر زمان روش‌های درمانی این بیماری و نحوه انتقال آن به دیگران مشخص شد، به ندرت افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند. همچنین افراد می‌توانند با دور نگه داشتن خود از حیوانات بیمار یا مرده، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند؛ بنابراین نگرانی بابت شیوع غیر قابل کنترل بیماری طاعون خیارکی وجود ندارد.
علائم طاعون خیارکی چیست؟
طاعون خیارکی نوعی عفونت جدی در دستگاه لنفاوی بوده که عامل اصلی آن باکتری Y. pestis( پرسینیا پستیس) است؛ این نوع باکتری معمولاً کک‌ها و حیواناتی مانند سنجاب‌ها و خرگوش‌های صحرایی را مبتلا می‌کند؛ در صورتی که فردی توسط حیوانات آلوده به بیماری گزیده یا زخمی شود، بیماری به او منتقل می‌شود. علائم این بیماری شامل تب، استفراغ، خونریزی، نارسایی اندام‌ها و زخم‌های باز می‌شود. اگر باکتری عامل این بیماری به ریه‌ها نفوذ پیدا کند، باعث بروز ذات الریه می‌شود. در صورتی که این بیماری به سرعت درمان نشود، باکتری با ورود به جریان خون در بدن گسترش یافته و موجب "سپتیسمی" (Sepsis) می‌شود که سراسر بدن را فرا می‌گیرد.
میزان مرگ ناشی از طاعون خیارکی چقدر است؟
سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده است که اگر مراحل درمان این بیماری با تأخیر آغاز شود، می‌تواند باعث مرگ ۶۰ درصد مبتلایان شود. تا زمانی که فردی حیوان مبتلا به بیماری را لمس نکرده باشید، احتمال ابتلا به طاعون خیارکی بسیار کم خواهد بود. با وجود اینکه با سرفه و عطسه فرد بیمار و منتشر شدن بزاق او، ممکن است انتقال این بیماری از انسان به انسان نیز رخ دهد، اما این احتمال بسیار کم است. انتقال انسان به انسان تنها زمانی رخ می‌دهد که تماس با فرد بیمار بسیار مستقیم و نزدیک باشد.
کدام کشورها بیشترین آمار ابتلا به طاعون خیارکی را دارند؟
بیشتر موارد ابتلا به بیماری طاعون خیارکی در آفریقا، هند و پرو مشاهده شده است. در آمریکا نیز سالانه تقریباً هفت مورد ابتلا به این بیماری گزارش می‌شود که اغلب در ایالاتی مانند آریزونا، کالیفرنیا، کلرادو، نیومکزیکو و تگزاس رخ می‌دهد. بیماری طاعون خیارکی در حال حاضر با استفاده از آنتی بیوتیک‌ها قابل درمان است؛ بنابراین می‌توان گفت که احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری بسیار کم است.
این بیماری چقدر نگران کننده است؟
بهترین زمان دریافت آنتی بیوتیک، ۲۴ ساعت پس از متوجه شدن نشانه‌های بیماری است. در صورتی که بیماری فردی پیشرفت کرده باشد، به اکسیژن و تزریق وریدی نیاز پیدا خواهد کرد. همچنین تأخیر در درمان، خطر مرگ و میر ناشی از بیماری را افزایش می‌دهد. حتی افرادی که به بیماری طاعون خیارکی مبتلا نیستند، اما با حیوانات یا انسان‌های مبتلا در تماس بوده‌اند، با مشورت پزشک آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند تا خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهند؛ بنابراین با توجه به موارد ذکر شده، جای هیچ نگرانی در مورد شیوع این بیماری وجود ندارد.
