ماراتن افزایش نجومی عوارض آزادراه‌ها + جزئیات نرخ عوارض آزادراه‌ها

به گزاارش شرق؛ 14 آبان 1403 در جلسه شورای اقتصاد اتفاق مهمی افتاد؛ در این جلسه بر اساس مصوبه شورای اقتصاد و بند "ب" ماده ۳۰ قانون وصول درآمدهای دولت، درخواست افزایش نرخ عوارض آزادراه‌های دولتی بررسی و تصویب شد. این درخواست مطرح شده بود. بر اساس این مصوبه نرخ عوارض آزاد راه‌های تهران- قم و کرج قزوین که تا پیش از این هزار و 200 تومان بود، 12 و نیم برابر شده و با افزایش هزار و 150 درصدی به 15 هزار تومان می‌رسد.

نرخ آزادراه بندعباس- شهید رجایی هم تاکنون 35 هزار تومان بود و براساس این مصوبه اکنون با 608 درصد افزایش، 8 هزار و 500 تومان رسیده است. عوارض آزادراه قزوین- زنجان با 189 کیلومتر تاکنون 4 هزار و 400 تومان بود و با افزایش 695 درصدی به 35 هزار تومان رسیده است. همچنین آزادراه تهران- ساوه  با 355 درصد افزایش به 20 هزار تومان رسیده است، در حالیکه تا پیش از این نرخ عوارض این آزادراه 4 هزار و 400 تومان بود. ناگفته نماند که این مصوبه به امضای سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه رسیده است.

افزایش نجومی عوارض این پنج آزادراه، این سوال را مطرح کرد که چرا یکباره با این میزان افزایش مواجه شدیم و در سال‌های گذشته به صورت تدریجی این اتفاق نیفتاده است. آنطور که رضا اکبری، سرپرست سازمان راهداری به ایسنا گفته، نرخ عوارض این پنج آزادراه دولتی در چهار - پنج سال گذشته تغییر نکرده بود ولی در این مدت هزینه پروژه های عمرانی و هزینه نگهداری به شدت افزایش یافته است.

به گفته او این پنج آزادراه برای نگهداری به حدود 5 هزار میلیارد تومان نیاز دارند. نیاز به روکش آسفالت سراسری، روکش آسفالت مقطعی، ایمن سازی، تجهیزات، علائم ایمنی، روشنایی، خط کشی، حفاظ و... از جمله ضروریات آزادراه‌هاست و برای تامین این 5 هزار میلیارد توماه به یکباره این افزایش نجومی تصویب شده است. البته او توضیح داده که این نرخ افزایش مصوب هم فقط می‌تواند 50 تا 60 درصد هزینه‌های پیش‌بینی شده در این زمینه را پوشش دهد و حتی افزایش هزار درصدی عوارض هم چاره کار نیست.

افزایش قیمت، مطالبه افزایش کیفیت

وصولی سالانه عوارض عوارض آزادراه تهران- قم که تا پیش از این هزار و دویست تومان بود، در سال‌های گذشته 70 میلیارد تومان اعلام شده است. اما آنطور که اکبری گفته هزینه نگهداری آن بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. البته برخی آزادراه‌ها به اصلاحات زیربنایی هم نیاز دارند و طبیعتا افزایش بیش از مثلا هزار درصدی عوارض، این مطالبه جدی را در پی دارد که کیفیت جاده‌ها نیز افزایش یابد و مردم در رفت‌وآمد در آزادراه‌ها با جانشان قمار نکنند.

خیرالله خادمی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل کشور با اشاره به همین دغدغه و نگرانی دلیل افزایش بی‌سابقه عوارض را همین موضوع اعلام کرده است؛ افزایش کیفیت آزاد راه‌ها. او گفته است «یکی از دلایلی که آزاد راه های ما کیفیت مناسب ندارد به علت آن است عوارض آن کم است. چراکه شرکت آزاد راه ها و سرمایه گذار اعلام می‌کند که سقف پانزده درصد از عوارض برای نگه‌داری از آزاد راه‌ها انجام می‌شود و زمانی که بازگشت سرمایه‌ای برای پیمانکاران و سرمایه گذاران آزاد راه وجود نداشته باشد، امکان حضور آنها در پروژه‌ها جود ندارد‌».

فریدون مقدس‌نژاد، کارشناس حمل‌ونقل در گفتکو با تجارت نیوز درآمد حاصل از عوارض جاده‌ها بر اساس آمار را حدود یک همت دانسته است؛ در حالی که 3 هزار کیلومتر آزادراه داریم. به گفته او طبق استانداردهای جهانی، باید سالانه بین 2 تا 6 درصد هزینه‌های نگهداری آزادراه‌ها تامین شود.

او توضیح می‌دهد که اگر خوشبینانه‌‌ترین حالت را در نظر بگیریم و فرض کنیم که 2 درصد از این هزینه‌ها تأمین می‌شود، نیاز سالیانه ما برای نگهداری جاده‌ها حدود 6 همت خواهد بود تا بتوانیم جاده‌ها را حفظ کنیم؛ «با توجه به درآمد یک همت از عوارض، فقط یک ششم از نیازهای نگهداری آزادراه‌ها از طریق عوارض تامین می‌شود. از نظر مهندسی، وقتی شاخص یک جاده از 100 به 30 کاهش یابد، یعنی این‌که جاده به‌طور کلی از حیز انتفاع خارج شده و بسیاری از جاده‌های ما، حدود 70 تا 80 درصد، در این وضعیت قرار دارند».