سپهر سلیمی: سالانه حیوانات وحشی زیادی پس از مداخلات انسانی در طبیعت یا مراکز نگهداری از حیوانات در کشور می‌میرند و در اکثر موارد علت مرگ آنها مشخص یا اعلام نمی‌شود. مشخص‌نشدن و اعلام‌نشدن عمومی علت مرگ این حیوانات نقش مهمی در تکرار اشتباهات و عدم برخورد مؤثر با خطاهای انسانی دارد و این دو عامل به مرگ حیوانات بیشتری منجر خواهد شد.
یکی از شناخته‌‌شده‌‌ترین حیواناتی که علی‌رغم شهرت بسیار و حساسیت عمومی تاکنون علت قابل قبولی برای مرگ آن اعلام نشده است، پیروز و برادرانش هستند. بیش از ۲۰ ماه از مرگ پیروز، یوزپلنگ متولد‌شده در اسارت گذشت. پیروز که حاصل جفت‌گیری ایران و فیروز (یوزهای ماده و نر در اسارت) بود، به همراه دو توله دیگر در منطقه حصارکشی‌شده یوزهای دربند در پارک ملی توران به دنیا آمد. برادران پیروز در همان روزهای اول از دنیا رفتند و پیروز ۱۰ ماه بعد مرد. از همان ساعات تولد یوزها شاهد اظهارنظرهای بسیاری درخصوص عدم تشخیص زمان مناسب سزارین، آمادگی‌نداشتن برای تأمین تجهیزات بهداشتی و شیرخشک و ضعف اقدامات دامپزشکی انجام‌شده بودیم. پیروز در روزهای اول از مرگ جان به در برد و به واسطه توجه عمومی، به سلبریتی حیوانات تبدیل شده بود و صدها عکس از او منتشر شد. در همان عکس‌ها هم مشخص بود وضعیت بدنی این بچه‌یوز مناسب نیست، اما عملا اطلاع‌رسانی خاصی از سوی گروه نگهداری صورت نمی‌گرفت تا زمانی که این حیوان از دنیا رفت. پس از مرگ پیروز اطلاعات ضد‌و‌نقیضی درباره دلایل مرگ آن اعلام شد که هر‌کدام با واکنش گروهی از دامپزشکان و کارشناسان این حوزه روبه‌رو شد و به عبارتی می‌توان گفت دلیلی قطعی که مورد اعتماد افکار عمومی باشد، اعلام نشده است.
با آنکه بخش درخور توجهی از حیوانات وحشی که به دلایل مختلف می‌میرند هیچ‌وقت رسانه‌ای نمی‌شوند، با‌این‌حال مثال‌های بی‌شماری برای مرگ حیوانات وحشی در سال‌های اخیر می‌توان برشمرد؛ از مرگ سریالی و تمام‌نشدنی حیوانات در باغ‌وحش‌های سراسر کشور تا دلیل نامعلوم مرگ حداقل 12 پستاندار دریایی و مرگ دسته‌جمعی پرندگان باغ پرندگان قم؛ از مرگ خرس‌های سیاه ارزشمند در باغ‌وحش شیراز و زابل تا مرگ توله‌ببرهای بنگال در باغ‌وحش مشهد؛ از مرگ ببر سفید و شیر سفید تا مرگ زرافه و گورخر و... .
در بسیاری از موارد، علت مرگ توسط همان ارگانی اعلام می‌شود که ذی‌نفع و احتمالا متخلف است. مشکلات ژنتیکی مادرزادی، مار‌گزیدگی و حمله توسط دیگر حیوانات از‌جمله دلایل رایج اعلام‌شده است. این دلایل کمترین مسئولیتی را متوجه سرپرستان و درمانگران این حیوانات می‌کند؛ حال آنکه اخبار غیررسمی و گفت‌وگوهای کارشناسان و فعالان این حوزه حکایت از دلایل دیگر و تأثیر مستقیم عوامل انسانی در مرگ این حیوانات دارد.
در کنار عواملی که خطای انسانی منجر به مرگ این حیوانات می‌شود، باید توجه داشته باشیم که «حیوان بیمار هم دردسر دارد و هم هزینه»! وجود یک حیوان بیمار در یک منطقه طبیعی یا مرکز نگهداری باعث جلب توجه افکار عمومی می‌شود و توجه افکار عمومی مساوی است با دیده‌شدن ضعف‌ها و مشکلات دیگر. ضمن اینکه درمان حیوان بیمار علاوه بر تخصص، نیاز به صرف هزینه دارد. پس خلاص‌شدن از یک حیوان بیمار، آن‌هم در شرایطی که قرار نیست پروسه درمان به‌طور عمومی منتشر شود و پاسخ‌گویی مشخصی انجام شود، در بسیاری از موارد راحت‌ترین تصمیم برای کسانی است که جان و سلامت حیوانات برای آنها کوچک‌ترین اهمیتی ندارد.
برای کاهش خطاهای انجام‌شده، برخورد با متخلفان و افزایش اعتماد عمومی لازم است شاهد ایجاد دستورالعمل‌های جدید درباره کشف تخصصی و بی‌طرفانه دلایل مرگ حیوانات وحشی و اعلام شفاف آن از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست باشیم.
منبع: sharghdaily-948845
